AYŞE BÖHÜRLER (Kayseri) - Teşekkür ediyorum Hocam, sunumunuz için her şeyden önce.

Bir veri güvenliği konusu, bu veri güvenliğinden yola çıkarak biyolojik silah veya bir biyolojik yıpratma veya işte, biyolojik salgın gibi bir şeyin bir güvenlik meselesi olarak gündeme gelmesi, bunlar önemle altını çizdiğiniz başlıklardı. Bir üçüncü aşama da "Ray Kurzweil" diye bir yazar var 2.0 ve 3.0'ı, aslında bu teknolojinin gelebileceği yeri, hem distopyasını hem de ütopyasını ortaya koyan bir yazar, ben biraz oradan da etkilenerek bu soruyu sormak istiyorum. Bildiğim kadarıyla da 2018'de Çin, genetik tasarımlı ikiz çocuk DNA'ya müdahale ederek üretti yani 7 hamile kadın üzerinde deney yaptı ve genetik müdahale ederek DNA'yı değiştirdi, yeni bir insan yarattı. İşte, bazı hastalıklara karşı bağışıklıklarını güçlendiren, işte, bazı yeteneklerini güçlendiren falan ve "insanın yeniden genetik tasarımı" diye bir şey, bir başlık olarak henüz bizim çok bire bir gündemimize gelmese de bu Komisyonun uzun vadeli bir çalışmayı, en azından yasa yapım sürecine de katkı sağlayacağını düşünerek gündemine geleceğini düşünüyorum. Bu anlamda, genetik tasarım, genetik müdahalede sınırlarımızı nasıl koruyacağız? İnsan sınırlarını nasıl koruyacağız?

PROF. DR. ŞEREF SAĞIROĞLU - Evet, çok güzel bir soru. Koruyabilecek miyiz? Çok emin değilim, koruyabilecek altyapıları kurgulamak gerekiyor. Şimdi, yapay zekânın sınırlarıyla ilgili bir örnek vereyim: Protein tasarımında yapay zekâ son dönemde en büyük çığır açan teknolojilerden biri bilimsel olarak. Bir protein yedi ile on dört yıl arasında analiz edilerek bulunuyordu ve 700-800 milyon dolar, "Şu anda yapay zekâ teknolojileriyle 200 milyonun üzerinde protein üretildi ve üretilen protein sınıra geldi." diyor, biz artık yenisini üretemeyeceğiz, insanlık için yapılacak bir şey yok. Şimdi, bu genetik tarafta da insanın pek çok kopyalarını, işte, gözünü, kulağını, dilini, elini, kolunu, kalbini, bunların pek çoğunun tasarlandığını biliyoruz. "2045 yılında ölümsüzlüğü yakalayacağız." diye makaleler var. Ütopyaları okuyunca pek çok bakış açısı var. Şimdi, bu bakış açısı, işte, "singularity"e giden bir yapı içerisinde değerlendiriliyor. Bir korku dünyası başka bir şey, bunların mutlaka arka tarafının iyi anlaşılması gerekiyor ama burada sınırı çizecek olan burası, Meclisimiz yani bu yapay zekâ kendi başına pek çok şeyi yapabilen bir şey hâline getirecek, izni burası verecek veya onu belirli noktada kesecek. Bu riskler var mı, onun için 1 milyon kat daha fazla dedim. Genetik yapıyla da oynanıyor. Bakın, ne dedik: 2045 yılında hedef sıfır hastalık yani bunun arka tarafında genetik yapıyla da tabii ki oynanacak teknolojiler var. Genom çok önemli. Nasıl koruyabiliriz? Çok emin değilim yani üzerinde bilimsel olarak -biraz önce önerim de oydu- daha çok çalışmamız gerekiyor. Hocalarım burada, genom projesi yürütüyor ülkemiz, mutlaka düşünülüyordur ama bunlar başka boyuta taşınıyor yani bunu nasıl yaparız? Çalışarak.