MALİYE BAKANI NACİ AĞBAL (Bayburt) - Sayın Başkan, Plan ve Bütçe Komisyonunun değerli üyeleri, değerli basın mensupları; sözlerime başlarken hepinizi saygı ve sevgiyle selamlıyorum.

2016 Yılı Merkezî Yönetim Geçici Bütçe Kanunu Tasarısı'nı sizlere sunmak üzere huzurlarınızda bulunuyoruz.

Öncelikle yüce Meclisimizin 26'ncı Yasama Döneminde, Sayın Başkan sizin ve Komisyonumuzun değerli üyelerinin yeni görevlerinin hayırlı olmasını diliyorum. Bu vesileyle, bugün sunacağımız tasarıya yapacağınız katkılardan dolayı hepinize şimdiden ayrı ayrı teşekkür ediyorum.

Kanun tasarısına geçmeden önce dünya ve Türkiye ekonomisine ilişkin kısa bir değerlendirmede bulunmak istiyorum.

Sayın Başkan, değerli üyeler; küresel ekonomi krizden bu tarafa beklenen iyileşmeyi sağlayamamıştır. Devam eden kırılganlıklar, aşağı yönlü riskler nedeniyle küresel büyüme potansiyelin altındadır. 2014 yılında yüzde 3,4 büyüyen küresel ekonominin 2015 yılında yüzde 3,1; 2016 yılında ise yüzde 3,6 büyümesi öngörülmektedir.

Diğer taraftan küresel ekonomide FED'in olası faiz artırım kararı, Avrupa Merkez Bankasının genişletici para politikası, Çin ekonomisinde bir süredir olagelen yavaşlama, düşen emtia fiyatları ve artan jeopolitik gerginlikler nedeniyle global ekonomide belirsizlikler varlığını sürdürmektedir.

Türkiye ekonomisi ise küresel belirsizliklere, yaşanan uzun süreli seçim atmosferine ve mevcut jeopolitik gerginliklere rağmen sağlam temellerini korumaktadır. 2014 yılında yüzde 2,9 oranında büyüyen ekonomimizin 2015 yılında yüzde 3 civarında büyüyeceğini tahmin ediyoruz. Nitekim, bugün açıklanan üçüncü dönem büyüme oranı 2015 yıl sonu itibarıyla büyüme oranımızın yüzde 3'ün de üzerine çıkacağına ilişkin önemli bir gösterge. Biliyorsunuz, üçüncü dönem büyüme oranı yüzde 4 olarak gerçekleşti. Bu da ekonomimiz için sevindirici bir gelişmedir.

Başta sanayi üretimi olmak üzere satın alma yöneticileri endeksi, kapasite kullanım oranı gibi son çeyreğe ilişkin göstergeler de ekonomimizdeki hızlanmaya işaret etmektedir. 1 Kasım seçim sonuçlarıyla siyasi belirsizliğin son bulması hem tüketici hem de reel sektör güveninde büyük bir sıçramaya neden olmuştur.

Sayın Başkan, değerli üyeler; doğru makroekonomik politikalar ve gerçekleştirilen birinci nesil reformlar sonucunda ekonomimizde büyük başarılar elde ettik. Türkiye'nin kişi başına millî gelirini 3 kata yakın artırdık. Gelişmiş ülkelerle aradaki farkı azaltıp ülkemizin refah düzeyini yükselttik. Aynı zamanda bu dönemde gelir dağılımını iyileştirdik ve yoksulluğu azalttık.

Dünyanın ve ülkemizin değişen şartlarını dikkate alarak 2023 vizyonumuz doğrultusunda Hükûmetimiz yeni dönemde ikinci nesil reformları hızla gerçekleştirmeye kararlıdır. Bu sayede ülkemizi yüksek gelirli ülkeler grubuna taşımayı amaçlıyoruz.

Gerçekleştireceğimiz reformları gerek seçim beyannamemizde gerek Hükûmet Programı'mızda ifade ettiğimiz şekliyle 6 temel alanda yoğunlaştıracağız. Bu alanlar şunlardır: Demokratikleşme ve adalet, eğitim, kamu yönetimi, kamu maliyesi, reel ekonomide köklü değişim ve öncelikli dönüşüm programlarıdır.

Makroekonomik önceliklerimiz ise istikrar ve güçlü büyüme, tasarrufların artırılması, mali disiplinin kararlı bir şekilde devam ettirilmesi ve fiyat istikrarı olarak belirlenmiştir. Bu nedenle, önümüzdeki dönemde bir yandan makroekonomik istikrar ve kazanımlarımızı güçlendirirken bir yandan da mikroekonomik ve sektörel dönüşümlere odaklanacağız.

Üretken alanlarda, yenilikçi ve girişimci özel sektör öncülüğünde büyüyeceğiz. Dışa açık bir ekonomi olarak her alanda rekabetçiliği geliştirerek küresel yatırımları ve nitelikli insan gücünü cezbedeceğiz.

Küresel ekonomiye ve Türkiye ekonomisine ilişkin yapmış olduğum bu kısa değerlendirme ile reformlarımızın çerçevesinden sonra şimdi de Komisyonunuza sunmuş olduğumuz Geçici Bütçe Kanunu Tasarısı hakkında sizlere bilgi arz etmek istiyorum.

Sayın Başkan, değerli üyeler; 2016 Yılı Merkezî Yönetim Bütçe Kanunu Tasarısı bildiğiniz üzere 16 Ekim 2015 tarihinde Meclisimize sunulmuştu. Ancak, 1 Kasım 2015 tarihinde seçimlerin yenilenmesi nedeniyle tasarının gündeme alınması mümkün olamamıştır. Yapılan genel seçim sonucunda AK PARTİ, milletimizin büyük teveccühüyle tekrar tek başına iktidar olmuştur. Bu sonucun hemen akabinde kurulan Hükûmetimiz, esasen daha önce Meclisimize sunulan 2016 Yılı Bütçe Kanunu Tasarısı'nı aralık ayı içerisinde yasalaştırmayı amaçlamıştı, ancak bu mümkün olamadı. Bu nedenle, bu Geçici Bütçe Kanunu Tasarısı'nı süratle Meclisimize sunduk.

Sayın Başkan, değerli üyeler; 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun 19'uncu maddesinde düzenlendiği üzere, geçici bütçe kanunu, zorunlu nedenlerle merkezî yönetim bütçe kanununun süresinde yürürlüğe konulamaması hâlinde çıkarılır.

Geçici bütçe ödenekleri, bir önceki yıl bütçe başlangıç ödeneklerinin belirli bir oranı esas alınarak öngörülür. Geçici bütçe uygulaması altı ayı geçemez. Cari yıl bütçesinin yürürlüğe girmesiyle geçici bütçe uygulaması sona erer.

Görüşmekte olduğumuz 2016 Yılı Merkezî Yönetim Geçici Bütçe Kanunu Tasarısı işte bu temel hükümler ve ilkeler çerçevesinde yılın ilk üç ayında geçerli olmak üzere hazırlanmıştır.

Sayın Başkan, değerli üyeler; konuşmamın bu bölümünde 2016 Yılı Merkezî Yönetim Geçici Bütçe Kanunu Tasarısı ile ilgili bazı bilgileri sizlerle paylaşmak istiyorum.

Geçici bütçe kanun tasarısı ödenekleri üç aylık dönem için, 2015 Yılı Merkezî Yönetim Bütçe Kanunu başlangıç ödeneklerinin belirli bir oranı esas alınmak suretiyle belirlenmiştir.

Söz konusu oranlar, kamu hizmetlerinin aksamadan yürütülebilmesi amacıyla hizmetlerin önemi, önceliği, sürekliliği ve ödeme zamanları dikkate alınarak titiz bir çalışma sonucunda belirlenmiştir. Ayrıca, özellikle ödenek tavanları belirlenirken geçmiş yıllardaki gerçekleşmeler de esas alınmıştır.

Bu kapsamda sizlere arz ettiğimiz geçici bütçe kanunu tasarısında ekonomik sınıflama itibarıyla belirlenen ödenek tavanları ve genel oranlar şu şekildedir:

Personel giderleri 2015 yılı başlangıç ödenek tavanının yüzde 34'ü olarak öngörülmektedir. Sosyal Güvenlik Kurumuna devlet primi giderleri 2015 yılı bütçe başlangıç ödeneklerinin yüzde 34'ü olarak öngörülmüştür; ödenek tavanı olarak 6,9 milyar TL'yi ifade etmektedir. Mal ve hizmet alım giderleri 2015 başlangıç ödeneklerinin yüzde 25'i olarak öngörülmüştür; 12,3 milyar TL'ye tekabül etmektedir. Faiz giderleri 2015 yılı başlangıç ödeneğinin yüzde 36'sı olarak öngörülmektedir, TL tutarı olarak ifade etmem gerekirse 19,4 milyar TL'ye tekabül etmektedir. Cari transferler ise 2015 başlangıç ödeneğinin yüzde 30'u oranında öngörülmüştür; 70,4 milyar TL'dir. Sermaye giderleri 2015 başlangıç ödeneklerinin yüzde 20'si olarak öngörülmektedir; 10,7 milyar TL'dir. Sermaye transferleri 2015 başlangıç ödeneklerinin yüzde 20'si olarak öngörülmektedir; 7,5 milyar TL'dir. Borç verme ödenekleri 2015 başlangıç ödeneklerinin yüzde 20'si olarak öngörülmüştür; 3,6 milyar TL olarak belirlenmiştir. Yedek ödenekler -biliyorsunuz- yıl içinde ortaya çıkabilecek öngörülmeyen, beklenmeyen harcamalara ilişkin bir ödenek türüdür, 2015 başlangıç ödeneklerinin yüzde 25'i olarak öngörülmüştür; 2,4 milyar TL olarak belirlenmiştir. Öte yandan mevzuatı gereğince daha çok yılın ilk üç ayında harcanması gereken bir kısım ödenekler ile özellik arz eden bazı tertiplerdeki ödenekler için bu oranlardan daha aşağı veya daha yukarı olacak şekilde farklı oranlar belirlenmiştir.

Sayın Başkan, değerli üyeler; bu üç aylık dönemde yatırımlarda herhangi bir aksamaya mahal verilmeyecektir. Bu kapsamda kamu kurumlarınca taahhüde bağlanmış iş ve hizmetlere ait ödemelere belirlenen ödenek sınırları çerçevesinde devam edilecektir. Benzer şekilde kamu idarelerinin yıllık veya daha uzun süreli yüklenmeye girişebilmelerine de imkân tanınmaktadır. Geçici Bütçe Kanunu Tasarısı'na göre 2015 Yılı Merkezî Yönetim Bütçe Kanunu hükümleri genel olarak uygulanmaya devam edecektir. Ancak büyük bir kısmı 2015 Yılı Merkezî Yönetim Bütçe Kanunu'na bağlı cetvellerle ilgili olmak üzere özellik arz eden bazı düzenlemeler de bulunmaktadır. Bu düzenlemelerin bazılarını da şu şekilde ifade etmem gerekir:

Öncelikle Meclisimize sunulan Geçici Bütçe Kanunu Tasarısı'nda 2016 yılı için açıktan atama sayısı 55 bin olarak öngörülmektedir. 2016 yılında 2015 Yılı Merkezî Yönetim Bütçe Kanunu'na bağlı cetvellerdeki çeşitli parasal tutarlar 2016-2018 Orta Vadeli Programı'nda yer alan deflatör oranı olarak belirlenen yüzde 6,8 oranında artırılmaktadır.

2016 yılının ilk üç ayında merkezî yönetim kapsamındaki idarelerin satın alabilecekleri toplam taşıt sayısı tasarıda 500 adet olarak öngörülmektedir. Ancak Komisyonumuz tarafından da uygun görülmesi hâlinde 2016 yılı merkezî yönetim bütçe kanunu tasarısını yakın bir zamanda Meclise sunacağımızı dikkate alarak kurumların geçici bütçe döneminde taşıt satın almamaları hususunun daha doğru olacağını düşünmekteyiz. Bu konuda Komisyonumuzun takdirlerine bağlı olarak bir önergenin komisyon görüşmeleri sırasında verileceği hususunu da ayrıca ifade etmek isterim.

Yine, kanun tasarısında merkezî yönetim bütçe gelirlerinin tahakkuk ve tahsiline izin veren bir düzenleme ayrıca yer almaktadır.

Sırası gelmişken ayrıca belirtmem gereken temel husus, Meclise sunmuş olduğumuz Geçici Bütçe Kanunu Tasarısı yılbaşından önce Genel Kurulumuzdan da geçerek yasalaşacak. Ancak Hükûmet olarak 2016 yılına ilişkin merkezî yönetim bütçe kanunu tasarısını da en yakın zamanda Meclisimize sunmayı planlıyoruz. Bu konuda ekonomiyle ilgili bakanlıklarımız tarafından çalışmalar başlatıldı. En yakın zamanda, aralık ayı içerisinde mümkün olursa, 2016 yılına ilişkin bütçe kanunu tasarısını da Meclisimize sunmayı ve ocak ayı içerisinde de görüşmelerin Meclisimizin takvimine bağlı olarak yapılmasını arzu ediyoruz.

Sayın Başkan, değerli üyeler; konuşmama burada son verirken yapacağınız çalışmalar ve katkılar için Hükûmetim ve şahsım adına sizlere şimdiden teşekkür ediyorum. Bu duygu ve düşüncelerle hepinizi saygıyla, sevgiyle selamlıyorum.