HASAN EKİCİ (Konya) - Sayın Başkanım, Sayıştayımızın değerli temsilcileri ve çok değerli TOKİ Başkanımız ve bürokratlarımız; memleketim Konya'yla ilgili olarak başarılı TOKİ projeleri gerçekleştirildi hem kentsel dönüşüm noktasında ben de teşekkür ediyorum bu güzel hizmetler için.

Ayrıca, yeni oto sanayi sitesi yapımı var, binalar tamamlandı ama teslimi epeydir yapılamıyor maalesef, Büyükşehir Belediye Başkanımız bu sene içerisinde teslim edileceğini söyledi ama kesin bir tarih de veremedi. Eski sanayi ve Karatay'ın sanayi esnafımız yıllardır bu projenin tamamlanmasını bekliyorlar, inşallah, en kısa sürede teslim edersiniz, teslim edileceği tarihi de öğrenebilirsek memnun olurum.

Tabii, ülkemiz bir deprem ülkesi, deprem gerçeği hepimizin en önemli gerçeği. En son 6,2 İstanbul depreminden sonra da gündemimize daha yoğun bir şekilde girdi. Tabii, depreme hazırlık devletimizin, hepimizin sorumluluğu altında olan en önemli şey ama maalesef depreme hazırlık noktasında çok eksiğiz, özellikle İstanbul depremine hazırlık noktasında. İstanbul'da 7,5 milyon yapı stokunun 1,5 milyonunun riskli olduğu ifade ediliyor, bir depremde 600 bin yapının da yıkılabilecek durumda olduğu ifade ediliyor yani hangi hesaplamayı yaparsanız yapın ciddi bir can kaybı riskimiz İstanbul'da şu anda her an gerçekleşebilir. Dolayısıyla bu depreme hazırlıkta en önemli konulardan bir tanesi de "Bina öldürmez, çürük bina öldürür." gerçeğinden hareketle mevcut yapı stokunun hızlı bir şekilde dayanıklı hâle getirilmesi en önemli hazırlık olması gerekiyor İstanbul depremine.

Tabii, kentsel dönüşümde de TOKİ'nin kurumsal kapasitesi Maraş depreminden sonra 11 deprem bölgesindeki son iki üç yıldaki konut seferberliği ve şu anda her ne kadar hedeflendiği noktada gitmese bile şu anki gelinen nokta itibarıyla dahi olsa yine de bence bir başarı. TOKİ'nin bu kapasitesini düşündüğümüzde İstanbul depremine hazırlık noktasında TOKİ'nin çok özel bir öncelik vermesi gerekiyor. Bu noktada çalışmalar yapılmış ama olağanüstü bir çalışma ve seferberlik yapılması gerektiğini düşünüyorum. Bu anlamda, TOKİ, kendi imkânlarıyla yılda 70 bin konut üretebilecek kapasitedeymiş ama deprem bölgesindeki şu anki projelerde bunun 3 katı kadar yıllık üretim yapabilecek seviyede yani kabaca bir hesap yaptığımızda İstanbul depremine 600 bin konutun hazırlığı için yani beş-altı-yedi yıllık bir ilave finansman kaynağıyla, ilave kapasite artırımıyla bu kentsel dönüşümü TOKİ kendi imkânlarıyla bile gerçekleştirilebilir diye düşünüyorum. Bu olmasa bile kentsel dönüşüm modellerinin gözden geçirilmesi gerekiyor kentsel dönüşümün tamamlanması açısından. Şu andaki kentsel dönüşüm, 2012 yılında çıkan yasadan sonra on üç yılda İstanbul'da yaklaşık yüzde 18'lik bir dönüşüm gerçekleştiği söyleniyor hem belediyeler hem Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı noktasında. Nereden baksanız on üç yılda çok az bir ilerleme. Bu noktada belediyeler Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, tüm kamu kurumlarının birlikte bu kentsel dönüşümü gerçekleştirilmesi gerekiyor.

Bu noktada kentsel dönüşümün tıkanmasında en önemli hususlardan bir tanesi de mevcut finansman modellerinin yetersizliği yani şu anda bugün Sayın Cumhurbaşkanı da grup toplantısında açıkladı. İşte, 100 bin lira taşınma ücreti, 125 bin liraya çıkarılmış; 700 bin liralık hibe, 825 bin liraya çıkarılmış; kredi yine 825 bin liraya çıkarılmış ama şu anki mevcut maliyetleri dikkate aldığımızda rakamlar yeterli değil. Bu rakamların yeni finansman kaynaklarıyla daha da artırılması ve cazip hâle getirilmesi gerekiyor. Bu noktada, yine, kentsel dönüşümden oluşacak rantla finansmanın sağlanması temel bir husus olarak ifade ediliyor uzmanlar tarafından. Hani burada kat artışı ya da imar alanının genişletilmesi noktasında tabii ki çevre ve estetik değerlerle birlikte değerlendirildiğinde bu yeni modellerin bir an önce hayata geçirilmesi gerekiyor. Bu noktada, her ne kadar finansman modelleri Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığını ilgilendirse de hani sizin de alanınıza girdiği için yeni finansman modelleri düşünülüyor mu İstanbul depremine hazırlık noktasında, bunu öğrenmek istiyorum. Mevcut ekonomik krizin de etkisiyle insanların kentsel dönüşüme katılması çok kolay olmuyor çünkü maliyetler arttı. Birçok binada emekliler oturuyor. Şu anki emekli maaşlarıyla kentsel dönüşüme gönüllü olarak finansman sorununu çözemedikleri için katılmaları mümkün değil. O yüzden finansman modellerinin hızla güncellenmesi gerekiyor.

Özellikle şu açıdan da ben TOKİ'ye teşekkür etmek istiyorum: Yani deprem bölgesindeki TOKİ konutlarının 2 tane ciddi sarsıntıya rağmen ayakta kalması ve güvenli konut olarak görünmesi de bir devlet kurumu olarak bir başarıdır, teşekkür ediyorum bunun için de.

Başarılar dilerim.