CEVDET AKAY (Karabük) - Teşekkürler Sayın Başkanım.

Değerli Komisyon üyeleri, Sayın Bakanım, Değerli Bakan Yardımcılarımız, kıymetli bürokratlar; ben de hepinizi sevgi ve saygıyla selamlıyorum.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının 2026 bütçesi 275 milyar. Genel bütçe büyüklüğü içerisinde yüzde 1,45 civarında, geçen yıl da bu oranlar seviyesindeymiş. Yüzde 25,40'lık bir artış var, enflasyon oranının altında kalmış bu artış. Şimdi, 2024 yılı kesin hesabına baktığımız zaman da başlangıç ödeneğine göre 136 milyarlık bir aşım olmuş, yıl içinde alınacak ilave aktarımlarla aşım giderilmiş olacak.

Yoksullukla mücadelede dikkatimi çeken bir konu oldu. 2026'da 100 milyarlık bir rakam, 77 milyarlık bir artış var bir önceki yıla göre; yüzde 337. Yerel yönetimlerin güçlendirilmesi projesiyle ilgili, il müdürlükleriyle alakalı. Burada ne tip projeler düşünülüyor, neler yapılması planlanıyor, bu konuda aydınlatılırsak mutlu olacağız.

Tabii, baktığımız zaman, sermaye transferleri, sermaye giderleri, Hazine yardımları -oraya vaktim kalmadığı için çok girmeyeceğim- kâr amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferler, hane halkı ve işletmelere yapılan transferler kalemi var; özellikle dış proje kredileri var. Bunların nasıl, nerelere kullanıldığıyla alakalı da genel olarak bir bilgi verilmesi Komisyonumuz açısından faydalı olacak.

Ben Kentsel Dönüşüm Başkanlığıyla ilgili birkaç şey söylemek istiyorum. 2026 bütçesi 111 milyar 125 milyon olarak planlanmış, bunun da yüzde 98'i cari transferler, sermaye transferi şeklinde kâr amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferler. 2025 için bu ödenek 136 milyarken haziran sonu itibarıyla henüz 3 milyar civarında bir harcama yapılmış. Kentsel Dönüşüm Başkanlığı çok önemli bir şey, bir taraftan da bir torba yasa görüşüyoruz, Genel Kurulda da bu torba yasanın görüşülmesine devam ediliyor; Kentsel Dönüşüm Başkanlığına kamu bankalarından borçlanma yetkisi verilecek kanunlaştığında. Nedir detayı? Şu: Kentsel Dönüşüm Başkanlığı vadeli alacaklarının yüzde 25'i kadar kamu bankalarından kredi kullanabilecek. Şimdi, 96 milyar civarında bir vadeli alacağı olduğu ifade edildi bize Kentsel Dönüşüm Başkanlığı tarafından. Yani 24 milyar civarında kamu bankalarından bir kredi kullanımı söz konusu olacak, alacak bu vaziyetteyse. Şimdi Hazine ve Maliye Bakanlığı haricinde bir tek Türkiye Varlık Fonu'nun borçlanma yetkisi var. Şimdi, Kentsel Dönüşüm Başkanlığı da böyle bir yetki almış olacak. Şimdi, Türkiye Varlık Fonu alt fonu var, PİDF diye geçiyor. O da Hazine Maliye Bakanlığıyla anlaşma yapıp birtakım krediler kullanıyor. Bunu da kamu bankalarına aktarıyor. En son 3,6 milyar euro kullanmıştı, vadesi geldiğinde 100 milyarını ödeyebildi. Şimdi, bunu öderken de sermaye desteği sağladığı kamu bankalarından tekrar kredi kullanarak geri ödeyebildi. Şimdi Kentsel Dönüşüm Başkanlığının 136 milyarlık bütçesinin haziran sonunda henüz 3 milyarının kullanıldığı düşünüldüğünde, demek ki bu altı aylık süre içerisinde kullanılan rakamlar var ki krediye ihtiyaç doğdu. Bu kredinin faiz oranı nasıl olacak, hangi projelere, kimlere, nasıl aktarılacak? Bununla ilgili bilgi, detay bilgi istiyoruz çünkü baktığımız zaman, 9,4 milyar civarında, yüzde 39-40 arası bir faiz oranını da düşünürsek ekstra bir maliyet yüklenimi olacak. Yani buradaki maliyet ve kârlılık hesaplamasının etki analizinin sağlıklı yapılması gerekiyor. Bu hesaplandı mı? Yani bu kredi kullanıldığında faiz yüküyle karşılaştırıldığında projenin hızlı bitirilmesiyle kamu kazancı oluşacak mı? Bu konuyla ilgili bilgi isteyeceğiz.

Bir de burada Kentsel Dönüşüm Başkanlığında Taşınmaz ve Kaynak Geliştirme Genel Müdürlüğü var, dış proje kredileri var burada; 5 milyar 443 milyon civarında. İşte, geçen yıl da harcanan rakamlar var, ödenek 4,5 milyarmış. Bu da kâr amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferler kalemi vasıtasıyla kullanılıyor. Bu dış proje kredileri -Bakanlık içinde sormuştum, buraya da ayrıca ekstra soruyorum- nereden, hangi şartlarda, hangi koşullarda kullanılıyor, kimlere aktarılıyor, faiz oranı nedir? Bu projelerin tamamlanma oranı nedir, geri dönüşlerin de sıkıntı var mıdır? Bu konuyla ilgili de cevap bekleyeceğiz.

Ben değişik bir konuya daha değinmek istiyorum. Plastik atıklarla ilgili ithalat yani Avrupa'dan ülkemize gelen plastik atıklar var. Açıklamalara göre, mesela Almanya'dan 87 bin ton -2023 yılı rakamları bunlar- ithalat yapılmış, gönderilmiş oradan buraya; Hollanda'dan 27 bin ton plastik çöp; Belçika'dan baktığımız zaman 74 bin ton; İtalya'dan 41.580 ton; Birleşik Krallık'tan 141 bin ton gibi rakamlar. Şimdi, plastik atıkla ilgili Avrupa'daki bütün ülkeler arasında baktığımız zaman beş yıldır aşağı yukarı hep ilk sırada yer almışız ve plastik atık ithalatı nedeniyle kirlilik geri dönülemez bir aşamaya doğru gidiyor. Son on yılda 30,5 milyar euroluk para ödemişiz dışarıya bu çöplerle ilgili, plastik atıklarla ilgili. Bunun ne kadarı geri dönüştü? Ne kadarı doğamızı zehirledi veya mahvetti diyelim. Bir de bizim teknoloji sistemimiz, Sayın Bakanım, bu tonlarca çöpü öğütebilecek kapasiteye sahip mi, yok edecek kapasiteye sahip mi? Bunun planlamasıyla ilgili bir çalışma var mı? Burada son durum nedir? Yani bizim için bir problem midir? Burada kuzey ormanlarının ve doğasının da tahribi söz konusu olduğuyla ilgili basına çıkan açıklamalar var, kamuoyuyla paylaşılan hususlar var. Buradaki somut durum, son durum nedir? Bununla ilgili açıklama yaparsanız memnun olacağız.

Bir de Emlak Konut Gayrimenkul Yatırım Ortaklığıyla, Suudi Arabistan'ın normal Konut Bakanlığının ulusal konut şirketi var NHC diye; orayla en son bir ön sözleşme yapıldı "Hayat Mekke Projesi" diye. Buradan tahmin ediyorum, 400 milyon dolar civarında ön sözleşmede bir kredi kullanımı söz konusu. Bu kredi kullanımı hangi projeler için yapılacak? Uluslararası iştiraki olan Emlak Konut Globalin yürüttüğü projeyi biliyoruz. Süreci o takip edecek, yürütecek. Bu kaynaklar öncelikli olarak nereye kullanılacak? Bu konuyla ilgili bir açıklama yaparsanız memnun olacağız.

Bölgemle ilgili bir şeyler söylemek istiyorum. Yakında Karabük'ü de ziyaret ettiniz Sayın Bakanım. Orada da olumlu dönüşleri de biz de aldık. Her zaman yakın ilgi alaka gösteriyorsunuz bölgemize. Karabük Milletvekilimiz Ali Keskinkılıç da burada. O da siz hep buraya geldiğiniz zaman saflarında yerini alıyor. Şimdi, onun memleketinde bir sorun var, onu söyleyeceğim, onu ifade edeceğim buradan. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğünün hibe desteğiyle Eskipazar Kıran köyde 1.200 ton/günlük 10 bin kişilik biyolojik atık su arıtma tesisi -şöyle hızlıca göstereceğim, hızlı geçeceğim- inşası ve bağlantı hatlarıyla alakalı; on iki yıldır burada arıtma yapamıyor. Tekrar bazı resimleri göstereceğim. Arıtma yapamama sebebi de burada hatalı yer seçimiyle alakalı olduğu ifade ediliyor. Biz öyle biliyoruz yani milyonlarca liralık yatırım heba olmuş durumda. Burayla ilgili ne yapılabilir, ne edilebilir? Sırf bu yüzden Eskipazar merkez ve köylerdeki atık sular bu Eskipazar Çayı'na akıyor Sayın Bakanım. Gerede Çayı'nı biliyorsunuz, Gerede organize dereden gelen. Onlarla ilgili önlemler alınmaya çalışılıyor ama yaklaşık 288 kilometrelik bir hat boyunca Eskipazar Çayı'yla ve oradan devam edip Filyos Çayı'yla birleşip Hisarönü'nden yani Filyos'tan Karadeniz'e dökülen bir hattan bahsediyoruz. 350 bin civarında nüfus var. Burada hayvanlarımızın öldüğünü, balıkların öldüğünü görüyoruz, pis kokular yayılıyor pencereler açıldığı zaman. Buradaki kirlilikle ilgili sonuç alamadık. Buraya sizden özel ilgi rica ediyoruz Sayın Bakanım. Bu konuyla alakalı hakikaten Karabüklü hemşehrilerimiz de bunu sizden talep ediyorlar. Bu sorunun çözülmesi bölgemiz için, hepimiz için faydalı olacak. Filyos Limanı da bizim için son derece önemli yani sağlık açısından da son derece önemli. Zaten hava kirliliği bizim bölgede had safhada. Özellikle kanser hastalarının da yoğunlaştığı bir bölge. Onun için de onkoloji biriminin de güçlendirilmesini istiyoruz. Bunu özellikle ifade etmek istediğim.

Bir de Safranbolu Millet Bahçesi var. Safranbolu Millet Bahçesi de 2019 yılında temelleri atıldı, Safranbolu UNESCO'nun koruma altına aldığı dünya miras şehri bir ilçemiz. Herkesi de davet ediyorum görmeye fakat bir millet bahçesine kavuşamadı. Tasarruf tedbirlerinin dışına aldınız siz onu.

ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANI MURAT KURUM - 1 Aralıkta ihalesini yapıyoruz.

CEVDET AKAY (Karabük) - Evet. Orada sıkıntı şu: 2019'dan bu yana sürekli müteahhit değişti, bir türlü bitiremediler. Ben baktım, hakediş de gönderilmiş esasında ama niçin bitirilmediğiyle ilgili konusunda da siz bir mutlaka denetleme yaparsınız. Başlangıç tarihiyle şu andaki yeniden ihale yapacağınız tarih arasındaki maliyetler çok ciddi derecede arttı. Dolayısıyla kamu zararı da oluştu. Az önce bahsettiğim Eskipazar atık suyu olayında da kamu zararı var. Bunlarla ilgili müsebbiplerinden tazmin edilmesi ve takip edilmesi önemli. Bunu da sizden bekliyoruz.

Ben bütçenizin hayırlı olmasını temenni ediyorum. Bu vesileyle hepinizi sevgi ve saygıyla selamlıyorum tekrar. Bir de sorularım olacak ama oraya giremedim, incelemeyle ilgili; onu da sorular kısmında soracağım.