BAŞKAN FUAT OKTAY - Gündemimize geçmeden önce, yine her zaman olduğu gibi, en son toplantımızdan bugüne kadarki hem Komisyon olarak yaptığımız faaliyetlerle ilgili hem de bölgemizdeki gelişmelere ilişkin birkaç görüşümü paylaşmak isterim.

Değerli üyelerimiz, değerli katılımcılar; yakın coğrafyamızda yaşamakta olduğumuz çatışma ve savaş ortamı maalesef devam etmekte olup ülkemiz ve bölgemiz için ciddi bir endişe kaynağı oluşturmaya devam etmektedir.

İsrail'de Netanyahu Hükûmeti uluslararası hukuku ve tüm insani normları hiçe sayarak Filistin halkı üzerinde soykırım boyutuna ulaşan yıkım ve yok etme operasyonunu sürdürmeye ve Filistin'i Filistinsizleştirme yönündeki politikasına devam etmektedir. Keza, Suriye ve Irak'a yapılan İsrail saldırıları ve İsrail'in kışkırtmalarıyla alevlenecek bir İran-İsrail savaşı tüm bölge ve dünyanın barışı açısından bir risk olmaya devam etmektedir. Bu gelişmeler ülkemiz açısından da önemli tehditler içermektedir.

Ülkemizin hemen kuzeyinde, Karadeniz'de komşu olduğumuz Rusya Federasyonu ve Ukrayna arasında tüm şiddetiyle devam etmekte olan savaş da ne yazık ki dördüncü yılına giriyor. Yine, burada kalıcı bir ateşkes ve barış ihtimali de hâlen zayıf gözükmekte.

Öte yandan, ABD'de bu ay gerçekleşen seçimler sonucunda Donald Trump'ın seçimleri kazanması, Senatoda Cumhuriyetçilerin çoğunluğu elde etmesi, Temsilciler Meclisinde de çoğunluğu ele geçirmekte olması ABD'de yeni bir dönemin başlayacağını göstermektedir. Yeni dönem, gerek ikili ilişkilerimiz gerekse bölgesel ve küresel ölçekteki etkileri açısından yakından takip edilmekte ve bizler de yakından takip etmeye devam edeceğiz.

Değerli arkadaşlar, diğer taraftan, bölgemizde olumlu bir gelişme olarak 6 Kasım'da Kırgızistan'ta düzenlenen Türk Devletleri Teşkilatı 11'inci Zirvesi "Türk Dünyasının Güçlendirilmesi: Ekonomik Entegrasyon, Sürdürülebilir Kalkınma, Dijital Gelecek ve Herkes İçin Güvenlik" temasıyla toplandı. Her zirvesiyle birlikte daha da büyüyen ve kapsamını genişleten Türk Devletleri Teşkilatı, Türk dünyası için de önemini gittikçe artırmaktadır. Türk dünyasının ayrılmaz bir parçası olan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Devlet Başkanı Cumhurbaşkanı Sayın Ersin Tatar'ın da zirveye onur konuğu olarak katılması bizleri memnun etmiştir.

Komisyonumuzun çok değerli üyeleri, değerli katılımcılar; tabii ki Komisyon olarak yine dünyada etkisi ve önemi giderek artan parlamenter diplomasi alanındaki faaliyetlerimizi sürdürüyoruz. Bu kapsamda, son Komisyon toplantımızdan bu yana gerçekleştirdiğimiz faaliyetlere de kısaca değinmek isterim ama öncesinde, yine Türk Devletleri Teşkilatıyla ilgili bir not düşerek bir önceki söylediğim konuya devam etmek isterim, o da biz de Dışişleri Komisyonu olarak yine parlamenter diplomasi boyutunda, Türk Devletleri Teşkilatı boyutunda devam eden bu gelişmelere katkı vermeyi arzu ediyoruz. Bu çerçevede de belki önümüzdeki haftalarda, bir iki hafta içerisinde Türk Devletleri Teşkilatı büyükelçilerini bir araya topluyor olacağız bir hazırlık toplantısı gibi, hemen sonrasında da ilkini Azerbaycan'da yaptığımız, 2'ncisini de Türkiye'de yapmaya karar verdiğimiz Türk Devletleri Teşkilatları üye ve gözlemci ülkelerin dışişleri komisyonları başkan ve üyelerini Türkiye'de topluyor olacağız, Ankara'da topluyor olacağız. Dolayısıyla bu faaliyetlerimiz de bizim tüm hızıyla devam etmekte.

Bunun yanı sıra, biz 18 Temmuz 2024 tarihinde İrlanda Parlamentosu Temsilciler Meclisi Dışişleri ve Savunma Ortak Komisyonu Başkanı Charles Flanagan ve beraberindeki Parlamento heyetini, 8 Ağustos 2024 tarihinde Karadağ Uluslararası İlişkilerden Sorumlu Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Ervin İbrahimoviç'i, 27 Ağustos 2024 tarihinde Rusya Federasyonu Devlet Duması Dışişleri Komisyonu Başkanı Leonid Slutsky'ı, 10 Ekim 2024 tarihinde Fransa Senatosu Dışişleri Savunma ve Silahlı Kuvvetler Komisyonu üyesi ve Senato Başkanının uluslararası ilişkilerden sorumlu özel temsilcisi Senatör Christian Cambon ve beraberindeki senato heyetini, 8 Ekim 2024 tarihinde Slovenya Ulusal Meclisi Dış Politika Komisyonu Başkanı Predrag Bakovic ve beraberindeki Parlamento heyetini, 22 Ekim 2024 tarihinde Letonya Dışişleri Bakanı Baiba Braze'yi, yine aynı tarihte Türkmenistan Meclisi İnsan Hakları ve Özgürlükleri Koruma Komisyonu Başkanı ve Türkmenistan-Türkiye Parlamentolararası Dostluk Grubu Başkanı Yusupguly Eşayev ve beraberindeki Parlamento heyetini, 12 Kasım 2024 tarihinde Parlamentodan sorumlu İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Celalzade'yi Gazi Meclisimizde ağırladık. Ayrıca, 23 Temmuz 2024 tarihinde Slovakya'nın Ankara Büyükelçisi ve yine 13 Kasımda da Türk Devletleri Teşkilatı Dönem Başkanlığını devralan Kırgızistan'ın Ankara Büyükelçisini kabul ettik, ikili görüşmeler gerçekleştirdik.

Dışişleri Komisyonu Başkan Vekili Sayın Mustafa Canbey ve Komisyon üyemiz Sayın Oğuz Kaan Salıcı Millî Savunma Komisyonuyla birlikte AB Ortak Dış ve Güvenlik ve Savunma Politikası Parlamentolararası Konferansı'na katılım sağladılar. 4-5 Kasım 2024 tarihlerinde ise yine Komisyon üyelerimiz Sayın Derya, Bakbak, Sayın Tuğba Işık Ercan, Sayın Mehmet Güzelmansur ve Sayın Kürşad Zorlu'yla birlikte Karadağ'ı ziyaret ettik. Son derece olumlu bir ziyaret oldu. Bu temasımızda da aslında gerek Sayın Cumhurbaşkanı, Sayın Başbakan, Sayın Meclis Başkanı, Sayın Dışişleri Bakanı ve yine tüm Dışişleri Komisyonu heyetleri ve diğer ilgili heyetlerle, dostluk grupları da dâhil Parlamento heyetleriyle de çok yoğun ikili temaslarımız gerçekleşti ve son derecede de sıcak... Hemen hemen Balkanlarda gittiğimiz her ülkede bu sıcaklığı hissediyoruz, ilişkilerdeki derinliği görüyoruz ve çok ciddi de fırsatların olduğunu görüyoruz. Dolayısıyla burada da zaten hem hükûmetler arasında devam eden ilişkiler hem sivil toplum ve iş dünyası arasında devam eden ilişkiler hem de bizim parlamenter diplomasi boyutunda bunlara verebileceğimiz katkılar noktasında yoğun temaslarımız olduğunu buradan ifade etmek isterim.

Tabii ki diğer tüm temaslarımızda da ikili ilişkileri ne şekilde geliştirebileceğimizi ve parlamenter diplomasinin oynayabileceği rolü görüşüyoruz ve görüştük. Ülkemiz aleyhinde yabancı parlamentolarda alınan kararlar bazen ne yazık ki oluyor. Bunun Fransa örneği vardı. Fransa'nın bizi ziyaretinde bunu çok detaylı şekilde gördük ama orada, ne yazık ki şöyle bir gerçeği de algılamış olduk: Bu kararları alan ve bizim Türkiye'de bunu çok ciddi şekilde gündemimize oturtup da konuştuğumuz konuları meclislerinden, parlamentolarından geçiren arkadaşlar parlamentolarından geçirdiklerinin farkında değiller ve biz bununla ilgili yazılar yazıyoruz. "Ya, böyle bir şey geçirmedik." dediklerinde dedik ki: Buyurun, şu tarihte geçti ve bizim de size yazdığımız yazı bu. "Ya, bizim için bunlar bu kadar da önemli değildi. Yani biliyorsunuz, çok ciddi katkıları olan, yaptırımları olan da şeyler yok zaten bunun, bir etkisi de yok. Dolayısıyla biz sonuçta siyasetçiyiz. Bize gelen teklifleri değerlendirme adına Parlamentomuzda görüşüp karar alıyoruz." Biz bunun ciddi sonuçlar doğurabileceğini diğer dünya parlamentoları nezdinde, düşündükleri kadar basit olmayacağını, dolayısıyla bizim de siyasetçi olduğumuzu, bizim de seçmenimizden bize talepler geldiğini, dolayısıyla bizim de aynı şekilde sorumsuz şekilde davranma hakkımızın olmadığını... Ama eğer ki biz bazı konularda kararların parlamentolarda değil de tarihçiler tarafından verilmesi gerektiğini iddia etmemize rağmen bunu şayet anlatamazsak bizim de benzer kararları burada görüşmek ve almak zorunda kalabileceğimizi orada açıkça ifade ettik. Yani bu ilginç bir gelişmeydi. Ben bunu sizlerle de Komisyon üyelerimizle de hazır basına da açıkken basının huzurunda kamuoyuyla paylaşmak istedim.

Yine, bu görüşmelerimizde Balkanlarda, Kafkaslarda bölgesel konulardaki iş birliği imkânlarını görüştük. AB üyesi ülkelerle yaptığımız görüşmelerde vatandaşlarımıza karşı uygulanan vize kısıtlamalarına ilişkin rahatsızlığımızı dile getirip bu konuda çözüm geliştirilmesi için parlamentolardan destek istedik. Ayrıca bu konunun çözümünü sadece Hükûmetten beklemek veya sadece karşılıklı kurumlardan beklemek yerine, bizim de Dışişleri Komisyonu olarak bu konuda daha aktif olabileceğimize karar verdik aslında. Belki tüm üyelerimiz olarak da tüm gruplardan arkadaşlarımız olarak da bu anlamda daha farklı bir eylem planıyla da hareket edebileceğimizi düşünüyoruz, bunun üzerinde de çalışıyoruz. Önümüzdeki dönemde de parlamenter diplomasi faaliyetlerimize yoğun bir şekilde devam edeceğiz.

28'inci Yasama Döneminin başlangıcından bugüne kadar esas komisyon olarak havale edilen ve görüşülmeyi bekleyen teklif sayısı 52'dir. Bunlardan 10 teklifi bugünkü toplantımızda ele alıyor olacağız. Genel Kurul gündeminde yer alan kanun teklifi sayımız hâlihazırda 72. 28'inci Yasama Dönemi başlangıcından bugüne kadar Komisyonumuzdan geçerek, Genel Kurulda onaylanarak kanunlaşan teklif sayımız da 54'tür. Bugünkü görüşeceğimiz, gündemimizde olan 10 maddedeki tekliflerin çoğunluğu genelde yatırımların karşılıklı teşviki ve korunmasına ilişkin anlaşmaların onaylanmasına dairdir.

Ben, tekrar, toplantımızın hayırlara vesile olmasını temenni ediyorum ve gündemimize geçiyorum.