ONUR DÜŞÜNMEZ (Hakkari) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Dün Hakkâri (*) mevkiinde bir araç 200 metreden şarampole yuvarlandı ve maalesef 2 yurttaşımız hayatını kaybetti. Buradan kendilerine rahmet, ailelerine de başsağlığı diliyorum.

Sayın Bakan, orada halkımız maalesef ki AFAD'ta eksiklikler olduğundan ve yeterince müdahale edilmediğinden şikâyetçi olmuştu. Elbette orada canı pahasına mücadele eden AFAD görevlisi arkadaşlarımız da vardı, onların emeklerine sağlık diyorum ama kazaların bizim özellikle Hakkâri coğrafyasında katliamlara dönüşmesinin önleyici tedbirlerini almak hepimizin yükümlülüğündedir. Bu yönüyle sizleri de bir kez daha bu konuda koordineli bir çalışma yapmaya teşvik etmek istiyorum.

Sayın Bakan, değerli bürokrat arkadaşlar; şu an Hakkâri bölgesinden yola çıkarak aslında Türkiye'nin bir güvenlik portresini çizmek istiyorum. Hakkâri Derecik ilçesi Şemdinli'ye 65 kilometre uzakta olmasına rağmen 3 kontrol noktasından geçmek zorunda kalıyor vatandaşlar. Yine, Şemdinli Yüksekova'ya 51 kilometre uzaklıkta olmasına rağmen 6 arama kontrol noktasından geçiliyor. Yüksekova Hakkâri'ye 80 kilometre uzakta olmasına rağmen 3 arama noktasından geçiliyor. Hakkâri Çukurca arası 75 kilometre olmasına rağmen 4 arama noktasından geçiliyor. Yine, Yüksekova'dan Van'a gitmek isteyen çünkü Derecik ve Şemdinli Yüksekova'ya bağlantılı, Yüksekova'dan Van'a gidiliyor oradan. Yüksekova Van arasındaki 181 kilometrede 8 arama kontrol noktası var. Hakkâri Van arasındaki 195 kilometrede de yine 8 arama kontrol noktası var. Sayın Bakan, değerli bürokratlar; burada saydığımız itibarıyla Derecik'ten Van'a gitmek isteyen bir vatandaş maalesef ki 20 arama noktasından geçmek zorunda kalıyor. Bunların çoğunda GBT'ye maruz kalıyor, neredeyse 10 kilometrede bir arama kontrol noktası konulmuş ve çoğu jandarmadan polise, polisten jandarmaya şeklinde devredildiği için bütün arama noktaları bazen, her gün GBT kontrolü yapıyor ve arama faaliyeti gerçekleştiriyor; bu, hayatı çekilmez kılıyor. Biliyorsunuz, çok yakından bir örneğini vereceğim, geçmişte de benzeri vakalar çok sık yaşandı ama en son örneği geçtiğimiz hafta Hikmet Çapraz isimli bir yurttaş, bu arama kontrol noktalarındaki GPT zulmüne ses çıkardığı için kolluk şiddetine maruz kaldı, videosu çekildi, videosu bütün basında paylaşıldı, biz bunu soru önergesi olarak da Bakanlığınıza sunduk. Şimdi, burada gelmek istediğim nokta şu: Sayın Bakan, Yüksekova'da veya Şemdinli'de, Hakkâri'de sağlık sistemleri yetersiz, ulaşım imkânları da yetersiz, oradaki karayolları altyapısıyla, oradaki havalimanının kapasitesi de yetersiz olduğu için ister istemez insanlar Yüksekova'dan, Şemdinli'den veya Derecik'ten veya Hakkâri'den Van'a gitmek zorunda kalıyor. Dönemin ruhuna ve sizin de çizdiğiniz tabloya göre bu arama noktalarının artık son bulması gerekiyor. Bunlar, artık önleyici olmaktan çıkıp baskı aracı hâline gelmiştir. Hakkâri halkı ve Hakkâri'de yaşayan yurttaşlarımız ve orada hayatını idame etmek zorunda kalan ülke vatandaşlarımız sizden bu konuda bir an önce bir adım atılmasını talep ediyor.

Şimdi, Sayın Bakan, kontrol noktalarından bahsettik, bir de sınır noktalarında aramalar var. Sınırlar belli bir kota uyguluyor vatandaşlara. Vatandaşlar sınırdan geçirdikleri malzemeyi... Örneğin 2 kilo çay üzerinden örnek vereyim. 2 kilo çayı sınırdan geçiriyor ancak sınırın hemen ötesindeki jandarma ya da polis kontrol noktasında bu kotaya uyulmadığı gerekçesiyle vatandaşın 2 kilo çayından 1 kilosuna el konuluyor ve kendisine işlem yapılıyor. Gümrükten geçirilmesi o kota dâhilinde olan ürünler... Örneğin 2 karton sigara 1 kartona düşürülüyor ve arama kontrol noktalarında sınırdan geçirilen maddelere el konuluyor. Bu konuya ilişkin de bir an önce bu önleyici tedbirlerin devreden kaldırılması gerekmektedir.

Dediğim gibi, Hakkâri'den başlayıp Türkiye'nin güvenlik portresini çizmeye çalıştım ancak süre yetersizliğinden dolayı Türkiye'nin diğer bütün alanlarındaki arama kontrol noktalarından örnek veremeyeceğim ama eminim Türkiye'nin çeşitli bölgelerinde olağanüstü hâl döneminde konulmuş ya da darbe döneminde konulmuş olan o duvarlarla çevrili yol kapatmaların, jandarma güvenlik alanlarının halka kapatıldığı alanların bir an önce halka açık hâle getirilmesi gerekmektedir.

Teşekkür ediyorum.