ORHAN ERDEM (Konya) - Teşekkür ediyorum.

Sayın Başkan, Değerli Bakanım, Bakan Yardımcıları, tüm heyetiniz, buradaki muhterem vekillerim; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Bakanlığın bütçesi, tabii, her zaman dikkate alınıyor ve başta hanımlarımız farklı konularda konuları dile getiriyor.

Cavit Bey ayağa kalktı ama ona bir şey demek isterim. Biz bir konuya başladığımızda "2002" dediğimizde "Bir şu tarihi atlayın." diyorlar ama kendileri de önceyi vererek oranlıyorlar. Demek ki bizim 2002'yi almamız kadar doğal bir şey yok. Cumhuriyet tarihinde güzel hizmet yapan herkese de saygı duyuyoruz ama ortalama 1,2 ay gibi bir süre hükûmet görevlerindeki kişilerin kalıcı işler yapmalarına zaten imkân yoktu.

İkincisi, lafa geldi mi "Halk yüzde 65 hizmeti bize verdi belediyelerde." diyoruz ama "Şu niye yok?" dediğimizde de "Hükûmetin görevi değil mi?" diyoruz. Hükûmetin görevi olmakla birlikte, Konya Büyükşehir Belediye Başkanlığının, okullarından sağlık ocaklarına, SOBE otizmli çocuklarından Meram DOSD engelli çocuklara dönük o kadar çok hizmeti var ki, Bakanımız da burada, birlikte protokollerle, hiç devletten bir şey beklemeden yaşlılara hizmetinden engellilere hizmete -ben ilim olduğu için Konya'yı diyorum- yüzlerce hizmetini sayabiliriz. Keşke siz de yapılan işleri sayabilseydiniz.

CAVİT ARI (Antalya) - Orhan Bey, aynısından Antalya'da da yapılıyor. İstanbul'da da bizden önceki belediye döneminde bir tane kreş yapılmamış, bütün kreşler bu dönemde yapılmış.

OTURUM BAŞKANI NİLGÜN ÖK - Sayın Arı, lütfen...

ORHAN ERDEM (Konya) - Orhan Bey de söyledi, Ankara'da yaşıyoruz, şu anda Meclise gelmekte zorlanıyoruz, her zaman yirmi dakikada geldiğimiz yolu kırk beş dakikada gelir olduk. Evlerimizin suları kesilir oldu. İzmir'deki çöp dağlarını görüyoruz. Diğer her şeye bahane buluyoruz.

CAVİT ARI (Antalya) - Evlerdeki suların kesilme sebebi geçen dönem yapılan tüm hatların kalitesiz yapılması ve kalitesiz yapılan işlerin devamlı patlaması nedeniyle oldu.

OTURUM BAŞKANI NİLGÜN ÖK - Sayın Arı, lütfen...

ORHAN ERDEM (Konya) - Cavit Bey, ben size cevap nezdinde vermiyorum.

CAVİT ARI (Antalya) - Neyse ki Mansur Yavaş Başkan gereğini yaptı ve artık sağlam bir hatta kavuşturdu, gözünüz aydın olsun.

OTURUM BAŞKANI NİLGÜN ÖK - Değerli Milletvekili, Sayın Arı, lütfen... Orhan Bey sizi dinledi, lütfen sükûnet içerisinde dinleyelim.

Buyurun.

ORHAN ERDEM (Konya) - Şimdi, demek istediğim, rakamlar yalan söylemez, keşke çıkıp şu, şu, şu yapıldı belediyemizde, dönemlerimizde diyebilsek. Ben, şimdi, bazı rakamları...

VELİ AĞBABA (Malatya) - Orhan Bey, yüzde 60 aldı Mansur Bey.

ORHAN ERDEM (Konya) - İşte, keşke onun gereğini yapabilselerdi Veli Bey.

ALİYE TİMİSİ ERSEVER (Ankara) - Ya, yıllarca, siz ne yaptınız yirmi beş yıldır da şimdi "Gereğini yapsaydı." diyorsunuz? Gereğinin fazlasını yaptı şu anda Mansur Bey.

ORHAN ERDEM (Konya) - Şimdi, ben rakamlarla nereden nereye gelindiğinden kısaca bahsetmeye çalışacağım vaktim yettiğince çünkü hepimiz yorumlar yaparız ama rakamlar yalan söylemez. Uluslararası verilerle İnsani Gelişmişlik Endeksi'nde düşük insani seviyelerden 2002'de ortaya gelmişiz, 2009 yılında yüksek insani gelişmişlik seviyesine gelmişiz, 2023 yılı verilerine göre ise üst üste 5'inci kez çok yüksek insani gelişme sınıfında yer almışız. 2002 yılında sosyal yardımların gayrisafi yurt içi hasılaya oranı binde 0,38 iken 3 kat artmış ve yüzde 1,13'e çıkmış şimdi. Sosyal yardımların merkezî yönetim bütçesi içindeki payı 4 katına çıkmış, 2002'de yüzde 1,19'ken şimdi 4,56'ya yükselmiş.

ŞENOL SUNAT (Manisa) - Yoksul sayısını artırdınız.

ORHAN ERDEM (Konya) - Şenol Hanım, 2002 yılında sosyal yardım programı sadece 4 kalemde, bugün 50 alanda yardım veriliyor. Genel sağlık sigortası 2012 yılında başladı, devrim niteliğindedir. Yine, on beş, yirmi gün, bir ay sosyal yardımlaşma kapılarında bekleyen insanların artık on-line sistemlerle bütün kurumlarla anında işlem yapılarak aynı gün işleri görülüyor. 432 tane sosyal hizmet merkezi açılmış 2013'ten bu yana, bunlar hep sıfırdan gelen işler, 10 milyondan fazla haneye destek verilmiş bu konuda.

Çiftlerin aile kurmalarına destek olmak amacıyla evlilik öncesi eğitim programları başlatmışız. Roman vatandaşlara yönelik bir strateji belgesi ve eylem ve programlar başlamış. İlk defa evlenecek gençleri destekleme projesi başlatılmış.

Yine, kadına şiddeti hepimiz kınıyoruz, bu konudaki adımların hepsi AK PARTİ dönemlerinde atılmış, daha da ilerisine gidilmesi hepimizin görevidir.

ASU KAYA (Osmaniye) - Siz icra makamındasınız, kınama makamında değilsiniz Sayın Orhan Erdem.

ORHAN ERDEM (Konya) - 2002 yılında 500 koruyucu aile yanında sadece 515 çocuk varmış, bugün 10.732'ye çıkmış. Yine, sosyal ve ekonomik destek hizmetiyle ailelerinin yanındaki çocuklara verilen katkıda 2002 yılında 11.906 çocuk varmış, bugün 170 bine çıkmış.

Engellilere geldiğimizde, ben 2002 yılındaki durumu da biliyorum, engellilerimiz BAĞ-KUR'lu-Sosyal Sigortalı diye ayrılırdı; SSK'dekiler hizmet alır -ki çok az sayıda- BAĞ-KUR'a kayıtlı insanların çocukları özel eğitime alınmazdı. Bunların hepsi 2005 yılında çıkardığımız kanunla ilk defa düzeldi. 2007 yılında engellilerimize evde bakım hizmeti başlattık sıfırdan, bugün 521 bin kişi bundan faydalanıyor. O yıllarda hepimiz bodrumlarda, hiç kimsenin görmeyeceği yerde saklanan engellileri biliyoruz. Bugün gelinen noktalar yeter mi? Daha iyilerine gidelim ama sıfırdan gelinen ve hiç olmayıp başlatılan sıralayabileceğimiz yüzlerce eylem var. Yine, 2013 yılında, engellilerimize kara yolu, deniz yolu, demir yolu seyahatlerinden ücretsiz yararlanma hakkı verildi. 2012 yılında KPSS sınavının engelliler için olanı da başlatıldı ve 2012'de kamuda, özel sektörde yüzde 3 engelli çalıştırma zorunluluğu getirildi. Peki, bunun sonucunda sayılar nereye geldi? Şöyle, onları da vereceğim: Yirmi üç yılda engelli memur istihdamı 14 kat arttı. 2002 yılına kadar seksen yılda 5.777 atama yapılmıştı, bu yirmi üç yılda yapılan atama 81.677. Herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna tabi olmayan engellilere özel eğitim desteğinden yararlanabilmek için yüzde 40 engel oranı vardı, bu yüzde 20'ye indirildi. Engellilerin Haklarına imza atan ilk ülke olduk. Bakım ücreti; engellilerimize özel bakım merkezlerinde kriterleri taşıyan engelli bireylerin ücretleri ilk kez 2007 yılından sonra devlet tarafından karşılanmaya başladı. Umut evi uygulamaları başladı. Şehit ve gazilerimize o kadar çok şey yapıldı ki birkaçını belki sayabileceğim. 2002 yılına kadar yalnızca terörle mücadelede şehit olan güvenlik güçlerimizin yakınlarına 1 ve gazilerimize de yine 1 istihdam hakkı sağlanırken 2012 yılında yapılan düzenlemeyle terörle mücadelede şehit olanların yakınlarına tanınan hak 1'den 2'ye çıktı; bununla kalmadı, malul olanlara da 1 istihdam hakkı verildi. Daha sonra, diğer kamu kurumlarındaki vazife malulleri ile terör eylemleri nedeniyle hayatını kaybeden veya engelli hâle gelen terör mağduru sivil vatandaşlara da 1 istihdam hakkı sağlandı, 2018 yılında yapılan düzenlemeyle bu da 1'den 2'ye çıkarıldı. Gazi ve malul olan hak sahiplerinin ilköğretim, ortaokul, ilkokul mezunu olanlara memur hakkı tanındı ve 45 yaş sınırı kaldırıldı.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

OTURUM BAŞKANI NİLGÜN ÖK - Buyurun.

ORHAN ERDEM (Konya) - İnanın, elimdeki hazırlık maddelerine baktığımızda, Sayın Bakanım, sizin, daha önceki arkadaşların o kadar güzel işler yaptığını görüyoruz. Engelliler, kadınlar, çocuklar; yeter mi? Yetmez, çok daha iyi şeyler yapmak üzere hep beraber çalışacağız. Ben 2026 yılında bu hizmetlerin artarak devam edeceğine inanıyorum. Size, ekibinizle kolaylıklar diliyor, şimdiden bütçenizin hayırlı olmasını diliyorum.