Komisyon Adı | : | (10/2608,2609,2610,2611,2612,2613) Esas Numaralı Meclis Araştırması Komisyonu |
Konu | : | Komisyon çalışmalarına ilişkin görüş ve öneriler hakkında görüşme |
Dönemi | : | 28 |
Yasama Yılı | : | 3 |
Tarih | : | 25 .06.2025 |
AYHAN BARUT (Adana) - Teşekkür ediyorum Başkanım.
Kolay gelsin, iyi toplantılar diliyorum.
Bu Komisyon ilk kurulduğunda, ilk konuşmada "Bu Komisyon ayrımını iyi yapmak gerekir." diyen ilk konuşmacıydım, orada da söylemiştim çünkü zirai donla ilgili kurulan Komisyonun çiftçiler tarafından -arkadaşlarımızın da anlattığı gibi- maalesef böyle bir yanlış anlaşılması var. Herhâlde hepimize iş düşüyor burada, başta size ve bizlere de dâhil. Bu komisyon ayrımını iyi yapmak için, daha iyi tanıtmak için kuvvetli bir basın açıklaması yapmak gerekiyor herhâlde. Biraz daha basınla iç içe olup bu Komisyonun böyle bir para ödeme komisyonu olmadığını ama zarar ziyan tespitinin ve önümüzdeki döneme yönelik dondan dolayı zararın minimize edilmesi için çalışmalar yaptığının altını çizmek gerekiyor. Biraz daha medyaya herhâlde ağırlık koymak gerekiyor.
Malum, hasat dönemi Sayın Başkanım, hasattan dolayı bölgelerimizde, kimi yerlerde, güney bölgelerimizde, Çukurova'da birçok hasat tamamlandı. Örneğin, buğday hasadı tamamlandı, ayrıca soğan, patates hasılatı tamamlandı, şu anda da karpuz hasadı yapılıyor. Yani özetle, domatesten, muzdan, soğandan, patatesten, karpuzdan, buğdaydan ne varsa hepsi şu anda fiyat olarak çok sıkıntılı, çok düşük fiyatla gidiyor. Bunu niye söylüyorum? Buna Komisyonumuzun fiyatla ilgili yapabileceği bir şey elbette yok, sadece şunun için söyledim: Çiftçinin şu anda, örneğin, tarlada çürümeye terk edilmiş soğanı, patatesi. Şimdi, bu zirai dondan dolayı telafi edilecek zararın şeyini bekliyor artık, umut kalmadı. İşte, Abdullah Vekilimiz de burada, karpuz şu anda Adana'da 2 lira, 1 lira ila 2 lira arasında, soğan yine...
ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) - Abdullah Vekilim, bir kamyon getir de bize dağıt bari.
AYHAN BARUT (Adana) - Yok, bunlar gerçek yani.
Dolayısıyla soğan, patates yine öyle... Ara bir rapor vermiştik, bu vereceğimiz raporlarla da ilgili sözlü mü söylenir ya da çalıştaya geldiğinde Tarım Bakanlığına, Sayın Bakana bir an önce... Hem Cumhurbaşkanımız tarafından da söz verilen "ÇKS'li, ÇKS'siz çiftçilerin zararları tazmin edilecek." ifadesi... Mersinli Milletvekilimiz, kardeşimiz Mehmet Emin Ekmen dedi ki: "20-25 Şubat arasında..." Doğru, Çukurova'da böyle bir don oldu, dört ay geçmiş, üstünden tam yüz yirmi gün geçmiş, 10-12 Nisanın üzerinden de herhâlde yetmiş-yetmiş beş gün geçti. Henüz hiç bir ödeme, icraat yapılmadı. Milletin bizim üzerimize gelmesi biraz da bundan. "Siz Zirai Don Komisyonusunuz, bu konuyla ilgili nedir duygularınız, gelişme var mı?" diye soruyorlar. Bunun aciliyetini Sayın Bakana bildirmek gerekiyor. Ayrıca -bu ürünlerden- çiftçi maalesef hem dondan hem kuraklıktan hem aşırı yağışlardan zarar gördüğü gibi, şu andaki mevcut ürünlerinden de -zirai don olmasına rağmen- para da kazanamıyor, böyle bir paradoksla yaşıyoruz. Bu nedenle, bu borçların bir an önce ertelenmesini -gezdiğimiz yerlerde de gördüğünüz gibi- yeni kredilerin açılmasını... Özellikle de sübvansiyonlu krediler var, meyve ve sebzeciliğe verilen krediler. Sayın Başkanım, bunların -herhâlde bir senesi garanti de- belki de iki seneye yakındır baremi aynı. Üst limiti var, bir de narenciyede dekar başına kullanılan bir limit var; örneğin 16 bin-17 bin lira gibi, üst limit de sübvansiyonlu 40 milyon gibi. Bu barem için de hızlıca aksiyon alınması lazım, her sene bir önceki senenin şubatında güncellenirdi, bu şubat güncellenmedi. Geçen şubatta herhâlde çok az bir güncelleme olmuştu, o zaman 13-14 lirayken 15-16 liraya... Ülkedeki enflasyon belli. Son on günde bile şu İran ve İsrail savaşından dolayı gübre yüzde 50 zamlandı, 17 liraydı üre gübre, 27 liralara çıkmış, mazot da 53 lirayı, 55 lirayı geçti. Dolayısıyla, her şeyin yüzde 100 arttığı yerde, bu tür desteklerin de... Hızlıca bir rapor daha mı hazırlarız, veririz, bilmiyorum, uygulamaya konulması gerekliliğinin altını çizmek için önerilerde bulunmak istedim.
Teşekkür ediyorum.
İlerleyen süreçte yine buradayız.