CEM AVŞAR (Tekirdağ) - Teşekkür ediyorum.

Nüfusumuzun yaklaşık yüzde 20'sini gençler oluşturuyor, hâlâ Avrupa'nın en genç ülkesiyiz Sayın Bakanım ancak ülkedeki gençlik manzarasına baktığımızda bu potansiyelimizin göz göre göre elimizden kaydığını görmekteyiz. Ne eğitimde ne istihdamda olan gençler, madde bağımlısı gençler, suça bulaşan gençler, çeteleşen gençler, üniversiteyi kazandığı hâlde barınamadığından okulu bırakan gençler, geçinemediğinden kaydını donduran gençler, umudunu yurt dışında arayan gençler; geldiğimiz tablo bu. Üzülerek söylüyorum, umudunu da her gün daha fazla kaybeden bir gençlikle karşı karşıyayız ve bunun en büyük sorumlusu, onlar için çalıştığını iddia eden siyaset kurumudur, yirmi üç yıldır gençlik politikasını yürüten iktidarınızdır.

Bakın, gençlerin beklentileri ile mevcut durum arasındaki farkı ve Gençlik Spor Bakanlığının bütçesindeki bu kritik rolü incelediğimiz zaman, 2026 bütçesinde 300 milyar 302 milyon 192 bin liralık bütçenizin ödeneği öngörülüyor. Bu, genel bütçeye oranla 1,47. Bu bütçeyle hem spor hizmetleri hem spor yatırımları -yani koca statlarla bu bütçeyle yapılacak- hem de gençliğe yönelik harcamalar yapılacak. Bu durum iki konuda da yol almanın her zamanki gibi yetersiz kalacağını bize gösteriyor.

"Ev genci" olgusunun artışı, kuşaklar arasında göreli yoksullaşma, barınma ve temel ihtiyaçlardaki erişime güçlükler ve kırsal-kentsel farklar yani gençliğin çeşitliliği hususunu bütçenizde dikkate almıyorsunuz. 18-29 yaş arasındaki gençlerin neredeyse üçte 1'i ne işte ne eğitimde, 2023-2024'te 131 bin öğrenci üniversiteyi bırakmış, bu yıl 157 bine çıkmış, öğrenciler okumak istemiyor, okuyamıyor. Öğrencilerin mezuniyet sonrası istihdam seviyesine bakıyoruz, Türkiye'de lise mezunlarının yüzde 35'i, üniversite mezunlarının da yüzde 25'i iş bulamıyor. Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütündeki ülkeler arasında bu 2 konuda şampiyonuz. Türkiye'de yükseköğretimde öğrenci başına yıllık harcama 10 bin dolarken diğer üye ülkelerde 21 bin dolar civarı.

Bakın, Estonya, 2014'te bu ev genci meselesini nasıl çözmüş? Yüzde 12'ymiş, bizde o zaman yüzde 24'müş; bakanlık, belediyeler, sivil toplum iş birliği yapmışlar. Ondan sonra, bu program sonunda onlar yüzde 4'e inmişler, bizde şu an yüzde 30'ları geçmiş durumda. Bağımlılıkla mücadele patlamış durumda ama bütçenize baktığımız zaman, en düşük ödenekli programınız bağımlılıkla mücadele, 59 milyon 494 bin TL'yle. Yükseköğretim burs kredileri söylendi, 3 bin lira, altın oranı yapıldı. Bakın, hep övündüğünüz, işte, 2002'de geldiğimizde rakamları genelde veriyorsunuz. 2005'te KYK desteği asgari ücretin yüzde 30'uymuş, bugün yüzde 13'e gerilemiş KYK desteği, bu oranın korunması için 2025'le yıllık asgari ücretten yapılan hesaplamayı bile yapsak 7 bin lira olması gerek minimum, İstanbul Planlaması Ajansının verilerine göre barınma, ulaşım harici 9.400 TL olması gerekli yani mevcutta verdiğinizin 3 katı olması lazım. Ülkenin dört bir yanındaki KYK yurtlarında gençlerin yaşadığı sıkıntılar var. Öğrenciler, KYK yurtlarının yetersiz olduğunu, hak kazanamadıklarını kazansalar bile 4 kişilik odalarda 6 kişi kaldıklarını anlatıyorlar, sağlıkları için en önemli yaşlarda yurtlarda yemekleri yiyemediklerini, burslarının da dışarıdan almaya yetmediğini söylüyorlar, aç uyuduklarını söylüyorlar.

Cevizlibağ Atatürk Kız Öğrenci Yurdunda öğrenciler yaz tatilinde odalarına geri dönüyorlar, bir görüyorlar ki bavullara açılmış, özel eşyaları karıştırılmış, yataklarına yazılar yazılmış, bu güvenliğini kim sağlıyor bu yurtların? Daha önceden hayatını kaybeden bir öğrencimiz olmuştu Aydın KYK Yurdunda, Zeren Ertaş, iki ay önce mahkemesi görüldü, sanıklar duruşmaya bile katılmadı Sayın Bakan. Böyle bir noktadayken gençleri teşvik etmek istiyorsunuz fakat gençlikle ilgilenen, bakanlığa verilen bütçenin genel bütçeden aldığı pay 1,47. "Her şeyi biz biliyoruz."la, yirmi üç yıllık rakamları üst üste koymakla bu işler olmaz. Bakın, sorun büyüyor, daha iki sene de iktidarsınız, seçim sandığı koyma niyetiniz de yok, bu işleri iş birliğiyle, ortak akılla çözmenizi tavsiye ediyoruz.

Son söz, gençlere korunması gereken grup yaklaşımıyla değil, milletin ve devletin öznesi kaynağı olarak bakılması gerekmektedir.

Bütçenizin hayırlı olmasını diliyorum.