TÜRKER ATEŞ (Bolu) - Evet, ben de öncelikle arkadaşlara, hocalarıma çok teşekkür ediyorum; hem okuldaşım. Gerçekten çok güzel, anlamlı ve donanımlı bir rapor ulaştırdınız bizlere. Bu ekranda da gördük olayları, üç aşağı beş yukarı gözümüze canlandırdık. Biz süreci takip ediyoruz, burada Komisyon olarak ciddi bir çalışma içerisindeyiz özellikle. Her kurumu dinlemeye çalışıyoruz, gayret ediyoruz. Bu rapor bize daha önce gelmiş olsaydı, bu resmî kurumlardan gelen arkadaşlarımızın daha farklı konuşacaklarını düşünüyordum. Özellikle Turizm Bakanlığını dinleyemedik ama raporları var, bizde çıktıları var.

BAŞKAN SELAMİ ALTINOK - Gitmeseydiniz dinleyecektiniz.

TÜRKER ATEŞ (Bolu) - Turizm Bakanlığının bize sunumunda, imar ve yangın güvenliği gibi konuların kendi denetim yetkilerinin dışında olduklarını ifade etmişler. Şimdi, sizin raporda da çok farklı şeyler var, hatta malzemelerin niteliklerine göre seçilmesi noktasında bile Turizm Bakanlığının yetkili olduğunu söyleyebiliyorsunuz. Özellikle şu çok önemli bizler için: Bu Kartalkaya bölgesinde olan bir yangın ama Uludağ'da da oldu. Yani kurumlar arasında geçişlerde sıkıntılar var, denetimlerde yanlışlıklar var. Sadece insanların iradesine bırakılarak kurumları yalnız bırakmamak lazım veya otelleri veya işletmeleri yalnız bırakmamak lazım. Yaptırımları kuvvetli yapmak lazım ki anladığım kadarıyla burada da sıkıntı var. İnisiyatiflere izin vermemek noktasında ne kadar mevzuatı ağırlaştırırsak ağırlaştıralım denetim olmadan hiçbir şey ifade etmiyor. Vicdani denetim daha önemli yani kimse denetlemezse bile insanlar bazı şeyleri yapmak zorunda. Hele kayak otelleri kısa süreli oteller, başlangıcında bütün sistemler çalışıyor mu, çalışmıyor mu, onları denetlemek lazım.

Ben öncelikle burada bize yanlış bilgilendirme yapan Turizm Bakanlığını tekrar davet etmek isterim buraya.

BAŞKAN SELAMİ ALTINOK - Nasıl? "Yanlış" dediğinizi anlamadım.

TÜRKER ATEŞ (Bolu) - Çünkü "İmar ve yangın güvenliği konularında kendi denetleme yetkisi dışındadır." diyor. Yani, burada malzeme seçimlerinde bile yetkili olabilen, can ve mal güvenliğine ilişkin mevzuatlarda tedbirlerin alınıp alınmadığını denetleme yetkisi olan, hem belge alırken vergi işlemleri açısından da denetleme sorumluluğu olan arkadaşlarımızın bunların dışında kalması biraz yanlış. Özellikle daha önce...

BAŞKAN SELAMİ ALTINOK - Ben tabii bu konuyu çok iyi bilmiyorum ama bilen arkadaşlar cevaplasın.

TÜRKER ATEŞ (Bolu) - Onu dile getireceğim.

NACİ ŞANLITÜRK (Ordu) - Bakanlığın orada bir denetim yetkisi yok.

TÜRKER ATEŞ (Bolu) - Şöyle, bakın, bir saniye.

BAŞKAN SELAMİ ALTINOK - Türker Bey bitirsin.

TÜRKER ATEŞ (Bolu) - Bir saniye yani yanlışlık varsa düzeltelim.

Orada bir sene önce liftlerde yani teleferikte bir sorun yaşanmıştı. O sorumlulukta yazışmaların hepsinde Turizm Bakanlığı geçiyor dikkat ettiyseniz. Bir ceza kesilmiş, para nereye yatırılmış, onu da araştıralım. Yani, yetkisi, etkisi olmayan bir yer bu cezayı kesebilir mi? Denetleme yapabilir mi? Sorumlu arayabilir mi? Demek oluyor ki bir yerde bağlamak lazım. Bence yani diğer bakanlıklarımızda da sıkıntılar var, denetim sorunları var, belki belediyemizde de var. Hani, belki demeyelim, sorumlu olan herkesi ayırmak lazım ama buradaki raporunuz bizler için çok önemli.

Başka konu, zaten arkadaşlarımız değindi, bu sadece Kartalkaya Komisyonu olmadı ama diğer otelleri de bağlayan, gerçekten...

BAŞKAN SELAMİ ALTINOK - Sadece otelleri değil, farklı kurumları da inşallah.

TÜRKER ATEŞ (Bolu) - Yani bu Komisyonda bir Uludağ'da o yanan otele de gidelim efendim.

BAŞKAN SELAMİ ALTINOK - Konuşalım, evet, gidelim inşallah.

TÜRKER ATEŞ (Bolu) - Yani çünkü bakın şöyle bir şey var...

GRAND KARTAL OTEL YANGINI BİLİRKİŞİSİ DR. HİKMET İSKENDER - Bekleriz.

TÜRKER ATEŞ (Bolu) - Şöyle bir sıkıntı var: Orada da itfaiye var, şu dar alanda itfaiye var.

BAŞKAN SELAMİ ALTINOK - Niye insanlar ölüyor, değil mi?

TÜRKER ATEŞ (Bolu) - Tabii, yani...

GRAND KARTAL OTEL YANGINI BİLİRKİŞİSİ DR. HİKMET İSKENDER - Türker Bey, bir şey söyleyebilir miyim? Özür dilerim.

Şimdi, orada tabii, daha bilirkişi raporunu hazırlamadık. Zaten gelen bir şey yok. Şunu söyleyeyim: Çarşamba günü gidip olay yerini incelerken gezdik, baktık; Nuri arkadaşımız, Alper, Derya üst kattalar. Ben bitirdim işimi, çıktım, alet çantalarımız vesaire; Binbaşı yanımızda ve Savcımız Cenk Bey yanımızda, konuşuyoruz o arada. Şimdi, güvenli bölge, Jandarma çevirmiş; vatandaşın biri geldi, benim hemşehrim. Savcı, Binbaşı da "Sen ne arıyorsun?" dedi. "Geçiyorum buradan." dedi. Yahu kardeşim, burası çevrilmiş bir alan. Neyse yani adamın iyi niyetine şey yaptık ama biraz önce söyledik ya yok delil karatma... Yahu, kardeşim, sen oraya bir şey koysan, sonra biz onu bulsak diyeceğiz ki "Burada sabotaj var." ya da sen buradan bir şey alıp götürsen biz nereden bileceğiz? Bir de bu gündüz oluyor, biz oradayken yani bir sürü jandarma, bir sürü insan var. Şimdi, gece orada ne oluyor, Allah bilir. Dolayısıyla, inşallah, tabii, aynı döneme denk geliriz Uludağ'da göreve devam edersek.

TÜRKER ATEŞ (Bolu) - Şöyle yani delil karartma suçluyu tespit etmede falan olabilir ama bizim aslında yani sistematik olarak yangının...

GRAND KARTAL OTEL YANGINI BİLİRKİŞİSİ DR. HİKMET İSKENDER - İşin lakayıtlığından bahsediyorum Türker Bey, onu söylüyorum.

TÜRKER ATEŞ (Bolu) - Yok, ben anladım.

Yani nereden yanarsa yansın, bir otelin herhangi bir yerinden, bir hasarla, bir yerden başlasın yangın ama o yangının büyümeden insanların hem tahliye edilmesi hem de söndürülmesi taraftarıyız. Hadi, öncelikle insanların tahliyesi, sonra da malın gelmesi; önce cana gelmesin, sonra mala gelmesin ama o kadar enteresan ki itfaiye var orada yani itfaiye teşkilatı da var. Şimdi, bizim burada ne var? Bolu'da mesela, Bolu'nun itfaiyesinde... Bolu'da 12 katlı bina yok. Hocam, Bolu'da 12 katlı bina yok. Siz bir yatırım yapacaksınız, itfaiye teşkilatına alacaksınız, merdiveni kaç kata göre alırsınız? Bolu'da en fazla 8 katlı bina var diyelim, 8 kata göre mi alırsınız, 12 kata göre mi alırsınız merdiveni?

GRAND KARTAL OTEL YANGINI BİLİRKİŞİSİ DR. HİKMET İSKENDER - 42 metreyi geçmiyor zaten, ona göre...

TÜRKER ATEŞ (Bolu) - Az değil ki o söylediğimiz rakam yani hem ağırlaştırıyor.

İkincisi, oraya su gidiyor, tanker gidiyor, dolduracak bir mekanizma yok yani ikinci bir mekanizma yok, "hidrant" yok orada su dolduracak, tekrar dolu gelmesi lazım.

BAŞKAN SELAMİ ALTINOK - Yani itfaiye aracına su dolduracak mekanizma yok.

TÜRKER ATEŞ (Bolu) - Yani bunları da konuşmak lazım. Veya donmuş olabilir. Orada göletten almışlar yani tesadüfen gölet varmış, olmayabilirdi. Yani, düşünebiliyor musunuz frekansı? Kaç tane araç olacak? Diyorum ya, sadece Kartalkaya'ya gönderse bütün araçları, Bolu'da bir yangın olsa ne olacak? Tuhaf bir şey var yani bizim kurumlar arasında bir girift var, bir tuhaflık var, bir koordinasyon sıkıntısı var.

GRAND KARTAL OTEL YANGINI BİLİRKİŞİSİ DR. HİKMET İSKENDER - Türker Bey, özür dilerim.

Sayın Bakanım, şunu söyleyebilir miyim? Şimdi boş verin, afet yönetimi açısından bakalım, modern ve bütünleşik: Orada yangın olmasın, bir gıda zehirlenmesi olsun, yani 300 kişiden 15 kişi zehirlensin. 15 tane ambulans gelecek oraya, 15 ambulans nereye park edecek, nereden insanları alacak?

TÜRKER ATEŞ (Bolu) - O da var.

GRAND KARTAL OTEL YANGINI BİLİRKİŞİSİ DR. HİKMET İSKENDER - Bunun tatbikatının yapılması lazım. Şimdi, söylediğimiz şey şu: İtfaye gelecek, nereye girecek? Girdiği zaman nereden neyi çıkaracak? Yani biraz evvel "hidrant" sistemi dediniz ya, bizim maalesef Türkiye'de itfaiyemiz arazözle gezer yani güvenmediği için "hidrant"a, arkasında su deposuyla beraber gider, sistem bu.

TÜRKER ATEŞ (Bolu) - Ya, bir de öyle bir şey ki şanslı bir döneme denk gelmiş. Şöyle, mevsimsel avantajından, karın yağmadığı, tipinin olmadığı bir dönem. O Kartalkaya'ya siz tipide, saat üçte gideceksiniz, bir greyder gidiyor, arkasından bir araç gidiyor Hocam, arkasından hemen kapanıyor. Yani, düşünebiliyor musunuz, bir itfaiye için bir greyder ayarlamanız lazım. O da ne kadar zamanda gider? Kenara düşer mi, buzda kayar mı, ne yapar, ne eder? Yani sistematik olarak alanlardaki yapılanmaları da düzenlemek lazım.

Şimdi, bakalım, bir imar vermişsiniz, Bolu merkezde 12 kat yok, sen gitmişsin dağın ortasına 12 kat vermişsin. Bir tuhaflık var memlekette, çivisi çıkmış yani. 12 katın tahliyesi de dert. Tabana yaysana ormanda ya, kenara yay ya. Yay ağabey, 3 katlı, 4 katlı yap.

GRAND KARTAL OTEL YANGINI BİLİRKİŞİSİ DR. HİKMET İSKENDER - Özür dilerim, adını da "oberj" koymuşsunuz, oberjin kelime manası esasında "dağ evi" demek.

TÜRKER ATEŞ (Bolu) - Demek istediğim, Uludağ'da da öyle yani düşünüyorum taşınıyorum, hiç mantıklı değil.

Şimdi, bakın, teleferik arıza yaptığında insanların aşağı indirilmesi için çalışma yapılmış, burada yazılar var, personel bilgili değil, tecrübeli değil. Şeyler var yani insanları nasıl indirecekleri, Jandarma gelmiş, şey gelmiş, böyle bir tatbikat olmuş. Yani bir sene önce böyle bir şeyi de yaşamışsınız, "Farklı bir şey olabilir." diye kafada bir şey yapması lazım. Yani mesela, gidiyorsunuz, Hollanda'da demirleri koymuşlar eşyaları çıkarmak için. Hani ne diyorlar? Eşyaları çıkartıyorlar ya liftlerle; onun gibi bir şeyler uzatsalar, aşağı sarksa insanlar. Bir tuhaf yani ben anlamadım, her şey karışık ya.

GRAND KARTAL OTEL YANGINI BİLİRKİŞİSİ PROF. DR. LEVENT TRABZON - Sayın Vekilim, risk analizi ve afet yönetim planı bunun için var zaten ama bunlarda hep eksiklik olduğu için... Mesela otelin iş güvenliği uzmanı 2023'ten sonra yok ve görev süresi boyunca on dakika uğramış. SGK...

TÜRKER ATEŞ (Bolu) - İş güvenliği uzmanının bir sistemi olması lazım. Yani koca bir otelde iş güvenliği uzmanı olmayan bir sistemi de göremiyorsa o bakanlığı kapatın derim ya. Yani böyle bir şey olmaz ki, iş güvenliği bir sistemde yoksa o sistemin kilitlenmesi lazım, ikaz etmesi lazım, iki dakika içerisinde müfettiş göndermen lazım.

GRAND KARTAL OTEL YANGINI BİLİRKİŞİSİ PROF. DR. LEVENT TRABZON - Evet, 6331 sayılı Yasa'dan sonra zorunlu olduktan sonra da var olan iş güvenliği uzmanları da zaten gerekli bildirimleri yapmamışlar. Şu an görevli olmasalar da önceki görev yaptıkları dönemde böyle bir bildirimde bulunduklarına dair bir veri olmadığı için biz onlara da zaten raporumuzda birinci derece asli kusur olarak bir ithafta bulunduk. Dolayısıyla, oradaki eksiklik zaten süregelen eksiklik, bu işte ilmek ilmek örülen bir kazak gibi aslında, bir ilmeği de onlar altmışlar yani.

TÜRKER ATEŞ (Bolu) - Şu deyim var ya hani, "birinci derece etkili" nedir? Bunun anlamı ne? Yani, birinci derecede etkili hukuken nedir? Onu az önce sordular ama cevap veren oldu mu?

GRAND KARTAL OTEL YANGINI BİLİRKİŞİSİ PROF. DR. RAMAZAN ÇAĞLAYAN - Sayın Vekilim, hocalarım teknik, hukukçu olarak ben vardım. "Sorumlu" demek daha çok mahkemenin görevi. Bizim direkt "sorumlu" dememiz...

TÜRKER ATEŞ (Bolu) - Siz kibar mı davrandınız?

GRAND KARTAL OTEL YANGINI BİLİRKİŞİSİ PROF. DR. RAMAZAN ÇAĞLAYAN - Yok yani görevimiz değil.

GRAND KARTAL OTEL YANGINI BİLİRKİŞİSİ DR. HİKMET İSKENDER - Biz genel davrandık.

GRAND KARTAL OTEL YANGINI BİLİRKİŞİSİ PROF. DR. RAMAZAN ÇAĞLAYAN - Tespiti yaptık sadece. Dolayısıyla, bizim mahkemenin de önüne geçerek "Şu adam sorumludur, bu sorumludur." dememiz yanlış olur, o anlamda.

TÜRKER ATEŞ (Bolu) - "Etkili" dediniz.

GRAND KARTAL OTEL YANGINI BİLİRKİŞİSİ DR. HİKMET İSKENDER - Biz yön gösterdik Sayın Bakanım.

GRAND KARTAL OTEL YANGINI BİLİRKİŞİSİ PROF. DR. RAMAZAN ÇAĞLAYAN - Yani, sonucun meydana gelmesinde bir dahli var anlamında.

GRAND KARTAL OTEL YANGINI BİLİRKİŞİSİ DR. HİKMET İSKENDER - Etkili ama bu denetçi mi etkili, onun amiri mi etkili, onun üstü mü etkili? Nereye kadar giderse.

GRAND KARTAL OTEL YANGINI BİLİRKİŞİSİ PROF. DR. RAMAZAN ÇAĞLAYAN - Bir dahli var.

TÜRKER ATEŞ (Bolu) - Bütün raporlarınızda böyle midir?

GRAND KARTAL OTEL YANGINI BİLİRKİŞİSİ DR. HİKMET İSKENDER - Tabii, tabii.

CEM AVŞAR (Tekirdağ) - Terminoloji bu yani.

GRAND KARTAL OTEL YANGINI BİLİRKİŞİSİ PROF. DR. RAMAZAN ÇAĞLAYAN - Evet, yok, burada kullanmıyoruz, bir dahli var ama bunun ceza hukuku anlamında suç karşılığı var mıdır, yok mudur, o artık mahkemenin takdir edeceği bir mesele.

TÜRKER ATEŞ (Bolu) - Teşekkür ederim Selami Başkanım.