Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
Konu | : | Bursa Milletvekili Ahmet Kılıç ve Osmaniye Milletvekili Seydi Gülsoy ile 106 Milletvekilinin Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi (2/3160) |
Dönemi | : | 28 |
Yasama Yılı | : | 3 |
Tarih | : | 25 .06.2025 |
CEVDET AKAY (Karabük) - Teşekkür ederim Sayın Başkanım.
Şimdi, ben, uygulamayı bir anlatmak istiyorum size. Şimdi, akaryakıtta, petrolde bu olay, dağıtıcı firmalar arasında mal alım satımı nasıl oluyor? Şimdi, bir rafineriden, TÜPRAŞ gibi yerlerden alış var, bir de ithalat var, değil mi? Şimdi, rafineriden mal alan kişi ayrıca bir dağıtıcı firmadan da -yani dağıtım firmalarını kastedersek mesela yakıtta OPET, Türkpetrol, Shell, bunlar hep dağıtım firmaları- mesela BP OPET'ten mal alabilir ama ithalat yapmıyorsa başka bir dağıtım firmasına, örneğin Shell'e satamaz yani uygulamayı anlatıyorum size. İthalat varsa ithalatı kadar başka bir firmaya da dağıtıcı firmaya da -bayiyi değil dağıtıcı firmayı kastediyorum- satış yapabilir, söz konusudur. Burada olay rafineriden çekilip veya depodan çekilip dağıtım firmalarının son kullanıcıya veya istasyonlara sevkiyatında sorumluluk tamamen bayide. Bayi araca yüklemeyi yapıp istasyona gidinceye kadar, boşaltıncaya kadar sorumluluk bayide.
LPG'de olay biraz farklı; LPG'de hem rafineri hem ithalat olayı var. Dağıtım firmaları kendi araçlarıyla LPG ürününü muhtelif yerlere dağıtırlar, bayinin kendi araçları olmaz, nakliye araçları olmaz, burada tankerler söz konusu olmaz ve genel olarak da -yanılıyorsam burada Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığından da arkadaşlar var- sadece ithalatı LPG'de dağıtım firmaları yapabiliyor ve genelde dağıtım firmaları aynı zamanda ithalatçı firmalar. Şimdi, bir ithalatçıdan mal aldığınız zaman bir dağıtım firmasından da mal almış oluyorsunuz, hâlbuki bir kere alabilmeniz lazım. Bir kere aldığınız zaman artık bir yere başka bir dağıtım firmasının satışını engelliyorsunuz. Burada muallak bir durum söz konusu. Bu LPG'nin sevkiyatında Türkiye'nin muhtelif bölgelerinde her dağıtım firmasının her bölgede de dağıtım imkânı yok. Örneğin -Başkanım burada- Samsun'dasınız, mesela Samsun Bafra'ya bir sevkiyat olacak, Konya'dan bir dağıtım firmasının oraya sevkiyatı yapabilmesi için o dağıtım firmasından mal alması lazım. O malı alacak ki oradaki istasyona yani LPG'yi sattığı yere veya tüp de olabilir bu, tüpü gönderdiği yere ürünü gönderebilsin -şimdi bu mevcut uygulamada- veya tersi de olur bunun, Trabzon'daki bir dağıtım firması Erzurum'a bir sevkiyat yapacakken İstanbul'dan sevkiyat değil, oradan yapması gerekecek. Yani dağıtım firmalarının birbirinden mal alması ve deniz yoluyla da ithal edilen ürünlerde de diyelim ki 30 bin ton LPG geldi, ürün geldi; oradan, terminallerden dağıtımında da 5-6 dağıtım firmasının ihtiyacı olan yerlere dağıtım yapılıyor. Yani tanker bölümler hâlinde 5 ton, 5 ton diyelim işte, 30 ton LPG ürünü aldığını düşünelim, o sevkiyatta gidiyor, başka bir dağıtım firmalarının müşterilerine ve istasyonlarına boşaltarak gidiyor. Şimdi, siz, uygulamada burada çok büyük sorunlarla karşılaşacaksınız. Bu yanlış, katılmıyorum bu maddeye ben. Şimdi, bir kere, ithalatçı ve dağıtım firması aynı olduğu zaman almış kabul ediyorsunuz, başka bir yere bir kere bile yapamıyorsunuz, bir kere bile yapamıyorsunuz. Buradaki maddenin gözden geçirilmesi lazım.
"Kayıt dışılıkla mücadele" diyorsunuz, "Dağıtım firmaları birbirleri arasında fatura kesmesin." diyorsunuz. Şimdi, bu sefer ne olacak? Her bir dağıtım firmasının ayrı bir depo tutması gerekecek, bir depo yatırımı yapacak, ayrı bir araç alması gerekecek, ayrı bir eleman istihdam edilmesi gerekecek.
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
OTURUM BAŞKANI ORHAN ERDEM - Lütfen tamamlayalım.
CEVDET AKAY (Karabük) - Bunlar da hep ürünün fiyatlarına yansıyacak ve fiyatların yukarıya çekilmesini ve enflasyonun daha da artmasına sebep teşkil edecek, bir sürü ek maliyet olacak. Siz kayıt dışılıkla mücadele etmek istiyorsanız, deniz yoluyla gelen ürünlerin hem akaryakıtta hem LPG'de -15-16 terminal var- bu terminallerden transit ticaret ve ihracat gösterilip iç piyasaya girmesini engelleyin, bunu kontrol edin, bunu denetleyin. 10 binin üstünde istasyon var. Yani zaten EPDK bütün verilerle, günlük, aylık, yıllık verilerle bu işi denetliyor. Bu uygulamanın mutlaka gözden geçirilmesi lazım. Siz hem rekabeti bitiriyorsunuz, tekelleşme sağlayacaksınız büyük firmalar arasında -bu işi yapan büyük firmalar belli- küçük firmaların sektörden silinmesine sebep teşkil edeceksiniz ve fiyatları da yukarı doğru çekmiş olacaksınız. Hakikaten sıkıntıları önümüzdeki dönemde beraber yaşayacağız. Burada bir istisnai durumun hayata geçirilmesi lazım. Dağıtım firmaları arasında LPG açısından mal alıp satılma olayının engellenmesini ben yanlış buluyorum.