ADALET KAYA (Diyarbakır) - Kısa...

Şöyle: Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikasının yani SES'in geçen yıl Diyarbakır'ın kırsal bölgelerinde yaşayan 347 kadınla yaptığı ankette Türkçe bilmeyen kadınların yanında erkek refakatçi olmadan KETEM'e gidemediği ortaya çıktı. Kadınların özellikle meme kanseri, rahim kanseri taramalarında erkek refakatçilerle hastaneye gitmek istemediği, bu yüzden de tanı almakta geciktikleri belirtilmiştir. Ankete göre, kadınların yüzde 58'i Kürtçe sağlık hizmeti alamadığı için sağlığa erişememekte ve geç erişebilmektedir.

Bir de şu çok önemli: Özellikle kadın hastalıklarıyla ilgili olarak yani jinekolojik muayene gerektiren hastalıklarla ilgili olarak mahremiyet ihlali yani yanında bir erkek refakatçiyle muayene olmak ya da derdini anlatmak kadın açısından çok önemli bir engel ve bariyer oluşturuyor. İzin verin bir erkek olarak kadınların...

ASUMAN ERDOĞAN (Ankara) - Doğru.

MUSTAFA ALKAYIŞ (Adıyaman) - Ona bir şey demiyoruz, muhakkak...

ADALET KAYA (Diyarbakır) - Yani siz erkeksiniz, belki tanık olmadınız.

ASUMAN ERDOĞAN (Ankara) - Doğru kesinlikle.

MUSTAFA ALKAYIŞ (Adıyaman) - Hayır, o doğru.

ADALET KAYA (Diyarbakır) - Siz "Yok." diyorsunuz ya büyük bir iddiayla...

MUSTAFA ALKAYIŞ (Adıyaman) - Hayır, hayır.

ADALET KAYA (Diyarbakır) - Hani belki kadınlar bunu paylaşmıyor sizinle erkek olduğunuz için.

ASUMAN ERDOĞAN (Ankara) - Herkes için, bütün kadınlar için geçerli.

ADALET KAYA (Diyarbakır) - Yani kadın mesela memesindeki akıntıyı, vajinal akıntısını bir erkeğin yanında paylaşamıyor.

MUSTAFA ALKAYIŞ (Adıyaman) - Doğru, doğru; bu herkes için geçerli.

ADALET KAYA (Diyarbakır) - Dolayısıyla, bunu söylemekten utandığı için, imtina ettiği için...

BAŞKAN MUSTAFA HULKİ CEVİZOĞLU - Ben bir şey sorabilir miyim size?

ADALET KAYA (Diyarbakır) - Evet.

MUSTAFA ALKAYIŞ (Adıyaman) - Buna bir itirazımız yok ki.

ADALET KAYA (Diyarbakır) - Hayır, hayır; bu, Türkiye'deki bütün her yerde utangaçlık sebebiyle gerçekleşiyor olabilir.

MUSTAFA ALKAYIŞ (Adıyaman) - Doğru.

BAŞKAN MUSTAFA HULKİ CEVİZOĞLU - Başka bir şey söyleyeceğim.

ADALET KAYA (Diyarbakır) - Ama doktor-hasta mahremiyeti denilen şey var.

BAŞKAN MUSTAFA HULKİ CEVİZOĞLU - Buna deontoloji deniyor.

ADALET KAYA (Diyarbakır) - Yani ana dilinde hizmet alabilirse, bir refakatçiyle...

BAŞKAN MUSTAFA HULKİ CEVİZOĞLU - İzin verin, bir şey söyleyeyim.

SÜMEYYE BOZ (Muş) - Sayın Başkanım, tamamlasın.

ADALET KAYA (Diyarbakır) - Bitireyim Sayın Başkan.

BAŞKAN MUSTAFA HULKİ CEVİZOĞLU - Tamamlayacaksınız.

SÜMEYYE BOZ (Muş) - Müdahale etmeyin Sayın Başkanım.

ADALET KAYA (Diyarbakır) - Şunu söylemek istiyorum: Kürtçe bilen eşle ya da babayla doktorun yanına gitmek zorunda kalıyor tercüme için; bu nedenle, onlar da erkek olduğu için derdini anlatamıyor ve teşhiste, tanıda gecikiyor ve bu nedenle kadınlar yaşamını kaybediyor diyorum ve oran yüzde 58 ve Diyarbakır'dan bahsediyorum.

BAŞKAN MUSTAFA HULKİ CEVİZOĞLU - Biz anladık onu. Diyarbakır Milletvekilimiz burada, onu da dinlemek isteriz.

ADALET KAYA (Diyarbakır) - Yani bugünün Türkiyesinden, günümüz Türkiyesinden bahsediyorum, eski Türkiye'den değil, AKP Türkiyesinden bahsediyorum. O nedenle, hani "Yoktur." diye çok büyük bir söz söylemek çok iddialı, herkesin düşünmesi gerekir. BAŞKAN MUSTAFA HULKİ CEVİZOĞLU - Peki, ben şunu eklemek isterim: Niteliksel ve niceliksel araştırmalar önemli akademi dünyasında. Niceliksel açıklamalar, rakamlar, niteliksel açıklamaları engelleyen bir açıklamadır; bu, akademi dünyasında tartışmalı. Efendim, birisi anket yaptı, şu kadar rakam çıktı demek bize saf ve salt gerçekliği göstermez. Ayrıca, o anketi siyasal bir kuruluş mu yaptı, onu bizim bilmemiz gerekiyor.

ÖZGÜL SAKİ (İstanbul) - Sendika.

BAŞKAN MUSTAFA HULKİ CEVİZOĞLU - İşte sendika.

ÖZGÜL SAKİ (İstanbul) - Sağlık Emekçileri Sendikası.

BAŞKAN MUSTAFA HULKİ CEVİZOĞLU - Tamam, sendika olabilir, başka bir STK olabilir.

ADALET KAYA (Diyarbakır) - Siyasal örgüt yapsa da geçerli.

BAŞKAN MUSTAFA HULKİ CEVİZOĞLU - İzin verin.

Şimdi, herhangi bir kurum olabilir. Bakın, o yüzden seçim anketlerinde bile kural var ekranlarda; kaç kişiyle yapıldı, nerede yapıldı gibi temel bilgilerin verilmesi gerekiyor. Niteliksel olarak şuna bakmamız gerek... Ben Bakanlık adına konuşmuyorum, oradan cevabı alacağız, en doğru cevap orası, onun için davetliler. Şimdi, o anketin içindeki bilgilerde "Bir refakatçiyle kadın doktora gidiyor, çekiniyor, kendisini ifade edemiyor." deyince şunu merak ettim...

MUSTAFA ALKAYIŞ (Adıyaman) - Bu da doğru, buna bir itirazımız olmaz ki, bu Doğu'da da böyle Batı'da da böyle.

BAŞKAN MUSTAFA HULKİ CEVİZOĞLU - Böyle bir gerçeklik varsa biz onu da kabul edeceğiz.

ADALET KAYA (Diyarbakır) - Sayın Başkan...

BAŞKAN MUSTAFA HULKİ CEVİZOĞLU - Bakın, ben sizi bölmedim, dediniz ki: "Ben tamamlayayım." Ben de tamamlayım.

Şimdi, Shakespeare "Var olan bir şeyi yok edemezsiniz, yok olanı da var edemezsiniz." diyor, insanlar için söylüyor. Şimdi, bir gerçeklik varsa biz "Yok." dediğimiz zaman... "Güneş yok." desek de güneş var. Böyle bir sıkıntı varsa biz onu da ele alacağız, konuşacağız.

SÜMEYYE BOZ (Muş) - Sayın Başkanım, şu an yapılan şey tam da bu; farkındasınız değil mi ?

BAŞKAN MUSTAFA HULKİ CEVİZOĞLU - Şimdi, bu sosyal antropolojinin konusu, bölgesel kültür farklılıklarının konusu, onlar da bizim konumuz.

Soracağım soru şu: Yanındaki refakatçi komşusu ya da mahallesindeki başka bir erkek değil ki ya da öyle mi? Erkek eşi değil mi, birlikte aynı yastığa baş koyduğu eş değil mi?

ÖZGÜL SAKİ (İstanbul) - Aile içi şiddeti konuşuyoruz burada, yapmayın Başkan.

BAŞKAN MUSTAFA HULKİ CEVİZOĞLU - Ona rağmen sıkıntı çekebilir.

ÖZGÜL SAKİ (İstanbul) - Yani eşleri tarafından öldürülüyor bu kadınlar, yapmayın.

ASUMAN ERDOĞAN (Ankara) - Bakar mısın, benim söylediğim ankete de demiştiniz ki: "Görecelidir, o ankette söylememiştir."

BAŞKAN MUSTAFA HULKİ CEVİZOĞLU - Buyurun Sayın Kaya.

ADALET KAYA (Diyarbakır) - Sayın Başkan, izninizle...

Şimdi, sayın vekil il başkanlığı, ilçe başkanlığı yaptığını söyledi; ben Diyarbakır'da sekiz yıl kadına karşı şiddetle mücadele eden bir derneğin başkanlığını yaptım. Dolayısıyla her gün hem sahada hem de derneğimizde kadınlardan gelen şiddet başvurularını aldık ya da hikâyelerini dinledik.

ASUMAN ERDOĞAN (Ankara) - Başkanım, kadına yönelik Komisyonumuzu siyasi bir zeminden ziyade kadınlara yönelik birçok şeyi yapabilecek zemine çekmemiz gerekiyor, artık bence yeterli.

ADALET KAYA (Diyarbakır) - Tabii, aynen bundan bahsedeceğim.

Şimdi, şundan bahsedeceğim: Kadınlar kamusal hizmete ana dillerinde erişmek zorundalar. Bir tane örneğimiz var, sayı vermiyorum, münferit de değil, Fatma Altınmakas, kaynının tecavüzüne uğradı, karakola sığındı ama ana dilinde kendini ifade edemediği için derdini anlatamadı, evine geri gönderildi ve aile meclisinin aldığı karar sonucunda öldürüldü. Bundan daha büyük bir hikâye olamaz. Bu, çok... Bunu söylemen çok trajik ve böyle onlarca başvuru aldım ben.