DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri, kıymetli bürokratlar; toplantıya hepiniz hoş geldiniz.

Değerli Başkanım, şimdi normal bulgulardan üst Komisyona çıkan bulgu sayısı çok az, zaten alt komisyona gelen bu bulgu sayıları da azdı, dolayısıyla başında konuşalım yani geneli üzerine mi ağırlıklı olarak konuşmamızı bırakalım -yoksa geneli üzerinde daha teferruatlı ve uzun bir konuşma yapmak durumunda kalma ihtimalimiz var- yoksa bulgulara dağıta dağıta mı, diğer bulgulara dağıtarak mı konuşalım?

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Bulgularla ilgili olan kısımlarda bulgularla ilgili bölümde konuşa konuşa genel...

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Konular biraz birbiriyle bağlantılı olduğu için teknik bir konu...

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Siz o bağlantıyı kurarsınız Sayın Yavuzyılmaz.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Tamam, yani öyle diyorsanız peki, o zaman öyle konuşalım.

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Buyurun.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Evet, diğer bulgular, bulgu 4: "Elektrik iletim sisteminde devrede olan bazı kesicilerin iş sağlığı ve güvenliğiyle enerji arzı açısından risk oluşturması." diyor.

Benim sorum: Bu iş güvenliği, işçi sağlığı konusuyla ilgili geçtiğimiz yıl "İsmail Ayhan" isimli trafo teknisyeni bir işçi Temelli Trafo Merkezinde iş kazası geçirerek hayatını kaybetti. Bu konu hakkında Sekizinci Bölge Müdürü ve İşletme Bölge Müdür Yardımcısı hakkında bir işlem yaptınız mı? Görevden uzaklaştırma gibi bir tedbir aldınız mı? Aynı zamanda Bölge Müdürü ve İşletme Bölge Müdür Yardımcısının görev tanımı ve sorumluluğu nedir, nereye kadardır?

Diğer taraftan 6 numaralı bulgu var, 6 numaralı bulguda diyor ki: "İletim sistemine bağlanabilecek güneş enerji santrali ve rüzgâr enerji santrallerinin şirket tarafından belirlenmesi gerektiği." Tüm güneş enerji santrali ve rüzgâr enerji santral kapasitelerinin -yardımcı kaynak ünite gücü de dâhil- şirket tarafından yıllık olarak belirlenmesi hususunda girişimlerde bulunulması önerilmiş. Siz de bunu EPDK'ye iletmişsiniz ancak bu konuyla ilgili aslında oldukça büyük bir problem var. Problemin ne olduğu da 2023 yılı TEİAŞ'ın Sayıştay Denetim Raporu'nda belirtiliyor yani bu bulgu orada daha fazla açılmış ve detayları verilmiş. Şimdi, bu bulguyu incelediğimizde görüyoruz ki 2023 yılı bulgusu... "Sistem işletmeciliğini etkileyecek hususların şirket tarafından değerlendirilememesinin arz güvenliği ve elektrik kalitesi açısından sorunlara yol açması" bulgunun başlığı bu, iki bulgu birbiriyle böyle kilit olmuş durumda.

Değerli bürokratlar, bulguda deniyor ki: "105 gigavata yaklaşan elektrik üretim kurulu gücü içinde GES gücü 9,3 gigavatı geçmiş. Olumlu görüş verilen ve kurulum çalışmaları devam eden GES kapasitesi 32 gigavata yaklaşmış, RES'lerin kurulu gücü 10 gigavatı geçmiş olup olumlu görüş verilen RES kapasitesi ise 20 gigavata yaklaşmıştır." Ve devam ediyor, bir çarpıklığa temas ediyor, diyor ki: "Türkiye Ulusal Enerji Planı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından 30/12/2022 tarihinde yayınlanmıştır. Bakanlık söz konusu planda 2030 yılı için 18,1 gigavat RES; 32,9 gigavat GES tesisi öngörmüştür." Enerji Bakanlığının öngörüsü bu. Ne zaman için? 2030 yılı için. 19 Kasım 2022 tarihli Resmî Gazete'de Elektrik Piyasası Depolama Faaliyetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmelik sonrası Ocak 2023 tarihi itibarıyla 200 gigavatı aşan depolamalı RES ve GES başvurusu alınmıştır. Sayıştayın kelimeleriyle okuyorum: "Rakamlardan da anlaşıldığı üzere Bakanlığın 2030 yılındaki güç hedefinin yaklaşık 4 katı güç için Ocak 2023 tarihi itibarıyla başvuru yapılmıştır." 4 katı, 2030 için planlanan kapasitenin üzerinde, 4 katı başvuru alınmış, 4 katı. Şimdi, bu konuyla ilgili zaten Türkiye gündeminde çok büyük tartışmalar var. O nedenle ben bu tarihleri kontrol ettiğimde ne zaman yönetmelik değişmiş, ne zaman başvuruya açılmış, baktığım zaman görüyorum ki daha önce bir Youtube yayınında konuyla ilgili bazı tespitlerini paylaşan Profesör Doktor Uğur Emek'in ifade ettiği endişelerin ciddi bir bölümünün aslında burada gerçeğe dönüştüğünü görüyoruz. AK PARTİ'li yetkililerin, bürokratların 2023 yılı Genel Seçimleri öncesinde âdeta yangından mal kaçırır gibi bir kurgu, bir yarışma süreciyle birçok şirkete -tırnak içinde ağırlıklı olarak biz bunları "yandaş şirket" olarak tanımlıyoruz- depolamalı rüzgâr enerji santrali ve güneş enerji santrali ön lisansları dağıttıkları görülüyor. TEİAŞ 2023 yılı Sayıştay Raporu'nda da aslında bu durumu destekleyen bir bulgu var ve bu bulgunun geçmişine gittiğimizde de 2021-2022 yılında da buraya doğru giden yolun taşlarını döşeyen bir kurumla karşı karşıya kalıyoruz. Yani, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının yayınladığı 30/12/2022 tarihli, bu elimde gördüğünüz RES-GES kapasiteleriyle ilgili yol haritasını belirleyen bu tabloya yani Enerji Bakanlığının Türkiye Ulusal Enerji Planı'na açıkça aykırı hareket edildiği ve bu suretle de bir rant sürecinin oluştuğu, üzülerek söylüyorum ki görülüyor. Şimdi "Ay, efendim, biz, işte, bir ihale açtık, ne kadar güzel, 2 katı başvuru olmuş, 3 katı başvuru olmuş. Bunun neyinden rahatsız oluyorsunuz?" da diyebilirsiniz ama siz kapasiteleri ilk başlayanlardan itibaren sıraya koyarak veriyorsunuz yani o 4'üncü katta başvuruyu yapana zaten geçmiş olsun, o çoktan geride kalmış vaziyette. Şimdi bu konuyla ilgili araştırmayı biz de derinleştiriyoruz. Yani bu kapasiteleri kim almış, ne kadar süre elinde tutmuş, kimi devretmiş, kime satmış? Tabii, kapasite satışı mümkün değil. Şirketini, kapasiteyi... Bu başvuru yapıp kapasite sürecine giren şirketi devretmek suretiyle bu olay böyle devam ediyor. Yani TEİAŞ'ta mevcudu olmayan ve planlanmamış hayali RES ve GES kapasitelerini bir tahsis sürecine aslında sokmuş oluyor. Dolayısıyla bu konuyla ilgili biz de Türkiye Büyük Millet Meclisine bir araştırma önergesi verdik ancak bu konuyla ilgili çok ciddi soru işaretleri var hatta soru işaretleri öyle bir durumda ki özel sektörden aldığımız bazı duyumlara göre firmalara özel olarak TEİAŞ trafo merkezlerinden GES-RES kapasiteleri açıldığı yönünde bilgiler var ve megavat başına da 30 ila 50 bin dolar arası da bu konuyla ilgili bu kapasitelerin açıldığı şirketlerden birinde yasa dışı gelir elde edildiği yönünde bir bilgi var, bir duyum var. Buna açıklık getirmenizi istiyorum çünkü bunun peşinde olacağız, peşine düşeceğiz.

Ve maalesef şunu soruyorum: Bu konuyla ilgili, siz, kurum çalışanları olarak hangi sürelerde mal beyanında bulunuyorsunuz? Bu kurumda yıllar içinde Genel Müdür olarak çevrenizde aşırı zenginleşen veya yakınlarının zenginleştiğine yönelik olarak yaptığınız tespitler var mı? Bu doğrultuda şu ana kadar herhangi bir soruşturma yaptınız mı? Yapmayı düşünüyor musunuz? Aynı şekilde, sizin de dâhil olduğunuz, tabii, araştırmayı yapabilecek olan yine kurumun yetkilileri bu konularla ilgili bir inceleme, araştırma yapıyor mu? Çünkü ben bakıyorum, açıkçası, devlet kurumlarında çalışanların -bu gibi ayrımlar siyasetçiler arasında da var bu arada, söyleyeyim- bazıları çok zengin, bazıları daha çok mütevazı. Ya, ben bunu tam anlayamıyorum. Yani devlet bürokrasisinde çalışırken birden bire Millî Piyango mu çıkıyor diyeceğim, öyle bir durum söz konusu olsa herhâlde haberimiz olur. Lüks arabalar, lüks villalar, lüks bir yaşam, kişinin kendisi, yakınları vesairesi... Yahu, herkese mi miras kalıyor? Yani şu miras bir herhâlde bize kalmıyor.

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Sayın Yavuzyılmaz, öneriye bağlı kalalım.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Ben çeşitli sorularıma geçeyim.

2021, 2022, 2023, 2024 yıllarında iletim sistem kayıp...

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Sayın Yavuzyılmaz, somut bilgi, belge, olmadan, duyum üzerinden hareket edip burada insanları zan altında bırakmak da yani konuşma açısından da...

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Değerli Başkanım, sektörde bu konuşuluyor. Ben aslında yanıt vermeleri için bir fırsat yaratıyorum.

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Ama sektörde her şey konuşulabilir.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Şimdi, ne güzel, bakın, yanıt versinler...

MEVLÜT KARAKAYA (Ankara) - Bu etik değil, burada...

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Onlar yanıt verecekler...

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Hayır, verecekler, elbette söz vereceğim, söz vereceğim ama...

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - ...ve dolayısıyla da sektörde konuşulan bu konuya dair kendilerine bir yanıt verme fırsatı yaratılmış olacak.

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Elbette söz vereceğim ama...

MEVLÜT KARAKAYA (Ankara) - O şeyin verileceği yer de burası değil.

MEHMET TAHTASIZ (Çorum) - Yakın tarihte 26 kilo altın, 2-3 milyon dolar yakalanınca bunu sormak gerekiyor.

MEVLÜT KARAKAYA (Ankara) - Burada bürokrat...

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Yani şeffaf bir şekilde arkadaşlar...

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Peki Sayın Yavuzyılmaz, buyurun, sorularınıza geçin.

MEHMET TAHTASIZ (Çorum) - Daha yakın tarihte 26 kilo altın ve 2-3 milyon dolar para yakalandı.

ALİ KIRATLI (Mersin) - Sayın Tahtasız, Sayın Yavuzyılmaz kendini ifade edebiliyor.

MEHMET TAHTASIZ (Çorum) - Hayır, siz de oradan karışıyorsunuz. O zaman bırakın, kendisi...

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Buyurun Sayın Yavuzyılmaz.

MEVLÜT KARAKAYA (Ankara) - Varsa elinizde bir şey savcılığa suç duyurusunda bulunun ya.

MEHMET TAHTASIZ (Çorum) - Ediyoruz, ediyoruz.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Sayın Karakaya, benim bu konularla ilgili...

MEVLÜT KARAKAYA (Ankara) - Bakın, savcılığa suç duyurusunda bulunacaksınız varsa.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Tamam, bulundum, bulundum.

MEVLÜT KARAKAYA (Ankara) - Burada biz, hazırlanmış, devletin kurumu olan, bu konuda uzman bir kuruluş olan Sayıştayın getirdiği rapor üzerinden konuşuyoruz.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Sayın Karakaya... Ben bu konularla ilgili elli tane suç duyurusunda bulundum arkadaşlar.

MEVLÜT KARAKAYA (Ankara) - Sayıştay raporunda böyle bir şey yok. Burada rastgele...Ben şunu söyleyeyim: Bakın, burada...

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Yani güvendiğinizi ben anlıyorum "Nasılsa suç duyurusunda bulunulur, nasılsa bir yere varmayacak şekilde adalete de müdahale edilir." diye belki düşünüyorsunuz ama maalesef siyasette sadece muhalefet partilerinin idarecilerine adalet hükümleri geçerli olamaz bir ülkede, lütfen...

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Sayın Yavuzyılmaz, sorunuzu sorun lütfen.

Buyurun.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - 2021, 2022, 2023, 2024 yıllarında iletim sistemi kayıp miktarı ve fiyatları tablosunu sizden istiyorum. Örnek tablo da veriyorum. Örnek tablo Sayıştayın 2020 Yılı TEİAŞ Raporu'nda sayfa 75'te var. O raporun söylediğim yıllar içindeki güncellenmiş hâlini sizden istiyorum. Yani iletim sistem kayıplarında hem pozitif hem de negatif oranda ne kadar dengesizliğe düşülmüştür? İletim sistemi teknik kayıpları için ne kadar ödeme yapılmıştır? Yine; 2021, 2022, 2023, 2024 yılları için yanıt istiyorum.

Şu anda TEİAŞ'ın iletim hatlarında mevcutta kaç adet ikaz küresi var? Özellikleri nelerdir? İkaz küresi konusunda toplam ne kadar ihtiyaç var yani eksik olan ikaz küresi sayısı kaçtır? 2025 yılı için yaptığınız planlanma nedir? Şu ana kadar hangi şirketlerden ikaz küresi satın aldınız, hangi adetlerde ve hangi tutarlarda?

Millî SCADA Sistemi ne durumda? Bu Millî SCADA konusunda ihale vesaire, süreçler... Veya başka devlet kurumları mı bir çalışma yapıyor veya yapmıyor mu? Bu konu hayatı henüz geçirilemediyse neden geçirilemediği konusunda sizden bilgi istiyorum.