JÜLİDE SARIEROĞLU (Ankara) - Teşekkür ediyorum.

Öncelikle Başkanımıza teşekkür etmek istiyorum. Ben çok uzun süredir Komisyon çalışmasında bulunmuyordum, bir aradan sonra ilk defa bir Komisyon çalışmasında yer aldım. Çok kıymetli bir dönemdi benim açımdan hem farkındalık artışı açısından ama Başkanımızın nezaketli yönetim anlayışı, ortak akla vermiş olduğu kıymet, demokratik bakış açılarıyla hem Komisyon çalışmalarından çok şey öğrendik hem de Bakanımızdan da çok kıymetli şeyler öğrendik. Bütün arkadaşlarla kendi aramızda da bunu konuşuyoruz, çok teşekkür ediyoruz.

Tüm Komisyon üyelerimize teşekkür ediyoruz, hem bugün verilen katkılar çok kıymetli ama ilk günden itibaren güzel bir çalışma dönemi -Başkanımız çok güzel söyledi- bir takım çalışması ruhuyla, çok stratejik bir alanda kıymetli fikir alışverişleri yapıldı. Bugün de herkes kıymetli görüşlerini söyledi, neredeyse rapor ortaya çıkmış gibi oldu. Her bir görüş, her bir katkı birbirini tamamlar nitelikteydi.

Yine, uzman arkadaşlarımıza çok teşekkür ediyoruz. Mutfakta tabii, toplantıların hazırlık süreçleri çok derin ve uzun. O yüzden, bütün arkadaşlarımızın katkıları... Çok iyi konuşmacılar, iyi bir formatla yaptığımızı düşünüyorum, hem akademiye hem özel sektöre hem kamu kurumlarına dengeli bir biçimde zamanımız elverdiğince yer verdik.

Yine, tabii, taçlandıran zirve çok kıymetliydi. Toplantılarımızda ele alamadığımız ya da davet edemediğimiz farklı yaklaşımları zirvede yine bir araya getirmiş olduk.

Meclis açısından da bence önemli yeni bir çalışma modeli sanki ortaya koymuş olduk. Bundan sonra bence bu komisyonlar içerisinde bu tarz uygulamaları sıkça göreceğiz.

Yine, Meclis Başkanımıza teşekkür ediyoruz, hem zirveyi sahiplenmesi hem de zirvede Komisyonumuzla ilgili, işte, Bakanımızın konuşmasında yer vermiş olduğu bir daimi komite hâline gelmesiyle ilgili sözleri de değil yine çok önemli.

Tabii, biz işe başlarken yapay zekâ konusunu biliyorduk ama işin içine girdiğimiz zaman yaptığımız yeni okumalar, araştırmalar, buradaki tartışmalarla çok farklı bir dünyanın içerisine girdik. Bundan sonraki hayatımızda da galiba bu çok güçlü bir biçimde devam edecek. Konunun sadece teknolojik bir alan olmadığını, ekonomik, sosyal, kültürel, toplumsal her alanı çok derin etkilediği ve anlık olarak çok güçlü şekilde etkilerinin devam ettiği, değişimin sürekli ve çok hızlı olarak yaşandığı çok stratejik bir alan. Bu anlamda ülkemizin bu alandaki konumu, mevcut durumu ve gelecekle alakalı hedeflerinin çok kıymetli olduğunu düşünüyorum. Az önce Cahit Bey de söyledi bir devlet politikası hâline bu alandaki çalışmaların gelmesi, bu alanla ilgili yapılacak atılımların, reformların ben önemli bir reform başlığı olduğunu düşünüyorum çünkü yatay şekilde bütün alanları kestiği için bütüncül bir yaklaşımla çok boyutlu olarak ele alıp bu alanda çok güçlü çalışmalar yapılabileceğine inanıyorum.

Diğer taraftan, her alanda yeni bir paradigma başlayacak, yeni bir değişim süreci. Bu anlamda, gerçekten raporun çok kıymetli olacağını düşünüyorum. Güçlü yanlarımızın olduğu, zayıf yanlarımızın olduğu, fırsatları, tehditleri barındıran kapsamlı bir alan. O yüzden, rapor çalışmasında da bunlara çok kapsamlı şekilde yer verilmesinin önemli olduğunu düşünüyorum.

Bu alanda yapılan ilk belki bilimsel, böyle külliyat olarak bir çalışma olduğu için kamu politikalarına yön verecek bir rehber niteliğinde hazırlanmasının kıymetli olacağını düşünüyorum. Meclis çatısında bütün komisyon raporlarımız... Ben bugüne kadar Meclisteki bütün araştırma komisyonlarından çıkan raporlardan çok faydalanmış birisiyim. Bu anlamda, bu raporun da yine aynı niteliklerle ama belki bir tık yeni bir alan ve heyecan verici bir alan olduğu için daha kapsamlı politika önerilerinin olması gerektiğini düşünüyorum.

Yine, uluslararası örnekleri çokça dinledik yani uluslararası, küresel olarak yaşanan gelişmeleri de... Bilemiyorum başlıklar içerisinde göremedim ama bu anlamda ülke uygulamaları, farklı ülkelerin bu alanda yapmış olduğu sadece mevzuat anlamında değil, özel sektörü destek, akademinin desteklenmesi, kamunun bu alanda farklı sektörlerde yapmış olduğu çalışmalara da -yine firmalarımız geldiği zaman onların çok kıymetli katkıları olmuştu- yer verilmesinin önemli olduğunu düşünüyorum.

Yine, küresel ve bölgesel gelişmeleri ele alırken bu etik konusunun da yine o ülkelerdeki bakış açılarıyla ele alınmasının... Etik konusunun ben de bu raporun temelinde, en böyle ruhunun merkezinde yer alması gerektiğini düşünüyorum. Mevzuat konusunda farklı görüşler var, farklı uygulamalar, yaklaşımlar var ama etik konusu herhâlde hepimizin ortaklaştığı çok önemli bir alan.

Yine, politika önerilerini verirken kısa, orta ve uzun vadeli olarak ele alınmasının önemli olduğunu düşünüyorum.

Kurumsal bir mekanizma boyutuyla alakalı da yine bir model belki önerisi oluşturabilir miyiz? Yine, burada da farklı ülke uygulamalarını verdikten sonra, sonuç bölümünde hem koordinasyon anlamında burada Ayşe Hanım'ın söylediği yine Etik Komisyonu konusu var. Onun dışında, bir de bir üst bir koordinasyon kurumuna belki ya da koordinasyonla alakalı bir mekanizmaya ihtiyaç var. Belki bunu yine rapor yazım sürecinde geliştirerek bu mekanizma boyutunun önemli olduğunu düşünüyorum.

Sektörleri mutlaka vermemiz gerekiyor. Bu başlıkların alt başlığında vardır herhâlde. İşte, güvenlik konusu olsun, hukuk konusu olsun, eğitim konusu olsun, iş gücü piyasası, tarım, sağlık, bu alanlarla ilgili öneriler önemli ama ben de yine, diğer arkadaşlarım gibi eğitim ve insan kaynağı konusunun en temel başlıklardan biri olduğunu düşünüyorum. Ayrı bir zaten zirvede de ele aldık, burada da ele aldık. İş gücü piyasası açısından yaşanacak dönüşümler henüz gençlerde ve kamuoyunda bu konuda da çok büyük bir farkındalık yok ama başta eğitim kurumlarımızın müfredatlarından başlayarak üniversitelerimizin durumuna kadar her şeyin yeni bir planlamaya ihtiyacı olduğu bir dönemdeyiz. Bazı meslekler değişim yaşayacak, bazı meslekler ortadan kalkacak ve yeni meslekler oluşacak. Bununla ilgili şu anda genç insan kaynağı avantajını hâlâ yaşayan bir ülke olarak, evet, risklerimiz var ama diğer ülkelerle kıyasladığımızda bu alanda yine avantajlı bir fırsat penceresi olarak gördüğümüz bir alan. Bu anlamda, burayı iyi planlamamız ve yine raporda iyi dizayn etmemiz gerektiğini düşünüyorum.

Güzel bir çalışma dönemiydi. Tüm arkadaşlarımıza, katkıları için teşekkür ediyoruz. Çok şey öğrendik. Çok farkındalığımızın arttığı bir... Ve çok keyif alarak, heyecan duyarak geldik toplantılara. Elimizden geldiğince gerçekten Başkanımızın, Bakanımızın da yanında olmaya gayret ettik ama keyifle geldiğimiz yani görev dışında bizi içine alan bir Komisyon çalışma dönemi oldu. Tüm arkadaşlarımıza teşekkür ediyorum. İnşallah, rapor sürecinde de yine aynı hassasiyette destek olmaya devam edeceğiz Bakanım.

Teşekkürler.