MEHMET TAHTASIZ (Çorum) - Sayın Bakan, çiftçi mutsuz, umutsuz, üretime küstü. Konya'nın Karapınar ilçesinde yaklaşık 400 bin ton pancarın kotasız ve kayıt dışı ekildiği kota vurgunu basında da yazıldı. İddialara göre, özellikle "dış bölge" olarak adlandırılan ekimlerde geçmişte olduğu gibi çiftçiye kota verilmesi gerekirken son iki yıldır UHM Tarım başta olmak üzere bazı şirketlere tahsis edilmiş. Bu kaçak üretime Çorum Safi Şekerin de dâhil edildiği yazıldı. Karapınar'dan çıkan pancarların Çorum Safi Şeker Fabrikasında kantar tartım fişlerinde Yozgat Yerköy'de ekilmiş gibi gösterilerek fabrikaya kabul edildiği söylendi. Yani kaçak pancarlar, üretimi Yerköy'de gösterilip legalleştirildi. Çiftçimizin hakkı yenmiştir. Bu konuda inceleme başlattınız mı?

Çorum Safi Şeker geçen üretim sezonunda pancar üreticisine hiçbir şekilde önceden bilgi vermeden C kotası sözleşmesi imzalatmış ve üreticimizin bilgisi ve izni dışında, A kotasını tamamlayan çiftçiden C kotası kestiği için A kotasını tamamlayamamış gibi işlem göstermiş ve milyonlarca çiftçimiz zarar etmiştir, Bakanlık da bu duruma göz yummuştur. Çorumlu çiftçimiz şeker pancarındaki yüksek fire kesintisinden, kota cezaları yüzünden üretime küstüğü için fabrika kotasını Konya'dan mı karşılıyor? Bu yasal mı? Fabrika, kamyoncunun ton başına 300 TL nakliye istediği mesafeye sadece 150 TL ödenmesinden, çiftçiden 75 TL şeker pancarı yıkama ücreti alınmasından, bekleme sırasının adil olmaması ve randevu aldığı hâlde beş saatten fazla uzun yıkama süresinden şikayetçi. Pancar küspesi fabrikalar eliyle şu anda karaborsaya düştü. Şeker pancarı 3.100 TL, açık küspe 1.800 TL, paketlendiğinde fiyat 2.400 lira. Sizce bu durum normal mi? Pancarda onlarca iddia, onlarca haksız uygulama varken Bakanlık olarak buna müdahale ediyor musunuz ve bu konuda bir açıklama yapacak mısınız?

Tüm Türkiye'de olduğu gibi Çorum'da da şap hastalığı var ve çiftçi hayvanlarını satamıyor, günü gelen ödemelerini yapamıyor, faiz oranlarında ciddi sıkıntı yaşıyor. Çiftçimizin bir an önce bankalara ve kooperatiflere olan borcu yapılandırılmalıdır.

Çorum'da seçim öncesi söz verdiğiniz onlarca sulama kanalı projesi yarım yamalak ilerliyor ya da söz verdiğiniz yerler maalesef hiç başlanmamış. Çorum'da Serban, Dağkarapınar, Şeyhmustafa köyü, Uğurludağ Başkışla, Ortaköy Aşdağul, Alaca Küçükhırka, merkez Dağkarapınar barajlarının ihalesi ve yer teslimi 2023'te yapıldı, ödenek yok Sayın Bakan. Uğurludağ Belediye Başkanı AKP'li Sayın Remzi Torun diyor ki: "Bu temel atılsın, ben deve keseceğim." Deve, maalesef, Başkanın elinde kaldı.

Sungurlu Diği ve Kırankışla barajları yapılıyor ancak ve arıtma ve isale hattı ihalesi yapılmadı. Sungurlular önümüzdeki günlerde içme suyu ve tarımsal sulamada ciddi sorun yaşayacak.

Ortaköy İncesu, Aşdağul, Senemoğlu, İskilip Kayaağzı ve Yukarıörenseki göletleri, Bayat Akseki Göleti'nin etütleri yapıldı, ihalesi yapılmadı. İskilip Kargın Göleti tamamlandı ama kanalları yapılmadı. Yozgat'ta yapılan Süreyyabey Barajı'ndan söz verdiğiniz alacak ve ortak ilçelerimize sulama kanalları yapılmadı. Alaca Seyitnizam ve İbrahimköyü, Ortaköy Kızılhamza, Osmancık, Dutludere sulama kanalları ve Uğurludağ Tımarlı Projesi'nin 2'nci etabı maalesef hâlâ bitmedi. Çorum merkeze bağlı Eskiköy'de Membran sulama havuzu yapıldı, beş yıldır su verilmediği için çürüyor. Çorum Alaca İsmailli ve Perçem, Bayat Akseki, İskilip Kutluözü, Yenice Köyü, Yukarıörenseki, Osmancık Kararlargüney Göleti ve sulaması, Kargı Aksu, Mecitözü, Hıdırlık, Alaca Sincan Göleti yükseltilmesi ve sulaması, Çorum merkez Düvenci, Harmancık, Yoğunpelit köyleri ve Sungurlu Tatlı Göleti proje aşamasında. Bu projeler bir an önce tamamlanmalı ve ihalesi yapılmalıdır.

Tüm saydığım onlarca proje için ya ihalesi yapılmış, tabelası dikilmiş ama ödenek vermediğiniz için maalesef, bir çivi dahi çakılmadı. Atama bekleyen veteriner hekimler, gıda ve ziraat mühendisleri müjde bekliyor. Bu atamaları yapacak mısınız Sayın Bakan? Atatürk Orman Çiftliği arazisinin talan edilmesine göz yumacak mısınız? Eski Bakan Fahrettin Koca'nın üniversitesine tahsis edilen 130.000/117 ve 130.000/116 parsellerdeki 403 bin metrekarelik arazinin devrine karşı çıkacak mısınız?

Konuşmanızda Türkiye'nin, büyükbaş ve küçükbaş hayvan varlığında Avrupa'da 1'inci olduğunu söylediniz ama Macaristan'daki Et ve Süt Kurumu Genel Müdürünün şirketinden, Polonya, Fransa ve İtalya'dan neden yoğun bir şekilde et ithal ediyorsunuz? Tarım Reformu Genel Müdürlüğü Sulama Dairesinde mahkeme kararlarıyla geri dönen daire başkanlarının tekrar tekrar görevden alınmasının sebebi nedir? Tarım sayımı sonuçlarını şeffaflıkla kamuoyuyla paylaşacak mısınız yoksa TÜİK'in, sonuçları makyajlamasını bekleyecek miyiz?

Şu anda çiftçi zor durumda Sayın Bakan.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

MEHMET TAHTASIZ (Çorum) - Sabahtan beri çiftçinin dertlerini konuşuyoruz -şimdi oradan bakıyorsunuz- ama gelin, Çorum'da gezelim, tarımsal sulamaların birçoğu tabelada kaldı ve bir çivi çakılmadı.