SİBEL SUİÇMEZ (Trabzon) - Şimdi, bir daha tekrarlamayayım diye şey yapıyorum: Burada acaba kadın ve erkek çalışan sayısı mı alınarak yoksa... Kadın ve erkek çalışma yüzdesi alınmış mıdır? Doğru bilgi o şekilde mi? Belki ondan kaynaklı.

BAŞKAN MUSTAFA HULKİ CEVİZOĞLU - Onun yanıtını da Bakanımızdan istiyoruz.

Buyurun Sayın Bakanım.

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANI VEDAT IŞIKHAN - Sayın Vekilimiz tam benim söyleyeceğimi ifade etti. Özellikle erkek çalışan sayısı daha fazla özel sektörde. Bundan dolayı da bu istatistiki verilerde Kıymetli Başkanım, değerli Komisyon üyeleri; farklılıklar ortaya çıkıyor. Ancak mobbingin yapısı gereği "psikolojik taciz" olarak ifade ettiğimiz mobbingin incelenmesi, araştırılması da kolay bir olgu değil. Mobbinge maruz kalanların da bunu açıkça ifade etmesi, dile getirmesi gerçekten çok zor bir durum ama böyle, bu konularda da -Kıymetli Komisyon Başkanımızın ifade ettiği gibi- belki daha kapsamlı odak gurupları içeren araştırmaların yapılmasına ben de bir akademisyen olarak ihtiyaç olduğunu hissediyorum. Bizim üniversitede yönettiğimiz tüm çalışmalarda, kadına yönelik şiddet çalışmalarında, aslında Komisyon üyelerimiz çok iyi bilir ki aynı zamanda erkeklerin de eğitilmesinin, erkeklere yönelik eğitim faaliyetlerinin ve psikolojik destek hizmetlerinin sunulmasının çok önemli olduğunun da kabul edilmesi gerekiyor. Çünkü mağduru yaratan erkek ve kadınlarla yaptığımız birçok çalışmada da özellikle erkeklerin de bir hedef grup olarak değerlendirilmesi, alınması, sadece çalışma hayatında değil, toplumsal düzeyde bu şiddetin önlenmesi ve özellikle -mobbing tabii bizi daha fazla rahatsız ediyor, ayrımcılık rahatsız ediyor- bu konuda farkındalık çalışmalarının yapılması çok önemli. Sunumda da ben arz ettim Komisyon üyelerimize, bu, sadece bir Bakanlığın uhdesinde olan bir konu değil, sizler de tanıklık ediyorsunuzdur belki, birçok bakanlığın bir arada olup birlikte çalışması gereken ve çözülmesi gereken bir konu. Bu noktada -hani disiplinlerüstü diyoruz, siyasetüstü diyoruz bazı kavramlarda da- kadına yönelik şiddet konusunun da mobbing konusunun da belki bu çerçevede değerlendirilmesi gerektiğini düşünüyorum.

BAŞKAN MUSTAFA HULKİ CEVİZOĞLU - Bu, özel sektörde özellikle mobbing kimden geliyor; kadın yöneticiden mi, erkek yöneticiden mi? Bildiğimiz kadarıyla özel sektörde kadın yöneticilerin sayısı daha çok galiba ya da bu rakam doğru mu?

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANI VEDAT IŞIKHAN - Yani burada bilimsel bir görüşü ifade etmek için elimizde verinin olması lazım? Bu konuda çok sayıda çalışma yapılıyor ama kesitsel düzeyde olduğu için Kıymetli Başkanım, bunu genelleştirmek çok zor. Yani biz "Bunu kadın yöneticiler yapıyor." desek çok yanlış olur, "erkek yöneticiler" desek yanlış olur. Bu konuda spesifik, kapsamlı çalışmaların yapılması gerektiğine inanıyorum. Yani insanın temelinde var olan bir güdü şiddet olgusu, sizler de biliyorsunuz. Bunun çok farklı boyutlarda incelenmesi de bu yönde belki Komisyonunuzun nihai çıktıları arasında da yer alabilir. Özellikle grup çalışmaları, odak çalışmaları, mağdurların öykülerinin alınması ve buna yönelik hem Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığımız hem de bizim Bakanlığımız, diğer bakanlıklarımız politika ve strateji geliştirebilir. Ancak elimizde yapılmış çok sayıda belki doktora çalışması, yüksek lisans çalışması söz konusu ama bunlar da belirli bir kesimi ve hedef grubu aldığı için de araştırmacı olarak bunu genellememiz çok büyük bir yanlış olur, bilimsel bir hata olur. Ancak, dediğim gibi, bu çerçevede de Bakanlığımız, özellikle çalışma hayatında, kadınlarımıza karşı her türlü ayrımcılığın ve şiddetin önlenmesi noktasında, özellikle ifade ediyorum, sıfır tolerans gösteriyoruz. Bu yönde Rehberlik ve Teftiş Başkanlığımız çok büyük bir hassasiyete sahip. Sadece benim Bakanlığım dönemimde değil, önceki bakanlarımızın talimatları doğrultusunda da bu konu gerçekten hassasiyetle Bakanlığımız tarafından incelenen ve ödün verilmeyen bir konu, Komisyonumuza o bilgiyi vermek isterim.

BAŞKAN MUSTAFA HULKİ CEVİZOĞLU - Bu sorunun yanıtını bulabilirsek -şimdi bulamadık- önümüzdeki zamanlarda bulursak ya da önümüzdeki yıllarda, önemli bir yere ulaşacağız demektir. Bence önemli bir soru, yanıtı daha da önemli olacak akademik çalışmalar sonucunda.

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANI VEDAT IŞIKHAN - Aslında Alo 170'te önemli bir hedef kitle var Kıymetli Başkanım, dediğiniz gibi yani bunların ayrıntıları aslında mobbingle ilgili çok sayıda slayt hazırlamışlardı ama zamanımız kısıtlı olduğu için biz bazı verileri sizlerle paylaştık. Eğer müsaadeniz olursa, biz bunları ayrıntılı şekilde Alo 170 ve CİMER'e gelen başvuruların da analizini yaparak daha kapsamlı bir rapor sunabiliriz diye düşünüyorum. Bu bir araştırma değil ama bu sadece o hedef grupla ilgili bir sonuç ve yargı verecektir, bilgi verecektir size Başkanım.

BAŞKAN MUSTAFA HULKİ CEVİZOĞLU - Anladım.

Sayın Bakanım, ben, bir soru daha sorup arkadaşlarıma bırakıyorum. Arkadaşlarımızın, kıymetli vekillerimizin sorularını alıp bürokratlarınız çok kalabalık geldiği için, hazırlık yapmaları için on beş dakika ara vereceğim; topluca soruları alalım, on beş dakika arada arkadaşlar hazırlar, sonra tekrar yanıtlarını alırız.

Mobbingle ilgili şunu merak ediyorum: Mobbing ile çalışmayan kişiyi nasıl ayırt edeceğiz? Örneğin, 40'ıncı sayfanızda; iş yerinde görev yeri değişikliği de bir mobbing unsuru sayılmış; yani çalışan insanın ya da görevin gerektirdiği biçimde iş yeri değişikliğiyle mobbingi nasıl ayırt edeceğiz? Bunun ölçüsü var mıdır? Yani, hangi davranış işe yöneliktir, hangisi mobbingdir mesela?

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANI VEDAT IŞIKHAN - Bu alanda gelen ve bu konuda da Emine Hocam, daha fazla çalışmaya sahip bir akademisyen hocamız. Özellikle, insanın iş yerindeki psikolojik, sosyal durumunu etkileyen sayısız faktör var. Yani iş yerinde biz şunu arzuluyoruz: İş yerinde tüm çalışanların mutlu olmasını, iş yerinden doyum elde etmesini hedefliyoruz. Verimliliğin, performansın, yüksek olmasını bekliyoruz ancak en önemli etmenlerden bir tanesi, çalışanlarımızın psikolojik durumu. Psikolojik durumu da sadece iş yerinde belli bir noktada olmuyor. Hani, biz "iş-yaşam dengesi" diyoruz. Bu iş-yaşam dengesinde, çalışanların mutluluğunu, başarısını, performansını etkileyen çok sayıda faktör var. Şimdi, biz buraya geliyoruz, Bakanlığa gidiyoruz, fabrikaya gittiğimizde, çalışmaya başladığımızda, bizim en önemli mücadele alanlarımızdan bir tanesi o psikolojik sağaltımı yapabilmektir yani işine geldiği zaman, sağlam bir psikolojiyle, mutlu bir şekilde işine başlamasıdır ve bitirmesidir. Ancak -kişi böyle tek başına- kişiyi etkileyen çevresel faktörler, iş ortamı, sayısız faktör var. Yani kabaca iş ortamındaki şu ısı bile, hava oranı bile çalışanlarımızın psikolojisini etkiliyor. Örneğin, dışarıda çalışan, sıcakta, 40 derecede, 50 derecede çalışan işçilerimizi düşünün yani dikkatinin, konsantrasyonunun yükselmesi mümkün değil. Yani her şey bir mutsuzluk kaynağı aslında ama bizim hedefimiz, burada, iş ortamında çalışanlarımızın performansını yükseltirken çalışanlarımıza değer vererek... Bakın bunlar çok önemli, birçok işletmede ihmal edilen konular arasında; çalışana belli bir dönemden sonra çok fazla değer vermemeye başlıyoruz. Oysa, üretimde bulunan bu kişi de bir insan, insan olduğunu asla unutmamamız gerekiyor. Bakanlık olarak da tüm çalışma arkadaşlarımla da tüm görüşmelerimde ben ona dikkat ediyorum, dikkati çekiyorum. Ancak bu konuda, mobbingin önlenmesi noktasında Kıymetli Başkanım, tek bir formül, tek bir reçetemiz söz konusu değil. Çünkü bunun arkasında yatan kişilik faktörleri, çevresel faktörler, çalışma ortamının atmosferi çok önemli. Bazen kurumlara gidiyoruz; çalışma ortamında amirinizin psikolojik durumunun kötü olması size de yansıyor, bir personelinizin olumsuz durumları, sağlığının etkilenmesi bizi etkiliyor; sonuçta çalışan da bir insan. Ancak bizim üzerinde çalışmamız gereken konu bilerek, tasarlayarak mobbing olgusunun oluşumunu engellemek.