ORHAN SÜMER (Adana) - Başkanım, teşekkür ederim.

Ben de Sayın Enerji Bakan Yardımcımıza, Sayın Başkana, Komisyonumuzun değerli üyelerine, EÜAŞ'ın değerli yöneticilerine, Sayıştay yetkililerine ve değerli bürokratlarımıza hoş geldiniz diyorum, başarılarınızın devamını diliyorum.

Sayın Genel Müdürümüz, açıklamanızda, 2024 yılında 21,717 megavat olan kamu kurulumuzun gücü, Türkiye'nin toplam kurulu gücünün yüzde 19'una... Yani yüzde 20 desek yüzde 80'inin ithal olduğu anlaşılıyor. Bununla ilgili, kurumumuzun herhangi bir yapılanmayla ilgili çalışması var mıdır? Ayrıca, yenilenebilir kaynakların artması gerekiyorken bu bağlamda bakanlıklarla iş birliği içinde yenilenebilir enerjiye, yatırımlara teşviklerin verilmesi amaçlanmalı mıdır? Birçok gelişmiş ülke, belirli programlara göre kömür yakıtlı santralleri devre dışı bırakmaktadır, uluslararası finans kuruluşları da kömür yakıtlı santral yatırımlarını finanse etmeyeceklerini bildirmektedir. Bütün bu gerçeklere rağmen Bakanlığımızın yerli kömür söylemi üzerinden hedef koyması, kurumların bu konuda tavır almaması dünya şartlarına biraz ters değil midir bizim ülkemiz adına? Türkiye'de elektrik üretiminden sorumlu en büyük kamu kuruluşu olan Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ) kamu yararı gözetmekle yükümlü bir iktisadi devlet teşekkülü olmasına rağmen 2022 yılı Sayıştay Raporu'na yansıyan veriler bu sorumluluğun gereklerini ciddi şekilde ihmal ettiğini göstermektedir çünkü yine Sayıştay raporuna göre, 2021 yılında 7,6 milyar TL zarar eden kurumumuzun, bu kadar büyük bir kamu kurumunun her yıl milyarlarca liralık zarar açıklamasına rağmen önceki konuyla ilgili bir tedbiri var mıdır, bununla ilgili sorumluluk duyuyor mudur?

Yine, EÜAŞ'ın enerji alımları içerisindeki dikkat çeken bir diğer sorunu, yap-işlet-devret ve işletme hakkı devri modeliyle çalışan özel şirketlere yapılan devasa ödemeleridir. Sadece 2022 yılında bu şirketlere toplam 10,5 milyar TL'nin üzerinde ödeme yapılmıştır. Bu santrallerden alınan enerji miktarının azlığına rağmen ödenen bedelin bu kadar yüksek olması kamu adına zararı göstermektedir. Bu konuyla ilgili herhangi bir düşünceniz var mıdır?

Yine, rapora göre, EÜAŞ'ta çalışan sayısı 2022 itibarıyla 5.823 kişi, buna ek olarak da 5.221 kişi taşeron hizmet alımı yoluyla çalışmaktadır. Bu durum kamuda istihdamın, süreklilik ve güvenceden uzak bir modele kaydığını, taşeronlaşmanın EÜAŞ gibi stratejik bir kurumda bile yaygınlaştığını göstermektedir. Üstelik personel giderleri önceki yıla göre yüzde 60'ın üzerinde artış göstermektedir ancak bu artış verimlilik artışıyla değil, enflasyon maaş dengesizlikleriyle ilgili görünüyor.

Yine, ayrıca EÜAŞ, kamuya ait elektrik üretim santrallerini yeterince devreye almamış ve enerji ihtiyacını da yüksek maliyetli özel santrallerden karşılamış görünüyor. Bu tercihin kamu zararına neden olduğu bilinmesine rağmen söz konusu firmalar hangi gerekçelerle tercih edilmektedir? Yüksek tutarlı mal ve hizmet alımlarının çoğunun Kamu İhale Kanunu'ndan muaf şekilde yapılmasının gerekçesi nedir? Şeffaflığı ortadan kaldıran bu uygulamalar kamu yararına mı yoksa belirli kesime mi hitap etmektedir? Yine, kuruma alınan personelin önemli bir kısmının taşeron ve hizmet alımı yoluyla istihdam edildiği görülmektedir. Neden kalıcı, güvenceli kadro yerine taşeronlaşmaya başvurulmaktadır? Bu personel politikası kamu hizmetinin kalitesini de düşürüyor mu kurum açısından?

Bir de ilim Adana'yla ilgili... Özellikle son dönemlerde -Sayın Bakan Yardımcımın da bilgisine sunmak istiyorum- bu Toroslar Elektrik Dağıtım AŞ bölgede yeni yapılan yapılanmayla ilgili, tesisat çekmeyle ilgili her giden vatandaşa diyor ki: "Bizim trafomuzun gücü yetmiyor, siz trafo yapacaksınız ve bu yıl da bütçemiz yok." Belki yüzlerce şikâyet var bu konuda. Birkaç defa da ben kurumun sorumlusuyla görüştüm "Maalesef, 2025 yılında bizim bütçemiz yok, bunu yapmaya." diyor. "Kabloyu siz alacaksınız, işçiliği siz yapacaksınız, yatırımı siz yapacaksınız, trafoyu da siz kuracaksınız." diye cevap veriyor. Ve inanılmaz şekilde de şikâyet var. Bunu da bilginize sunuyorum.

Teşekkür ederim.