ERHAN USTA (Samsun) - Şimdi, benim anladığım kadarıyla, bize gelen bu seçim öncesi başlamış bir program diye biliyorum. Eğer yanlışsam arkadaşlar düzeltsin. Yani, değerlendirmemde hata yaparsam onun üzerine gitmek istemiyorum, o yüzden biraz ay ay göreyim falan diye söyledim.

Şimdi, yani, bu çok siyasi amaçlarla kullanıldı Sayın Başkan. Güzel bir şey, kavram güzel olabilir. Az önce sendikacı bir arkadaşımız açıklama yaptı. Yani, biz biliyoruz ki birçok güzel kavram nasıl uygulandığına bağlı. Yani iyi uygulanırsa iyi, kötü uygulanırsa kötü sonuçlar alabiliyoruz. O yüzden, yani, bize bu seçim öncesi bununla ilgili çok ciddi şikâyetler geldi. Birkaç şey söyleyeyim mesela. Hatta, şimdi, iş meslek danışmanlarının onaylaması gerekiyor "Bu arkadaş çalışabilir bu kapsamda." falan diye. İşte, siyasi görüşleri araştırılıp, ondan sonra... Yani, spesifik yerler bile verebilirim. Mesela, Kavak Organize Sanayisinde karşılaştık bunlarla. Gittiğimiz zaman insanlar bize bunu anlatıyor. Eğer burada bir hata varsa hani siz de bana deyin ki "Ya böyle değildir, şöyledir filan." diye söyleyin, ben ona da açığım, onu söyleyeyim yani ben nihayetinde bize anlatılanları anlatıyorum. Dolayısıyla, burada çok siyasi amaçlarla kullanıldığını ifade ediyorlar. Onun haricinde, buradaki, tabii, sizin kriterlere uymuyor, o nasıl, bilmiyorum. Bu arada, az önce için özür dilerim. Yani, ben biraz gereksiz yere size şey yaptım, özür dilerim. Yani, işin doğrusu, yanlış yaptım. Mesela, bir "fast food"cu buradan eleman kullanabiliyor mu?

İŞKUR GENEL MÜDÜR YARDIMCISI MEHMET ALİ ÖZKAN - Kullanabiliyor efendim. Yalnız şöyle bir açıklama yapayım müsaade ederseniz ya da tamamladıktan sonra söylediklerinizi...

ERHAN USTA (Samsun) - Yok, yok, söyleyin.

İŞKUR GENEL MÜDÜR YARDIMCISI MEHMET ALİ ÖZKAN - Bahsettiğiniz bu programlar yeni başlamış programlar değil efendim. 2009 yılından bu yana bu program aslında uygulanmakta. Fakat ücretler anlamında, ödenen ücretler vesaire staj programı kapsamında olduğu için daha farklıydı. Şu an itibarıyla, daha uzun süreli olarak faydalanabilmesi için süreç itibarıyla iş yerlerine altı ay olarak uygulanıyor, eskiden de altı aya kadardı da.

ERHAN USTA (Samsun) - Şimdi, bir yıla çıkartılacak bir de, öyle bir şey mi vardı, o değil miydi o?

İŞKUR GENEL MÜDÜR YARDIMCISI MEHMET ALİ ÖZKAN - Evet, o şekilde bir çalışma söz konusu.

ERHAN USTA (Samsun) - Tamam.

Peki, o zaman, 2014'te kaç kişi çalıştı bu kapsamda veya daha önceki yıllarda?

İŞKUR GENEL MÜDÜR YARDIMCISI MEHMET ALİ ÖZKAN - Arkadaşlar bir çalışma yapıyor, hemen ileteceğim efendim.

ERHAN USTA (Samsun) - Aktif iş gücü programlarıyla ilgili şeylere geçmişte başladığımız için biz Planlamadeyken de kısmen biraz finansman boyutuyla yani sosyal güvenliğe, fona, bilmem nereye gelecek yükler. itibarıyla çalıştık. Tabii, sosyal sektörcülerin konusudur bizde ama bu kadar yoğun bir kullanım olduğunu ben bilmiyorum, yanılıyorsam düzeltin.

İŞKUR GENEL MÜDÜR YARDIMCISI MEHMET ALİ ÖZKAN - Evet, işbaşı eğitim programı, dediğim gibi, 2009 yılında başladı. İlk yıl 1.285 kişi, 2010 yılında 4.617 kişi, 2011 yılında 16.393 kişi, 2012 yılında 31.773 kişi, 2013 yılında 63.660 kişi, 2014 yılında 59 bin kişi, 2015 yılında da 159 bin kişi bu programlardan yararlandı.

ERHAN USTA (Samsun) - Yani, bu hep benim dediklerimi şey yapıyor üç aşağı beş yukarı.

Tamam, yani, kavram uluslararası arenada kullanılan bir şey. Güzel, iyi niyetlerle başlatılmış, ufak ufak binlerden, iki binlerden başlamış ama -Sayın Bakanın tabii buna mutlaka söyleyeceği bir şey vardır, onu da dinlemek isterim- seçim yılında bu patlamış. Yani, o yüzden bunun ay ay... Mesela, özellikle, bu ikinci seçimde, 1 Kasım seçimleri öncesinde bir alım oldu mu buradan?

İŞKUR GENEL MÜDÜR YARDIMCISI MEHMET ALİ ÖZKAN - Ben isterseniz bir açıklama yapayım: Biliyorsunuz, daha önce iş meslek danışmanlarımız yoktu, bunların bir eğitim süreci yapıldı. Dolayısıyla, iş arayanlar ile işverenler arasında köprüleri biz artık iş meslek danışmanlarımız aracılığıyla yürütüyoruz. Dolayısıyla, sayısal anlamda sadece işbaşı eğitim programı eğitimini isterseniz şey yapmayalım, işe yerleştirme rakamlarına da bakalım. Yıllar itibarıyla işe yerleştirme rakamları nasıl bir artış gerçekleştirmiş? Yani, şunu söylüyorum...

ERHAN USTA (Samsun) - Ha, buradan işe yerleştirilenler mi?

İŞKUR GENEL MÜDÜR YARDIMCISI MEHMET ALİ ÖZKAN - Hayır, buradan işe yerleştirilenler değil, normal işe yerleştirme rakamları. İş meslek danışmanlarının sayılarının artmasıyla birlikte kurumda performans yükseldi. Dolayısıyla, sebeplerden, artışın sebeplerinden birisi de aslında iş meslek danışmanlarının artması ve bu programlara yapılan ödeme miktarlarındaki artıştan kaynaklı insanların bunu daha çok tercih etmesi olarak belirleyebiliriz.

Burada, şu da var tabii ki: Bu programlar sonucunda ağırlıklı olarak istihdam garantisi olmamasına rağmen, istihdamda kalma oranları şu an itibarıyla yüzde 70'ler seviyesinde.

ERHAN USTA (Samsun) - Peki, ilave istihdama katkısı nedir bu sürecin? Yani, bir istihdam olacaktı, bunlar şanslılar aslında. Hemen normal bir işverenin seçme kriterine göre farklılaşmış kriterlerle aslında seçiyoruz, alıyoruz. Ondan sonra, elbette efendiliğiyle, iş yapmasıyla, ahlakıyla biraz öne çıkmış olanları da o iş yerinin insan çalıştıracaksa onlardan seçmesi normal. Bir iş yeri açısından önemli bir şey çünkü deneme süresini bunlar üzerinden, bir başkası üzerinden şey yapmış oluyor çünkü sigortalı yapsa, sigortalıyı alması atması biliyorsunuz kolay şeyler değil.

O anlamda, bakın, benim kavramla ilgili bir sorunum yok yani hızlı artışı ve seçimdeki kullanılışıyla ilgili benim sıkıntım var. Daha doğrusu bize gelen sıkıntıları burada ifade etmek istiyorum. Bunu da bir miktar size sorduğum sorularla hakikaten var mıdır yok mudur diye... Şu ana kadar verilen şeyler, benim argümanımı bana göre güçlendiriyor. Tabii, burada önemli olan şeyin şu olması lazım: İlave bir istihdam oluşturabiliyor muyuz? Yoksa zaten oluşacak olan istihdam, mesela onunla ilgili bir analiziniz var mı? Bir etki analizi yapıldı mı? Yani mesela bunlarla birlikte bu alanlarda istihdamda normal trendin dışında bir artış, tabii büyümeyle falan düzelttikten sonra -yani büyümeniz farklılaşır, trendin dışında bir artış olur- bir artış olduğunu gözlemlediniz mi?

İŞKUR GENEL MÜDÜR YARDIMCISI MEHMET ALİ ÖZKAN - Şimdi, şu şekilde söyleyebilirim: Tabii ki var. Sonuç itibarıyla, bir defa programda şu var: İşverenler tarafından -tabii ki hiçbir işverenimizi bu şeyde görmüyoruz- farklı şekilde kullanılmasını engellemek amacıyla zaten bu programlardan sonra belli oranda istihdam etmediği takdirde tekrar bu programlardan yararlanır katılımcı alamıyorlar. Bu tür hususlar var.

Dediğiniz gibi, şu da var...

ERHAN USTA (Samsun) - Buradan ne kadar almak zorunda?

İŞKUR GENEL MÜDÜR YARDIMCISI MEHMET ALİ ÖZKAN - Yüzde 20 oranında eğer bir istihdama katılım sağlanırsa sonrasında yeniden bu programdan yararlanma imkânına sahip oluyorlar şu an itibarıyla.

ERHAN USTA (Samsun) - O zaman, onu programın genel formatının başarısı olarak görmek lazım yani o İŞKUR'un başarısı değil. Öyle bir şeyi verdiğiniz zaman, tabii, tekrar ondan faydalanabilmek için alımı oradan yapıyor.

Önemli olan bizim trendin üzerinde bir istihdam oluşturabilmemiz lazım orada da.

Şimdi, burada nitelikle ilgili... Mesela "fast food" sektörü buradan alabiliyor mu? Mesela, ben, Samsun'da birisiyle karşılaştım "Benim 5 tane iş yerim var." 5 tane iş yerimdeki işçileri -o sizin söylediğiniz kriterlerden biraz farklı söyledi veya ben öyle anladım, yanlış anlamış da olabilirim- neredeyse tamamını veya başka iş yerleriyle falan birleştirip o rasyoları tutturuyor olabilir başka bir iş yeri varsa, buradan kullandığını ve bunu yenilediğini söyledi. Böyle bir imkân var mı?

İŞKUR GENEL MÜDÜR YARDIMCISI MEHMET ALİ ÖZKAN - Hayır, kesinlikle yok. Konsolide olarak zaten belli süreçlerde bunların kontrolü de var. O sayıyı tutturmadığı takdirde bunu yapamaz.

ERHAN USTA (Samsun) - Sayıyı tutturdu diyelim.

İŞKUR GENEL MÜDÜR YARDIMCISI MEHMET ALİ ÖZKAN - İkame olmadığı için, şöyle bir şey: Bu programın uygulandığı süreç içerisinde eğer çalışanlarında bir azalma varsa zaten iş yeri bu programdan yararlanamıyor, katılımcıyı biz bir şekilde kendilerine sunmuyoruz, çıkarıyoruz yani ikame etkisinin de bu şekilde olmadığını ifade edebilirim.

"Fast food"'ta tabii ki çalışabilir. Bunun önünde bir engel yok ama söylediğimiz gibi yüzde 10'un üzerinde olma ihtimali kesinlikle yoktur.

BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANI FİKRİ IŞIK (Kocaeli) - Sayın Başkan, ben bir söz alabilir miyim?

Siz bitirdiniz mi?

ERHAN USTA (Samsun) - Ben, imalat sanayiyle ilgili birkaç şey soracağım.