FERİT ŞENYAŞAR (Şanlıurfa) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Ben bu Komisyonun üyesi değilim ama Tarım Komisyonunun bir üyesiyim, bundan dolayı buradayım.

Evet, öncelikle gelen ilgili bütün misafirleri, müdürleri de buradan selamlıyoruz. Birçok ilimizi etkileyen bir don olayı yaşandı ve biz dondan sonra zararın en çok vurduğu il olan Malatya'ya gittik Sinan Vekilimizle beraber, dolaştık. Ben Urfa Vekiliyim ama bugün bir Malatyalı olarak söz alacağım.

Zirai donun üzerinden aylar geçmesine rağmen Malatya'da, Adıyaman'da, Maraş'ta, Dersim'de üretici hâlâ bir cevap, bir destek, bir umut bekliyor. Burada ilk toplantınıza katıldım, sizin açıklamanız şu şekildeydi: "Bizden fazla bir beklentiniz olmasın." Ama çiftçilerin bu Komisyondan beklentisi gerçekten çok büyük. Bu Komisyon çalışmalarını bitirdikten sonra ya çiftçilerin hayır duasını alacaksınız ya da diğer taraftan bedduasını alacaksınız yani bu ikisinden birini alacaksınız. Biz hayır duasını alma tarafındayız, Sayın Başkanım sizin iyi niyetinizi de burada çok iyi görüyoruz.

Malatya'da 70 binin üzerinde aile geçimini kayısı üzerinden sağlıyor ancak Malatyalı çiftçilerle görüştüğümüzde sadece çiftçilerin yüzde 30'u TARSİM'e kayıtlı sigorta yaptırmış, kalan diğer yüzde 70'i de -gene oran olarak söylersek yüzde 50'ye yakını- ÇKS'ye kayıtlı değil. Malatyalı çiftçilerin, bizden, ÇKS'ye kayıtlı olmayanlarla ilgili -ÇKS'ye kayıtlı olmayanlar tabii ki doğal olarak TARSİM'e de kayıtlı olmuyor, bunlarla ilgili de talepleri var- geçici olarak bu ÇKS'nin tekrar açılıp çiftçilerin bu mağduriyetinin de giderilmesi konusunda talepleri var.

BAŞKAN ADEM KORKMAZ - Ön raporumuzda bunu ilettik Bakanlığa, ön raporumuzda var bu; ÇKS kaydı olmayanların bu döneme mahsus olarak entegrasyonunun yapılmasıyla ilgili.

FERİT ŞENYAŞAR (Şanlıurfa) - Şimdi, çiftçilere TARSİM'e çiftçilerin niye kayıt yapamadığının sebebini sorduğumuzda verdikleri cevap: Sigorta şirketleri ürünleri kayıt sırasında cömert davranıyor, zararın karşılanması konusunda da cimri davranıyor. Oluşan don felaketi sonucunda TARSİM'den gelen yetkililer zararın sebebinden çiftçileri sorumlu tutuyor. "Denetime gelen, zararı tespite gelen TARSİM'e kayıtlı ziraat mühendisleri kayısıyı tabakta görüyor. Kayısının ağacını, yetiştirme şeklini, koşullarını bilmiyor; kayısıyla ilgisi olmayan ziraat mühendisleri gelip burada zarar tespitini yapıyor." diyor çiftçiler. Ve zarar tespiti yaparken de bir bahçe var, bu bahçeyi bölümlere ayırıyor "Şurası az zarar gördü, şurası çok zarar gördü." şeklinde. Ve bu şekilde de bir zararı karşılamak konusunda elinden geldiği kadar cimri davranıyor.

Evet, çiftçilerle görüştüğümüzde -yakın zamanda 6 Şubatta bir deprem de meydana geldi- Malatyalı çiftçilerin söylediği: "Dondan kaynaklı maddi zarar 6 Şubatta meydana gelen deprem zararından daha fazla." Ve çiftçilerin bize sorduğu... Evet, Cumhurbaşkanı bir talimat verdi, Cumhurbaşkanı talimatıyla Tarım Bakanımız Urfa'ya gitti; "Zarar tespiti yapılıp çiftçilerin zararı karşılanacak." şeklinde bir açıklama yaptı ve hâlâ zararı karşılama konusunda belirsizlik devam ediyor. Ödemeler ağaç başı mı dönüm başı mı yapılacak? Çiftçilere destek amaçlı kredi sağlanacak mı? Ödemeler ne kadar olacak? Zararın tespiti yapılırken ağaçların yaşı, verim durumu, bakım masrafları göz önünde bulundurulacak mı? Yeni dikilmiş ama dondan zarar gören fidanın masrafı ile 20 yaşındaki bir ağacın zararı aynı mı olacak ve aynı şekilde, ağaç başı mı ödeme yapılacak?

Çiftçiler adına, yapılacak ödemelerin ürün bazında, hasar oranına göre ve özellikle kaybın sadece bir yıllık değil iki üç yıla yayılacak şekilde dikkate alınarak, yıllık olarak planlama yapılmasını Tarım Komisyonunun bir üyesi olarak öneriyorum.

Evet, çiftçilerle görüştüğümüzde bütün çiftçilerin ortak olarak söylediği: "Bankalara borcu olmayan çiftçi yoktur." Malatya'daki dondan kaynaklı zarar bir yılla sınırlı değil; bu yıl da kayısı olmayacak, önümüzdeki yıl da kayısı olmayacak yani verim olmayacak. Ve çiftçiler bunu soruyor: "Devlete bağlı bankalara ya da özel bankalara olan bu borçlarımızla ilgili faizsiz bir erteleme olacak mı?" Çiftçilerin talebi: Çiftçilerin bankalara olan borcu en az iki yıl ertelenmelidir.

Bu konuda son olarak söyleyeceğim: Bu, gerçekten bir vebaldir; herkesin bir ailesi var, ortada büyük bir mağduriyet var. Eğer bu Komisyon çiftçilerin bu talebini karşılayamayacaksa sonucunda çiftçilerin vebalini alacak. Bizim de buradan önerimiz, çiftçilerin ahını değil duasını alın şeklindedir diyorum.

Teşekkür ediyorum.