SERAP YAZICI ÖZBUDUN (Antalya) - Teşekkürler.

Öncelikle, Coşkun Hocam, çok teşekkür ediyoruz, çok değerli bir çalışmayı bizimle paylaştınız.

Bir iki sorum olacak. Hep "aile içi şiddet" ifadesini kullandınız ama sanıyorum, bu tanıma uymayan ama şiddete maruz kalan kadınlar da aynı başvuruyu yapabilecektir. Örneğin, komşusu bir tehdit unsuruysa, iş yerinde çalıştığı meslektaşı veya sokakta takibe maruz kalmış ve ardından sürekli bir takipçi hâline gelmişse o tür bir kadın da herhâlde başvurabilir diye düşünüyorum ama sizden duymak isterim.

İkinci sorum: Reşit olmayan bir kişinin, hukuki ehliyeti olmayan bir kişinin yaptığı müracaatı kabul edecek mi bu form? Narin cinayeti örnek verildiği için aklıma geldi; işte, 13-15 yaşında bir genç kız herhangi bir biçimde şiddete maruz kalmış olabilir ama her nasılsa ulaşmış ve bu müracaatı yapmış olabilir. Bu dikkate alınacak mı?

Üçüncü sorum...

POLİS AKADEMİSİ GÜVENLİK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ SUÇ ARAŞTIRMALARI ANA BİLİM DALI ÖĞRETİM ÜYESİ PROF. DR. COŞKUN TAŞTAN - Benim hafızam çok zayıf, daha birinci soruyu unuttum bile. İsterseniz sırayla yanıtlayayım.

SERAP YAZICI ÖZBUDUN (Antalya) - Peki.

POLİS AKADEMİSİ GÜVENLİK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ SUÇ ARAŞTIRMALARI ANA BİLİM DALI ÖĞRETİM ÜYESİ PROF. DR. COŞKUN TAŞTAN - İlk soruyu yanıtla tekrarlamanızı rica ediyorum, gerçekten biraz da heyecandan dolayı...

SERAP YAZICI ÖZBUDUN (Antalya) - Peki, estağfurullah.

Yani "aile içi şiddet" kavramını kullandınız ama yani kadın veya genç kız komşusu, hiç tanımadığı sokakta takipçisi hâline gelmiş birisi veya iş yerindeki çalışma arkadaşı tarafından...

POLİS AKADEMİSİ GÜVENLİK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ SUÇ ARAŞTIRMALARI ANA BİLİM DALI ÖĞRETİM ÜYESİ PROF. DR. COŞKUN TAŞTAN - Tamam, bununla başlayalım.

Şimdi, ısrarlı takip zaten 6284 sayılı Kanun kapsamında işlem görmek zorunda. Bu bahsini ettiğiniz tanımadığı ve sürekli takip eden kişi "ısrarlı takipçi" sıfatıyla tavsif ediliyor ve tabii ki dâhil ama bu soru sayesinde bir şeyi daha açıklığa kavuşturmam gerektiğini ben hissettim. Yani bu form olsa da olmasa da, bu uygulama olsa da olmasa da insanlar zaten 6284 sayılı Kanun kapsamında gidip başvurusunu yapıyor değil mi? Yani kadın ya da erkek...

SERAP YAZICI ÖZBUDUN (Antalya) - Evet, tabii, tabii.

POLİS AKADEMİSİ GÜVENLİK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ SUÇ ARAŞTIRMALARI ANA BİLİM DALI ÖĞRETİM ÜYESİ PROF. DR. COŞKUN TAŞTAN - Şimdi, bizim kanun hem kadını hem erkeği bu kanunun kapsamına aldığı için söylüyorum. Aile içerisinde örneğin kız çocuğu babasından ya da baba oğlundan şikâyet etmek istiyorsa yine 6284 sayılı Kanun kapsamında gidip başvuru yapabiliyor. Yani kanun kapsamındaki başvuru yapıldığı anda bu form devreye girdiği için sizin sorunuzun yanıtı aslında 6284 sayılı Kanun kapsamında bütün başvurular bir şekilde bu formun içerisine girmek durumunda, buna yetişkin olmayan kişiler de dâhil.

SERAP YAZICI ÖZBUDUN (Antalya) - Peki, bir başkası adına, örneğin şöyle bir durum ortaya çıkabilir: Kadınlar genellikle eşlerinden kaynaklanacak riski duygusal sebeplerle tahlil edemiyor olabilirler ama kadının aile üyeleri, kardeşleri, annesi, babası o riski görüp onun yerine müracaatta bulunabilir mi?

POLİS AKADEMİSİ GÜVENLİK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ SUÇ ARAŞTIRMALARI ANA BİLİM DALI ÖĞRETİM ÜYESİ PROF. DR. COŞKUN TAŞTAN - Aynı şekilde yani dediğim gibi, burada bu sorunun yanıtını 6284 sayılı Kanun ve bağlı mevzuatının nasıl çalıştığına bakarak yanıtlamamız lazım. Yani bu formdan bağımsız bir soru bu. Orada malumunuz yani vakaların intikali için birkaç yol var. Mesela acil telefondan arayabilir, ihbar edebilir, şahsen gidip başvuru yapabilir; bütün başvuru yolları açıktır. Yani o başvurular yapıldıktan sonra zaten onunla ilgili kayıt ve risk analizi kısmı o zaman devreye giriyor. Yani kanunun izin verdiği, teşvik ettiği, hak gördüğü bütün başvuru yolları yapıldıktan sonra vakaya ilişkin veri toplanıp risk analizi yapılıyor. En baştaki soruyu burada yanıtlayacağımı söylemiştim. Bir hanımefendi, çok özür diliyorum ismini öğrenemediğim için.

MÜŞERREF PERVİN TUBA DURGUT (İstanbul) - Tuba Durgut, İstanbul Milletvekiliyim.

POLİS AKADEMİSİ GÜVENLİK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ SUÇ ARAŞTIRMALARI ANA BİLİM DALI ÖĞRETİM ÜYESİ PROF. DR. COŞKUN TAŞTAN - Sayın Vekilim, sizin sorunuzun yanıtı benim üzerinde hep düşündüğüm ve mutlaka çalışılmasını istediğim konulardan bir tanesi ama çok zorluklar var. Yani mesela bir suç hiç müracaat edilmeden öngörülüp şüpheliyle ilgili işlem yapılması hâlihazırda yaşamımız içerisinde mevcut. Nasıl? Mesela yüz tanıma şeyleri var. Yani geçtiğimiz yıllarda çok sayıda şüpheli kamera görüntülerinin incelenmesiyle, yapay zekâ vasıtasıyla, şüphelinin kayıtları ile yüz görüntülerinin birleştirilmesiyle yakalandı. Yani bu tarama şeklinin yaygınlaştırılması... Tabii, toplumda bunun çokça tartışılması lazım. Yani kişisel verilerin nasıl kullanıldığı endişesi var. Mesela, Amerika'da suç tahminleri bireysel bazlı yapılmıyor, olay ve zaman bazlı yapılıyor ya da mekân bazlı tahminler yapılıyor. Mesela "Bir sonraki hırsızlık suçu işte Altındağ'ın bilmem hangi mahallesinde işlenecektir." şeklinde böyle coğrafi lokasyona ilişkin tahminler yapılabilir ki zaten şu anda benzer risk analizleri Türkiye'de de yapılıyor. Bu kadar yoğun yapay zekâ kullanılmakla birlikte yani organik zekâsıyla da bir karakol amirinin o günkü devriyeleri nereye sevk edeceği... Çünkü kaynaklar sınırlı yani her yere araç, her yere kişi, personel gönderemeyeceğine göre belli yerlere göndermesi lazım. Yani bunu daha büyük verilerle, daha büyük datalarla destekleyip model eğitip gerçek yaşama koymak mümkün ama dediğim gibi kişisel verilerle ilgili problemler var, bir. İkincisi, bu kadar gözetim altında olmayı hangi toplum ister? O zaman insanlar her şeyi yapay zekâya bırakıp kendileri ahlak şeylerini terk etmeye başlayabilir. Böyle felsefi ve etik sorunlar ortaya çıkabilir ama bunlar tartışılıyor, tartışılması da gereken şeyler.

Tarama işine gelince, yani aile içi şiddetle ilgili taramaların büyük yararı olacağını ben de düşünenlerdenim ama bunu örneğin Avusturya'da şöyle yapıyorlar: Bir sivil toplum örgütüyle anlaşarak devlet bunlara GONGO (Government-organized non-governmental organization) deniyor biliyorsunuz, yani hükûmet dışı ama hükûmetin desteklediği sivil toplum örgütleri. Bunlar okullara gidip çocuklarla böyle psikologlar eşliğinde sohbetler edip herhangi bir ipucu görürse ne çocuğu ne ailesini ürkütmeden ama eğer arka planda adli bir işlem gerekiyorsa, o adli işlemi de başlatarak taramaları yapıp şiddete bu şekilde engel olmaya çalışıyorlar. Bu tip organik zekâmızla başlattığımız ama ihtiyaç duyduğumuz anda yapay zekâdan yardım almaya yönelik taramaların ben daha yararlı olacağını düşünüyorum Sayın Vekilim. Yani doğrudan taramayı yapmak için model geliştirmek yerine, öncelikle insan olarak bizim müdahale edip taramalarımızı doğru bir şekilde yapıp ihtiyaç duyduğumuz anda teknolojiden yardım almamız gerektiğinin daha yararlı olacağını düşünüyorum.

SERAP YAZICI ÖZBUDUN (Antalya) - Son bir soru sorabilir miyim izniniz olursa?

POLİS AKADEMİSİ GÜVENLİK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ SUÇ ARAŞTIRMALARI ANA BİLİM DALI ÖĞRETİM ÜYESİ PROF. DR. COŞKUN TAŞTAN - Ben, estağfurullah, Başkan Bey...

SERAP YAZICI ÖZBUDUN (Antalya) - Bu "bilgi destek notu" dediniz...

POLİS AKADEMİSİ GÜVENLİK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ SUÇ ARAŞTIRMALARI ANA BİLİM DALI ÖĞRETİM ÜYESİ PROF. DR. COŞKUN TAŞTAN - Karar destek notu.

SERAP YAZICI ÖZBUDUN (Antalya) - Evet.

Bu, hukuken ne kadar bağlayıcı olacak karar verici için? Yani orada bir inisiyatif kullanabilecek mi, takdir yetkisi...

POLİS AKADEMİSİ GÜVENLİK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ SUÇ ARAŞTIRMALARI ANA BİLİM DALI ÖĞRETİM ÜYESİ PROF. DR. COŞKUN TAŞTAN - Hiçbir bağlayıcılığı olmaması gerekir, zaten olamaz da. Yani bizim, hâkimlere herhangi bir şey tavsiye etme hakkımız, yetkimiz dahi olamaz kolluk olarak ama burada karar alıcı mercisinde olan sadece kolluk olmadığı için örneğin ŞÖNİM'ler var, örneğin kolluk amirleri var, örneğin başka sivil toplum örgütleri belki yararlanabilir ama ilk yararlanıcısı kolluk, ikinci yararlanıcısı ŞÖNİM, daha sonra eğer isterse hâkimler için hızlı bir şekilde bu karar destek kutucuğuna bakıp... Ha, ya burada mesela bu adamın cinsel saldırıdan bir sabıkası varmış ya da bunun uyuşturucuyla ilişkisi olduğu düşünülüyor ya da bunun ateşli silahı varmış yani bunu taramak için vakit kaybetmek yerine karar destek notlarında bunu gördüğü vakit karar verirken neye bakacağını en azından bilip bundan yararlanabilir ama hukuki olarak hiçbir şekilde bağlayıcılığı yok, olmasını ben de istemem, hiç kimse böyle bir uygulamada bu sorumluluğu almak istemez. O yüzden "disclaimer"ı yazdık oraya zaten "Burada karar alırken burada ortaya çıkan karar destek notları yalnızca kararınıza yardımcı olmak, destek olmak mahiyetini taşır. Bunun ötesinde karar alırken sosyal araştırmalar ve sosyal inceleme raporları gibi diğer karar destek materyallerine de başvurmanız gerekir." dedik.