| Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
| Konu | : | 2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi (1/278) ve 2023 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi (1/277) ile Sayıştay tezkereleri a) Millî Savunma Bakanlığı b) Akaryakıt İkmal ve NATO POL Tesisleri İşletme Başkanlığı |
| Dönemi | : | 28 |
| Yasama Yılı | : | 3 |
| Tarih | : | 26 .11.2024 |
CEVDET AKAY (Karabük) - Teşekkürler Başkanım.
Sayın Başkanım, değerli Komisyon üyeleri, Sayın Bakanım, çok kıymetli bürokratlar, değerli basın mensupları; ben de hepinizi saygıyla selamlıyorum. Bakanlık bütçemizin ülkemiz için hayırlı sonuçlar doğurmasını gönülden temenni ediyorum.
Birkaç rakamla gideceğim; Millî Savunma Bakanlığının bütçesi 623 milyar 899 milyon yani yüzde 4,23; geçen yıl 440 milyarmış, yüzde 3,97'ymiş; buna baktığımız zaman 183 milyarlık bir artış var, aşağı yukarı yüzde 29'luk bir orana tekabül ediyor. Savunma sanayisine ayrılan bütçeyle ilgili birazdan detay bilgi vereceğim, o rakam biraz daha yüksek ama ben normal bütçenizden bahsediyorum şu anda. Geçen yıl, 2023 yılında başlangıç ödeneğinizin üzerinde bir harcama yapmışsınız; 56 milyarlık bir aşım olmuş, 182 iken 239 milyarlık bir harcama olmuş. Ulusal savunma ve güvenlik bütçemizin yüzde 98'ini oluşturuyor, şehit yakını ve gazilere çok az bir tutar ayrılmış Sayın Bakanım burada da yani 263 milyonluk bir rakam bu yıl için, gerçekten on binde 373'lük bir rakam çok düşük. Yine, ben geçen yıl size sormuştum, kâr amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferler kaleminden bu derneğe de aktarım yaptığınızı ifade etmiştiniz, bu yıl da umarım devam ediyordur ama yine de diğer bakanlıklarla beraber de düşündüğümüzde gerçekten düşük bir bütçe ve vaktim kalırsa şehit yakınlarının ve gazilerin sorunlarına da değineceğim. Bu konuyla ilgili bir çalıştay yapmıştık, bayağı sıkıntıları var.
Şimdi, yine, burada baktığımız zaman yurt dışına yapılan transferler kalemi gördüm, 9 milyar 467 milyon, 2023'te de 4 milyar 55 milyonluk bir harcama yapılmış, 2024 Haziranı itibarıyla de 2 milyar 673 milyon. Bu yurt dışına yapılan transferin mahiyeti nedir? Yine, kâr amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferleriniz devam ediyor, bu yıl 97 milyon 347 bin lira planlıyorsunuz. 2023'te 19 milyon 683 bin lira, 2024 Haziranda da 2 milyon 53 bin lira harcanmış. Bu konuyla ilgili de bilgi verirseniz memnun olacağız.
Şimdi, yine, tabii, yatırımlarla ilgili durumlar var, gayrimenkul sermaye üretim giderlerine ayırdığınız bir para var bu, sermaye giderleri, yatırımlar bünyesi içerisinde; sermaye üretim gideri, gayrimenkul sermaye üretim gideri olarak geçiyor. Bu konuyla ilgili ne planlandığını da bizlerle paylaşırsanız sevinirim.
Şimdi, gerçekten, 2025 yılına girerken küresel savaşın belirginlik kazanmasıyla tüm ülkeler millî güvenliğini ve sınırlarının kontrolünü en üst seviyeye çıkardı. Nükleer silah kullanılması hâlinde halkları için özel sığınaklar inşa ettiler, tarım ve hayvancılığı destekleyerek kendi üreticilerini kalkındırmaya gayret ettiler, muhtemel bir savaşta kıtlığı önlemek için ürünlerini depolayan ülkeler bile var. Enflasyonu kontrol altına alacak sürdürülebilir politikaları da uygulamaya devam ettiler; biz de buna gayret ediyoruz. Göçmen politikalarını yeniden düzenleyerek ciddi sınırlandırmalar getirdiler. Türkiye ise bu süreçte ne gibi aktif işlemler yaptı? Bakanlığınızı ilgilendiren kısımlarla alakalı bizimle bu konuyla ilgili bir paylaşım yaparsanız ben de mutlu olacağım.
Şimdi, bir taraftan ithalat bağımlısı duruma geldik, Merkez Bankası rezervleri yetersiz her ne kadar "Yeterli." dense de. Bir yıldan kısa vadeli borç rakamımız bizim 230 milyar doların üzerinde, bununla karşılaştırdığımızda brüt rezervlerin ben hâlen yetersiz olduğunu söylüyorum.
İç ve dış politikadaki bazı dengesizlikler önümüzdeki süreçte de bizim tahmin edemeyeceğimiz birtakım sıkıntıları yaşamamıza sebep olabilir. Küresel ekonomik ve jeopolitik risklerin hiç olmadığı kadar yükselmesi endişelerimizi de daha da arttırmaktadır Sayın Bakanım. Sınırlarımızda ve bölgede yükselen tansiyonun bizi teğet geçmesi de mümkün değil. Yıllardır ABD ve Yunan kuvvetlerinin konuçlandırdığı, gelişmiş mühimmatlarla donatarak namlularını bize çevirdiği Dedeağaç örneği var.
Yine, Yunanistan'ın 1947 Paris Barış Antlaşması'nı çiğneyerek Antalya'nın Kaş ilçesine sadece 2 kilometre uzaklıkta bulunan Meis Adası'na asker ve silah yığınağı yapması ayrı bir örnek olarak gösterilebilir. Silahlandırılmamış statüde bulunan 23 adadan 16 tanesine yıllardır silah ve asker yığılmaya maalesef devam ediliyor. Yani Yunanistan'ın bu tavrını görmezden gelemeyiz; buna çok daha radikal önlemler almamız -mutlaka siz de katılıyorsunuzdur- gerekiyor. Ege'nin güvende olmadığı bir Türkiye, imzalanan Atina Bildirgesi, mavi vatandan uzaklaşmalar, sebebi açıklanamayacak çekilmeyle Ege ve Doğu Akdeniz'deki hak ve menfaatlerimizden vazgeçmemeliyiz. Güney Kıbrıs Rum kesiminde konuşlanan ABD ve İngiltere askerî güçlerinin ve limanlarına yanaşan amfibi hücum gemilerinin son dönemde hızla artış göstermesi de hepimizin dikkatini çekiyor.
Yine, 15 Ağustos 2016 tarihinde, kanun hükmünde kararnameyle GATA ve askerî hastaneler kapatıldı, dünyada askerî hastanesi olmayan tek ülkeyiz, kapatılmamalıydı; bu durum da hepimiz için endişe verici. Askerî hastanelerin açılması talebimizi bir kez daha buradan tekrarlıyoruz. Ordusu güvende olmayan bir Türkiye'yi düşünemeyiz. "Yapılması gerekenin yapılmayıp yapılmaması gerekenin ısrarla yapılması ülkeyi daha da çıkmaza sürükleme girişimi değil de nedir?" diye ifade ediyorum.
Bunu söyledikten sonra Millî Savunma Bakanlığının bütçesinin yetersiz olduğunu bir kez daha vurguluyorum. Şimdi, burada, Savunma Sanayii Destekleme Fonu da dâhil, savunma sanayisine ayrılan pay 1 trilyon 166 milyar. Geçen yılla kıyasladığımızda gayrisafi yurt içi hasılaya göre -NATO kriteri var, biliyorsunuz Sayın Bakan, yüzde 2'nin tutturulmasını istiyor- yüzde 2'nin üstündeydi, bu sene yüzde 1,8 -bu OVP'deki dolar kuruyla hesapladığımız zaman- 27,75 milyar dolarlık bir rakam yapıyor. Dolayısıyla buradaki, savunma sanayisindeki bütçemizi artırmamız gerekiyor. Sayın Cumhurbaşkanı Yardımcımız Cevdet Yılmaz'ın da açıklaması var yani "Yeterli bütçeyi ayırdık." diyor ama bence yeterli değil çünkü geçen yılın da altına inmişiz bu durumda baktığımız zaman. Mutlaka buraya bütçeyi artırmamız gerekiyor. Tabii ki artırırken de dar gelirliden almadan, işçiden, emekliden, memurdan, esnaftan, çiftçiden almadan bu bütçe imkânları bu savunma sanayisine bu kaynakları aktarmak için uygun ve yeterli diye buradan ifade etmiş oluyorum.
Sayın Bakan, şimdi, önemli bir konuya değinmek istiyorum savunma sanayisiyle ilgili. Vaktim kalmaz diye soruyu şimdiden sormak istiyorum: Savunma sanayisi konularıyla alakalı olarak geçmiş bir dönemde, yakın zamanda Bakan Yardımcınız Celal Sami Tüfekçi ayrıldı, görevden alındı galiba; çok kısa süre görevde kaldı. Görevden alınma sebebi nedir acaba? Ben öz geçmişine bir baktım, başarılı bir öz geçmiş görünüyordu. Bilmediğimiz bir konu mu var?
Yine, Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumunun özelleştirilmesiyle ilgili konuşmalar oluyor yani bunu da netleştirirseniz sevinirim. Bu güzide kurumumuzun özelleştirilmemesi gerektiğine inanıyoruz. Öyle bir çalışma var mı, yok mu? "Yok." dediğiniz zaman da konu kapanmış olacaktır.
Yine, burada, çok kıymetli mühimmatların Ukrayna'ya satılmasında bazı Avrupa Birliği ülkelerinin kullanıldığı, örneğin Çekya'nın kullanıldığı söyleniyor, orada bir firma üzerinden bu satışların yapıldığı söyleniyor; bu, doğru mudur? Bu firma kimdir, yetkilisi kimdir?
Yine, Savunma Sanayii Başkanlığı konusunda kamu ihale alımlarında eskiden "K" formülü vardı, "K" formülüyle bir alım söz konusu oluyordu. Bu, devreden çıktı mı acaba; bu, uygulama devam ediyor mu? Eğer bu uygulama devreden çıktıysa kamu kaynaklarının israfıyla ilgili bir durum söz konusu mudur? Bunu da bizimle paylaşırsanız mutlu olurum.
Bir de Eurofighter'la ilgili gayretlerinizi ben geçen yıldan bu yana görüyorum Sayın Bakanım, geçen yıl da burada açıklama yapmıştınız, yoğun bir çaba var; Almanya, İngiltere, İspanya ve Fransa burada üretici firmalar. Bu üretici 4 ülkenin dışında bu uçakların yapımında hangi Amerikan firmaları var, var mı böyle bir firma, parça üretimlerini yapan bir Amerikan firması var mı? Dolayısıyla "Böyle bir üretim yapıyorlarsa burada da ABD'nin izni ayrıca gerekli mi?" diye bu sorularıma sormuş olayım Sayın Bakan.
Askerî sağlıkla ilgili fikirlerimizi söylemiştim, savunma sanayisiyle ilgili.
Şehit ve gazi yakınlarıyla ilgili -özellikle bize de ifade ettiler- bazı konulara ben burada mutlaka değinmek istiyorum Sayın Bakanım, onu da açıklayacağım. Bununla ilgili bir çalıştay yapmıştık, çalıştayda da belli tespitlerimiz olmuştu.
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
CEVDET AKAY (Karabük) - Bir kere, vatan için canlarını ve kanlarını feda eden şehitlerimizi korumak, gazilerimize sahip çıkmak birinci derecede öncelikli görevimiz olarak söylüyorum. Şehitlerimizin anne ve babasının aldığı maaşlarının iyileştirilmesi talebi var. 2023 yılında memurlara verilen seyyanen zammın emsal maaş almayan şehit aileleri ve gazilere de tatbik edilmesini istiyorlar. 2013 yılında vazife malulü polis ve rütbeli gazilerin verilmeyen yüzde 25'lik iyileştirmelerinin kapsamının eşitlik ilkesine uygun olarak genişletilmesini istiyorlar. Muharip gazilerimizin vefatı hâlinde şeref aylıklarının engelli, dul, muhtaç çocuklarına intikalini istiyorlar. Terörle mücadelede erbaş, er, şehit aileleri ve gazilerin emsal maaş hakkının verilmesini istiyorlar. 18 Mart Şehitler Günü'nde şehit ailelerine ve 19 Eylül Gaziler Günü'nde gazilere 1 maaş ikramiye verilmesi talepleri var. Şehit ve gazi çocuklarının kamuda istihdamıyla ilgili kısıtla hakkın genişletilmesi, muharip gazilerimizin çocuklarına da istihdam hakkı verilmesi isteniyor.
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı
CEVDET AKAY (Karabük) - Şehit çocuklarımızın eğitim desteğinin artırılması talepleri var.
Ben size detaylı rapor olarak da takdim edeceğim Sayın Bakanım, talepleri de iletmiş olayım.
Teşekkür ederim.