| Komisyon Adı | : | KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİ KOMİSYONU |
| Konu | : | Türkiye Şeker Fabrikaları Anonim Şirketinin (TÜRKŞEKER) 2021 ve 2022 yıllarına ait bilanço ve netice hesaplarının görüşmeleri |
| Dönemi | : | 28 |
| Yasama Yılı | : | 3 |
| Tarih | : | 25 .06.2025 |
MEVLÜT KARAKAYA (Ankara) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.
Değerli Bakan Yardımcımız, TÜRKŞEKER'in Değerli Yönetim Kurulu Üyesi, Genel Müdürü, değerli yöneticileri, kamu kurum ve kuruluşlarımızın değerli temsilcileri; hepinizi selamlıyorum.
Tabii, TÜRKŞEKER gerçekten bizim ekonomik hayatımızda, sosyal yaşamımızda önemli bir yeri olan ve düzenleyici bir role sahip kurumumuz. Bu açıdan baktığımızda, bir tarafta pancar, diğer tarafta mamul ürün olan şeker ve hepsinin gerek ekonomiyle ilişkisi gerekse çevresel faktörleri, aktörleri birbirinden farklı. Bir taraftan pancar üretimi boyutuyla tarımsal üretimi doğrudan ilgilendiren, çiftçiyi doğrudan ilgilendiren bir husus. Bu yönüyle baktığımızda -burada da ifade ediliyor- üretimin devamlılığını, sürekliliğini sağlayabilmek için ekonomik anlamda da yapılabilecek bir uğraş olması gerekiyor ama şunu biliyoruz ki tarımsal açıdan baktığımızda hakikaten pancar planlama -biraz önce de ifade edildi- özellikle sözleşmeli üretim açısından gerçekten büyük bir başarı gösterdi ve diğer tarımsal ürünlere de olabilecek şekilde önemli bir örnek.
Burada yine ifade edildi, sadece konu bir üretim olmaktan ziyade bu bir kültür ürünü ve hepimizin, aşağı yukarı kırsalla bağlantısı olanların, birçok bölgeden olanların özellikle pancarla bir bağı olmuştur. Şahsen ben de gençliğimde, çocukluğumda pancar üreten bir ailenin içinden geldim. Dolayısıyla eğitimimizde pancarın, pancardan elde edilen gelirin rolü gerçekten çok büyüktü. O anlamda, işin o tarafını da bilen biri olarak ifade etmek istedim.
Tabii, sonuçta biz burada TÜRKŞEKER'in mevcut yapısını, faaliyetlerini, onların sonuçlarını, bu sonuçların genel ekonomiye yansımalarını konuşuyoruz. Bunlara yüzeysel olarak baktığımızda, birçok konuda olduğu gibi son derece kolay gözüküyor ama birçok dengesi -biraz önce de ifade ettim- aktörleri var, birbiriyle bağlantılı; pancar tarafı ayrı bir konu, şeker tarafı ayrı bir konu ama sonuç itibarıyla, burada da bu işin ehli olan insanlar bu politikaları bir şekilde geliştirip uygulamaya çalışıyorlar. Elbette bazen kontrol dışı hususlar bunları etkileyebilmekte, uluslararası anlaşmalar var, sözleşmeler var. Dolayısıyla, sizin dışınızda değişen birtakım hususlar doğal olarak buradaki uygulanan politika ve onların sonuçlarını da değiştirebiliyor.
Burada ek bulgular, diğer bulgular içerisinde bir konu vardı, aslında ona cevap vermişsiniz "Yerine getirildi." diye. Özellikle sürdürülebilir üretim açısından baktığımızda, biraz önce pancarı, daha doğrusu tüm tarımsal ürünleri yani bazen tarımı, tarımsal ürünleri, tarım sektörünü değerlendirirken ekonomik boyutuyla yanlış değerlendiriyorlar, özellikle de bunu bizim iktisatçılar hele geçmişte çok daha fazla yapıyorlardı. Tarımı bir ekonomik sektör olarak ele alıp tarımın katma değerini tarımsal faaliyetlerin devamı hâlinde hesaplamaya kalkıyorlardı. Oysa tarımın katma değerini anlamak için tarımın yapılmama alternatifi üzerinden hesaplamak lazım. Yani tarımsal faaliyetleri durdurduğunuzda onun doğaya, çevreye, ekolojik dengeye vereceği zararları iyi görmek lazım. Bu anlamda, pancar da hakikaten ekolojik anlamda, doğaya katkıları anlamında, çevreye katkıları anlamında baktığımızda tartışılan bir husus değil. Onun için bizim bu üretimi devam ettirmemiz gerekiyor ama devam ettirirken de özellikle çevresel yönü... Yani hepinizin malumu, Birleşmiş Milletler 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri'ne baktığımızda çevre burada önemli. Üretim faaliyeti yapan kurumların -ki hepsi aslında- bu sürdürülebilir kalkınma hedefleri boyutuyla da raporlama yapması gerekiyor. Parlamentolararası Birlikte ben Sürdürülebilir Kalkınma Komisyonundayım, bu konular da sürekli olarak gündeme getiriliyor ve özellikle Türkiye'nin sürdürülebilir kalkınma konusundaki faaliyetleri, kurumların bu konudaki sürdürülebilirlik raporlamaları da son derece önemli hâle geldi. Bilmiyorum, TÜRKŞEKER olarak bu noktada sürdürülebilirlikle ilgili ayrı bir raporlama yapılabiliyor mu? Ama biraz önce Sayıştayın bulgusunda yer alan hususla ilgili burada yazılı olarak verilen bilgilerden de anlıyoruz ki gerekli birtakım düzenlemeler yapıldı, sunumunuzda da benzer bir ifade vardı.
Tabii, bu TÜRKŞEKER'in pancar üretiminin, şeker üretiminin sektörle ilgili değerlendirilmesi son derece önemli, çok alt kırılımları olan bir husus, onlara girecek değiliz. Ama şunu da söyleyeyim: Bölgesel olarak da baktığımızda, bölge ekonomilerinin canlandırılmasında da bölgeler arasındaki bu farklılıkların, ekonomik farklılıkların giderilmesinde de öteden beri önemli bir rolü olmuştur. Bu noktada, biraz önce Erzincan Milletvekilimizin Erzincan Şekerle ilgili yaptığı değerlendirmeler, söyledikleri hususlar ve talepleri gerçekten kayda değer.
SÜLEYMAN KARAMAN (Erzincan) - Sağ olun.
MEVLÜT KARAKAYA (Ankara) - Yani bu anlamda, Sayın Milletvekilim, ben de söylediklerinize, Erzincan Şekerle ilgili söylediklerinize özellikle -bir tarafı, bir kökü de Erzincan'dan gelen birisi olarak- katılıyorum. Bu konuyla ilgili gerekli birtakım düzenleme ya da inisiyatiflerin kullanılmasını arzu ediyorum.
Adana'yla ilgili bir durum var mı Sayın Vekilim?
ORHAN SÜMER (Adana) - Hoşuma gidiyor, eksikleri anlatıyorsunuz Sayın Başkanım, o yüzden dikkatle dinliyorum yani.
MEVLÜT KARAKAYA (Ankara) - Teşekkür ediyorum. Yani hani "Bu eski Adana Milletvekili, Adana'yı söylemiyor." deme. Adana her zaman bizim için baş tacıdır.
Sayın Başkanım, çok teşekkür ediyorum.
OTURUM BAŞKANI YÜKSEL COŞKUNYÜREK - Biz de teşekkür ediyoruz.
MEVLÜT KARAKAYA (Ankara) - Bu müzakerelerin, eleştirilerin, sunumların ve sonuçta alınacak kararların başta TÜRKŞEKER olmak üzere ülkemize güzelliklere, katma değerli üretimlere ve bol kazançlara vesile olmasını diliyorum.
Tekrar teşekkür ediyorum.