CEVDET AKAY (Karabük) - Teşekkürler Başkanım.

Sayın Başkanım, değerli Komisyon üyeleri, Sayın Bakan Yardımcım, kıymetli bürokratlar; ben de hepinizi sevgiyle, saygıyla selamlıyorum.

Kanun teklifi üzerine Plan ve Bütçe Komisyonu üyesi olarak söz almış bulunmaktayım. Tabii ki bu kanun teklifinin Plan ve Bütçe Komisyonunda da görüşülmesini arzu ederdik ama Plan ve Bütçe Komisyonuna son zamanlarda özellikle bir sürü torba yasa geliyor, aşağı yukarı 152 madde görüştük ve bunların bir kısmının Adalet Komisyonunda ve Anayasa Komisyonunda da görüşülmesi gerekirdi hatta ana komisyon olarak bu komisyonlara gelmesi gerekiyordu. Şimdi, böyle bir keşmekeşlik devam ediyor maalesef. Bu maddelerin çoğu da Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen ve kanunla düzenlenmesi gereken hususlar olduğuyla ilgili durumlardı ve yoğun tempoda devam ediyor. Bugün de kanun teklifinde caydırıcılık açısından trafik cezalarıyla ilgili gerçekten önemli maddeler var; bir kısmına katılıyoruz. Umarım 2030 ve 2050 hedeflerine uygun şekliyle ölüm ve yaralanma sayılarında aşağıya çekilmeler olur. Tabii ki çok ciddi parasal tutarlarda cezalarda artışlar söz konusu. Ben bir örnek vereceğim size, bütçe büyüklüğü açısından da karşılaştırdığımızda durumu hep beraber göreceğiz. Şimdi, 2025 yılında 14,7 trilyonluk bir kamu büyüklüğü var; 12,8 trilyon da kamu geliri hedefleniyor. 2025 Nisan sonu itibarıyla da 4,2 trilyon kamu harcaması olmuş, 3,3 trilyon da vergi geliri oluşmuş. Şimdi, böyle baktığımız zaman, hedeflerde gördüğümüz, örneğin, 2025 yılında 55 milyarlık trafik para cezasından beklenen bir para var, 55 milyar. Bu büyüklüğe baktığımız zaman... Ki bunun üzerinde bir tahsilat gerçekleşecek, bir sürü bakanlıktan daha fazla bir gelirden bahsediyoruz. Örneğin, Ticaret Bakanlığında 56 milyarlık bir bütçe büyüklüğü vardı, Dışişleri Bakanlığında 39 milyar, Enerji Bakanlığında 45 milyar, Kültür ve Turizm Bakanlığında da 53 milyar. Sayın Bakan Yardımcımız da burada yani İçişleri Bakanlığının da bütçe büyüklüğü 96 milyar civarında. Şimdi, artışlardan sonra baktığımız zaman, Nisan 2025 sonu itibarıyla 21 milyarlık bir trafik cezası tahsilatı görünüyor. Bu, 2024'le karşılaştırıldığında tahsilat tahakkuk oranında geriye gidiş var. Yani 2024'te 43 milyar bir tahsilat olmuş, bunlar kesinleşen rakamlar ama tahakkuk eden 72,1 milyarmış yüzde 60,5'ken tahsilat tahakkuk oranı, en son yüzde 30,6'ya inmiş Sayın Bakan Yardımcım. Hani bu durumun siz yukarı doğru çıkışını, tahakkuk tahsilat miktarının artmasını ve caydırıcılık özelliğiyle de trafik cezalarıyla ilgili, işte, ölüm ve yaralanmaların aşağı gelmesini engellemeye çalışıyorsunuz. Şimdi, baktığımız zaman, gerçekten buradaki tutarlar çok ciddi şekliyle artıyor.

Birkaç örnek vereceğim size. Şimdi, bu kanun teklifinde 14'üncü ve 19'uncu maddede dikkatimizi çeken bazı hususlar var. Örneğin, 90 kilometre sınırında 120 kilometreyle gidilirse eski kanundaki duruma göre yani yüzde 33 aşım olduğunda 4.512 TL ödeniyor idi; şimdi, şehir içinde 30 kilometre aşım nedeniyle 12 bin TL'lik bir para cezasından, trafik cezasından bahsediyoruz. 7.488 TL daha fazla ödenecek, yüzde 166 oranında bir artış. Yani daha 2025 Ocak ayı içerisinde yeniden değerlemeyi uygulayarak trafik para cezalarında yüzde 43,93'lük bir artış zaten realize olmuştu; bunun üstüne bu. Bir örnek daha vereyim burada; yine 90 kilometre sınırında 142 kilometreyle gidildiğinde -eski kanunda bu, yani bu kanun teklifiyle değişecek- yüzde 57 aşım nedeniyle 9,267 TL ödeniyordu; şimdi, 10.733 TL ödenecek, yüzde 115... Diğer başka bir olayda da yüzde 223'e varan artışlar var.

Trafikteki araç sayısını söylediniz, 31 milyon civarında bir araçtan bahsettiniz 86 milyon nüfusa göre. Şimdi, bu araçların çoğu dar gelirlilerin kullandığı ama tabii ki son derecede ultra lüks araç kullanan gruplar da var. Bir asgari ücretliye göre baktığımız zaman bu cezaların ödenebilmesiyle ilgili hakikaten sıkıntılar var. Vergi yükü almış başını gitmiş, dolaylı-dolaysız vergiler ayrımında yüzde 65'lik oran en son 2025 Nisan sonu itibarıyla yüzde 70'e çıkmış. Yani az kazanandan az, çok kazanandan çok vergi almamız gerekirken bu uygulama yok. Ben bu cezalarda da aynı durumu göreceğim. Şimdi, buradaki rakamlara baktığımız zaman, bu tempoyla giderse 63 milyarlık bir trafik cezası tahsilatı olması lazım. Şimdi, buna baktığımız zaman da bu, vergi gelirlerine oranladığımız zaman da bütçe açısından da binde 5'e tekabül eden bir rakam. Tutarlar -yüzde 200, yüzde 166 gibi artışlardan bahsettim- 2 kat artarsa 120 milyarlık bir tutar, o da binde 9, yüzde 1'e gelir. Hani 3 kat arttığını düşünürseniz de 180 milyara ulaştığı zaman da yüzde 1,5'a gelir yani çok ciddi tutarlar. İlk başta belki etki analizi burada yok ama ben tahminen söylüyorum; tahsilat rakamları, gelir tutarları artacaktır ama canı yanan halk tabii ki. Amacım, bir taraf hasıl olurken buradaki hususlara dikkat ederek biraz geri düşüş başlayacaktır ama enflasyon oranı yüksek olduğu için bu tutar sürekli artarak parasal büyüklük açısından da devam edecektir. Burada kronik problem, ülkemizde bütçe açığı; 885,5 milyar nisan sonu itibarıyla yani 1 trilyon 931 milyarlık bir yıl sonu hedefi varken bütçe açığı olarak şu anda zaten onun çok büyük bir bölümü, yüzde 47'si gerçekleşmiş durumda. Bu tempoyla giderse de 2,6 trilyon olacak. 724 milyar faiz gideri var. Bütçe açığının yüzde 82'si faiz giderinden kaynaklanıyor. Bizim buna çözüm bulmamız lazım, bu tür problemleri ortadan kaldırmamız lazım. Buradaki, kanun teklifindeki maddelere baktığımız zaman Anayasa'ya aykırı durumları zaten kıymetli vekiller izah etti. O konuyla ilgili zaten hiçbir komisyonda Meclis İçtüzüğü'nün 38'inci maddesine uygun şekliyle yeterince değerlendirme ve işleme alınma yapılmıyor. Bazı hususlara dikkat edilse zaten bu kanun tekliflerinin bu şekliyle burada görüşülmemesi gerekirdi.

Buradaki hususta da, yine 19'uncu madde de kış lastiği uygulamasıyla ilgili genişletiliyor; ticari araçlar haricinde herkesin kullandığı araçlara da kar lastiği takılma zorunluluğu getiriliyor, buradaki cezalar da bir hayli arttırılıyor. Gördüğümüz zaman da 2 lastik 6 bin TL olmuş; buradaki ceza tutarı yanlış hatırlamıyorsam ciddi boyutlarda arttı, rakamı yanlış vermek istemiyorum.

İNAN AKGÜN ALP (Kars) - 6 bin TL.

CEVDET AKAY (Karabük) - Değil mi, 6 bin TL, evet. Dolayısıyla bir asgari ücretli bunu nasıl ödeyecek? Yani 600-700 bin TL'lik arabaya binen bir kişi -Sayın Vekilim örnek verdi- nasıl ödeyecek? Biz asgari ücretin artırılmasını beklerken maalesef yine sıkıntılı durumlarla karşılaşacağız. Bu uygulama, perakende ticarette zaten denendi. Fahiş fiyat stokçuluk uygulamasıyla ilgili olarak cezalar 10 kat kadar arttı ama fiyatların aşağı gelmesine ve enflasyonun düşmesine sebep teşkil etmedi. Korkarım ki bu para cezaları caydırıcılık özelliğiyle ilgili olarak devam ederken halkı biraz daha sıkıntıya sokabilir; özellikle bu 14'üncü ve 19'uncu maddeyle ilgili, hız sınırı ve limitleriyle ilgili... Burada da şöyle bir durum var: Yani kilometre başına cezada artırım var, aralıklarla kilometre belirtiliyor işte; bu hangi sıklıkla belirtiliyor? Bu maddenin özellikle gözden geçirilmesi gerektiğini düşünüyorum. Umarım, anlatıldığı şekliyle ölüm sayısını ve yaralanma sayısını aşağı çeken bir düzenleme olur ama ben, bütçe açığının finansmanında da bu trafik cezalarının, para cezaları ki para cezaları da 261,7 milyar olarak 2025 yılında hedeflenmiş, tahmin edilmiş. Yine, işte onun da bu 55 milyarlık kısmı tahmin edilmiş trafik cezaları olarak. Bu tutarlar bir taraftan bütçeye destek verirken ama cezalar yoluyla değil, bu olayların kamudaki israfın bitirilmesiyle, kaynakların etkin ve verimli kullanılmasıyla, faiz giderlerinin aşağı çekilmesiyle, net borçlanma hasılatı yaratılarak bu ülkede yani üretimi, istihdamı, ihracatı artırıcı... Borçlanırsınız, borç alırsınız ama buralara kullanarak bu gelirlerle faizi ödeyip anaparayı da aşağı çekerek bütçe disiplinini sağlamak ve bu bütçeyi de faiz, anapara ve kur sarmalından kurtarmak olmalı. Bu konuyla ilgili çalışmaları da yapmamız ve ekonomik tedbirleri almamız, rasyonel politikalar uygulamamızın çok çok önemli olduğunu ifade ediyorum.

Söz verdiğiniz için teşekkür ediyorum Başkanım.