JÜLİDE SARIEROĞLU (Ankara) - Teşekkür ediyorum ben de.

Komisyonumuz hayırlı olsun. Gerçekten, kurulmasıyla birlikte güçlü bir etki yarattığını daha başlamadan, herkese telefonlar geliyordur, Komisyon toplantılarına katılım konusunda talepler geliyordur, çok ses getirdi. İnşallah, beklentileri karşılayacak çalışmaları hep birlikte yapmamıza vesile olsun diyorum. Bakanımızın tecrübesinin çok katkı sağlayacağına inanıyorum. Bakanlığı döneminde yaptığı çalışmaları biliyoruz. Artı, alanında çok farklı disiplinlerden gelen arkadaşlarımız var. Buradaki bu sinerjinin güçlü sonuçlara ben vesile olacağına inanıyorum.

Yirmi üç yıldır çok da geçmişten itibaren çalışan arkadaşlarımız var bu alanda. Yirmi üç yıldır çok güçlü çalışmalar yaptık, hak temelli bir anlayışla bu çalışmalarımızı gerçekleştirdik ve bu çalışmalar neticesinde, başta toplumsal bir farkındalık olmak üzere, engellilerimizin hayatın her alanında şu anda aktif ve etkin şekilde yer aldığını görüyoruz. Başta Parlamento olmak üzere, kamuda, tüm sportif faaliyetler başta olmak üzere göğsümüzü kabartan, başarılara imza atan gençlerimiz, arkadaşlarımız, artı aileleri de bu sürece dâhil ederek güçlü bir sosyal politika uygulamasını da hayata geçirdik.

Bugün yol haritamızı görüşmek üzere toplandık. Ben de bu konuda birkaç öneride bulunmak istiyorum. Birincisi, hani ben de bir önceki komisyonda -Yapay Zekâ Komisyonu, çok farklı bir alandı ama- iyi bir yöntem belirlemiştik. Yani, ele aldığımız toplantılarda başlığı değerlendirirken o konuda bakanlığı, STK'yi, bu alanda çalışma yapan özel sektör varsa bunu üçlü bir yapıda dinledik, her ayağı bir arada dinledik. Tek taraflı bir bakış olmamasını, siz de açılış konuşmanızda, bir önceki toplantıda da vurgulamıştınız, ortak akıl arayışı içerisinde olacağız ve ilgili tüm tarafları dinleme konusunda güçlü bir iddia ortaya koyuyoruz. Bu anlamda, ben bu yöntemin belki bu çalışmada da ele alınmasının katkı sağlayacağına inanıyorum.

Tabii, hem bakanlıklar var, bir de farklı engel gruplarımız da var. İşte, eğitim başlığını ele alırken o farklı engel gruplarındaki STK'leri ya da ne bileyim özel özel eğitim... Yani başlıkları ele alırken belki birden fazla toplantı gündemi yapmamız da gerekebilir. Ne kadar kişiyi dinlersek, ne kadar katılımcı olursa, ne kadar çok STK'yle bir araya gelirsek çözüm odaklı olarak yaklaşacağımızı söylemiştik. Önerilerimizin de bu bağlamda ben güçlü olacağına inanıyorum, sizin de böyle bir yaklaşım içerisinde olduğunuzu biliyorum.

Tekrarlardan kaçınarak ben de on başlık gelmeden önce belirlemiştim. Birincisi, en önemli başlıklarımızdan birisi, eğitim konusu. Eğitim, erişilebilirlik ve kapsayıcılık bağlamında bence ele alınabilir. Yine, burada, dediğim gibi, Millî Eğitim Bakanlığını dinleriz ama farklı engel gruplarındaki STK'ler, aileler, belki bizzat engelli kardeşlerimiz bu alanda dinlenebilir. Burada kaynaştırma eğitimleri var biliyorsunuz, özel özel eğitim başlığı var, yükseköğretim var, uzaktan eğitim var, mesleki eğitim var. Yani bu başlıkların tamamını bir arada değerlendirmemiz gerektiğini düşünüyorum.

İkinci ve en önemli başlık olarak gördüğümüz, sağlık hizmetlerine erişim ve rehabilitasyon meselesi. Burada evde sağlık hizmetleri raporlama süreçleri bu bağlamda çok önemli bir başlık. Diğer taraftan diş sağlığı var, ortopedi var, nöroloji var, fizyoterapi var, psikolojik destek boyutları var, ergoterapi var. Bunların hepsini bir arada değerlendirmemiz gerektiğini düşünüyorum.

Yine istihdam ve sosyal güvenliği bir arada ele alırsak önemli bir iş yapacağımızı... Birçok sosyal güvenlik, emeklilik konularıyla ilgili görüşler dile getirildi. EKPSS'yi yine "istihdam" başlığı altında değerlendiririz eksikler varsa ki dünyanın en ileri uygulamalarından biri, belki sonuçlarının değerlendirilmesi anlamında öneriler olabilir. Burada kamu ve özel sektör bağlamında istihdam konusunu ele alabileceğimiz gibi, girişimcilik konusu önemli, koruyucu işyerleri var, biliyorsunuz korumalı işyerleri. Yine, kooperatif modelleri var, dünyada uygulanan farklı modeller var, bunları ele alabiliriz.

Erişilebilirlik konusunu tek bir başlık altında ele almamız gerektiğini düşünüyorum. Dijital bir dünyadayız. Dijital hayata erişilebilirlik; toplumsal hayatı, yine fiziksel boyuttaki konuları ele alabiliriz. Kamu hizmetleri, toplu taşıma, medya bu anlamda değerlendirebileceğimiz başlıklar.

Yine hukuki haklar konusunu mutlaka ele almamız gerektiğini düşünüyorum. Ayrımcılıkla mücadele... Hâlâ haberlerde konu olan gündemler olabiliyor az da olsa. Farkındalık, toplumsal algıyı ayrı bir başlık altında ele alırsak iyi olabileceğini düşünüyorum.

Yine çok temel ve kritik bir başlık ve devrim niteliğinde düzenlemeler yaptığımız bir alan ama yine sahada değişmeyen tek şey değişimin kendisidir. Yeni ihtiyaçlar doğrultusunda sosyal hizmetleri güncellemek gerekebilir. Bu bağlamda, sosyal hizmetler, bakım, aile desteği ve yine bunlara erişim konusunu ele alabiliriz.

Diğer taraftan, sosyal hayat, sportif faaliyetler, kültürel konularla alakalı erişilebilirlik konusu ve etkin katılım konusunu ayrı bir başlık altında ele alabiliriz.

Veri toplama, araştırma ve izleme konusu yine çok önemli. Bu bağlamda, TÜİK ve yine bütün ilgili bakanlıkların bu alanda çalışma yapan birimleri var, bunlar dinlenebilir. Yine, bu alan, sadece merkezî hükûmetin ya da merkezî boyutta ele alınamayacak kadar geniş ve hassas bir konu. Bu bağlamda, yerel yönetim başlığını da mutlaka ayrıca... Yani yerel yönetimlerin de bu alandaki faaliyet ve hizmetlere etkin şekilde katkı sağlaması gerekiyor. Bu anlamda yerel yönetim boyutunu ayrı bir gündem yapabiliriz diye düşünüyorum.

Yine STK'ler... STK'lerin de bu anlamda güçlendirilmesi... Destek hissettikleri alanlar var. STK'leri kamu, özel, yerel yönetimlerle iş birliği bağlamında da yine ayrı başlık olarak ele alabileceğimizi düşünüyorum. Dediğim gibi, yine bir uzman ekip oluşturacağız bildiğim kadarıyla. Bakanlıklarda bu konuda tecrübeli arkadaşlarımız var ama eğer imkân varsa üniversitelerde bu anlamda çalışma yapan çok kıymetli hocalarımız var; onları da yine kadromuza alarak raporlama süreçlerinde güçlü bir çalışma yapabiliriz diye düşünüyorum.

Ben de bu konuları böyle 11-12 başlıkta toparladım. Bu başlıkları ele alırsak güçlü bir rapor olur diye düşünüyorum.

Teşekkür ediyorum, sağ olun.