TÜRKER ATEŞ (Bolu) - Teklifin 4'üncü maddesiyle birlikte "stratejik maden" ve "kritik maden" kavramı da mevzuata dâhil ediliyor ancak bu kavrama ilişkin hangi madenlerin bu kapsama gireceği yasada tanımlanmıyor, bu belirleme Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının takdirine bırakılıyor. Bakanlık ilgili kurum ve bakanlıkların görüşünü alarak herhangi bir madenin kritik veya stratejik olduğunu kendisi belirleyecek. Bu durum ciddi bir belirsizlik yaratmakta çünkü listede yok, kriterler açık değil, hiçbir sınırlama getirilmemiş yani Bakanlık isterse herhangi bir madeni stratejik ilan edebilir. Bu yetki keyfî kullanıma açık bir yapı oluşturuyor.

Ayrıca, bu madde stratejik ve kritik ilan edilen madenler için acele kamulaştırma yetkisi getiriyor. Bu şu demek: Kamu yararı gerekçesiyle özel mülkiyet altında taşınmazlara hızlı bir şekilde el konulabilecek, normal kamulaştırma süreci işletilmeyecek, vatandaşın itiraz hakkı fiilen kısıtlanacak. Kamulaştırma kararı çok istisnai durumlar için öngörülmelidir ancak burada kamu yararı açıkça tanımlanmadığı için yatırım önceliği anlayışı vatandaşın mülkiyet hakkını zayıflatmaktadır. Bu da bizi Anayasa’nın 35'inci maddesiyle güvence altına alınan mülkiyet hakkının ihlali riskiyle karşı karşıya bırakır.

Öte yandan, bu madenler için Cumhurbaşkanı kararıyla zorunlu stok uygulaması da getiriliyor ancak bu stok miktarının neye göre belirleneceği, bu stokların finansal yükünü kimin üstleneceği, hangi şirketlerin bu kapsama alınacağı gibi konular belirsiz. Zorunlu stoklama kararı yatırımcıya ek maliyet getirebilir. Bu durum yatırımcıyı kamusal yükümlülük altına sokarken aynı zamanda piyasa dengesi de bozulabilir ya da bu yükümlülüğü kamuoyuna yansıtırsa bütün bütçe maliyeti ve sektörün etkileri hesaplanmamış görünebilir.

Burada dikkat çekilmesi gereken önemli bir husus da bu stratejik ve kritik madenlerin özel sektör tarafından işletilecek olmasıdır. Yani kamulaştırma kamu elinde yapılacak ancak işletme hakkı özel şirketlere bırakılacak. Bu da kamu kaynaklarının özel sektöre aktarımı anlamına gelir. Kamulaştırma bedeli kamu tarafından ödenecek ama bu sahalarda sağlanacak gelir özel şirketlere kalacak. Bu durum kamu yararı ilkesinin açık bir şekilde aşındırılması anlamına gelir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

OTURUM BAŞKANI CEVAHİR UZKURT - Teşekkür ederim.

TÜRKER ATEŞ (Bolu) - Başkanım...

OTURUM BAŞKANI CEVAHİR UZKURT - Buyurun.

TÜRKER ATEŞ (Bolu) - Yasa yapılırken belirsizlik yaratmamak gerekir, hele ki konu kamulaştırma gibi vatandaşın doğrudan mal varlığıyla ilgili bir alansa her kavram net tanımlanmalı, her yetki denetime açık olmalı ama bu maddede tam tersi bir durumla karşı karşıyayız.

Bu maddenin uygulanması ciddi hak ihlallerine yol açacaktır. Bu nedenle maddenin yeniden düzenlenmesi gerekmektedir.

OTURUM BAŞKANI CEVAHİR UZKURT - Evet, teşekkür ederim Sayın Vekilim.

Aynı mahiyetteki 4 önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler...

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Biz de konuşacağız.

NAİL ÇİLER (Kocaeli) - Konuşmak istiyoruz.

OTURUM BAŞKANI CEVAHİR UZKURT - Tamam, önergeyi oylayayım, ondan sonra maddeleri oylayalım.

TÜRKER ATEŞ (Bolu) - Nail Bey var.