SAMİ ÇAKIR (Kocaeli) - Sayın Başkan, Sayın Bakanım, Bakan Yardımcılarımız, Plan ve Bütçe Komisyonumuzun değerli üyeleri, Bakanlığımızın değerli çalışanları, kıymetli basın mensupları; sizleri saygıyla selamlıyorum. Sağlık Bakanlığının 2023 yılı kesin hesapları ile 2025 yılı bütçesini görüşüyoruz. Sözlerimin hemen başında bütçenin hayırlı, uğurlu olmasını diliyorum.

Sayın Bakanım, yakın zamanda üstlenmiş olduğunuz görevinizde başarılı olmanızı temenni ediyorum.

Sağlık kavramı "İnsanların ruhsal, sosyal ve bedenen tam bir iyilik hâli." olarak tanımlanmaktadır. Bu zikredilen özellikleri gerçekleştirme adına hareket eden Sağlık Bakanlığı her şartta bunu başarabildiği kadarıyla da amacına ulaşmış olacaktır. İnsanın doğumu ile ölümü arasındaki yaşamı süresince sağlıklı yaşama heves ve ideali yanında bunu gerçekleştirmek için uygulamaya koyacağı her türlü pratik, mevzuat ve kanuni düzenlemelerle insanın sağlıklı bir yaşam sürmesini sağlayacağı katkıyla değerlendirilmektedir. Koca Sultan Kanuni Sultan Süleyman'ın tekrarlayıp söylediğimiz mısrasında karşılığını bulan sağlığın kıymet ve önemini anlatan sözünde olduğu gibi: "Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi/Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi." Sıhhatli bir nefesin her şeye değer olduğunu anlatır.

58'inci Hükûmetin Acil Eylem Planı'nda "Herkese Sağlık" başlığı altında sağlık alanında yürütülmesi öngörülen temel hedefler belirtilmiştir. Bunların başlıcalarını aşağıda zikrediyorum: Yola çıkarken önünüze koyduğunuz yol haritasının güzelliğini, o hedefi yakalamaya ne derece faydalı olacağını göstermesi açısından, son derece dikkatle ve titizlikle hazırlanmış olduğunu göstermesi açısından önemli bulduğumu ifade etmek istiyorum. Bu, aynı zamanda bugün için de dikkatle takip edilmesi gereken hususları da ortaya koymaktadır.

Sağlık Bakanlığının idari ve fonksiyonel açıdan yeniden yapılandırılması, tüm vatandaşların genel sağlık sigortası kapsamı altına alınması, sağlık kuruluşlarının tek çatı altında toplanması, hastanelerin idari ve mali açıdan özerk bir yapıya kavuşturulması, aile hekimliği uygulamasına geçilmesi, anne ve çocuk sağlığına özel önem verilmesi, koruyucu hekimliğin yaygınlaştırılması, özel sektörün sağlık alanında yatırım yapmasının özendirilmesi, tüm kamu kuruluşlarında alt kademelere yetki devri, kalkınmada öncelikli bölgelerde yaşanan sağlık personeli eksikliğinin giderilmesi, sağlık alanında e-dönüşüm projesinin hayata geçirilmesi. Bütün bu başlıkların yukarıda bahsettiğim gibi son derece önemli olduğu dikkatinizdedir. Bunların hayata geçirilmiş olması takdire şayan olmakla birlikte maddeler hâlinde açmadan, gözden geçirilerek güncel düzeltilmesi gereken, el atılması gereken veya müdahale edilmesi gereken yanları yeniden değerlendirilmelidir diye düşünüyorum. Özellikle aile hekimliği uygulama standartlarının gözden geçirilerek sağlıkta ilk kapı olarak görülmesinin temin edilmesi son derece önemlidir. Yine, özel sektör sağlık kuruluşlarının işleyiş pratiğinin denetim mekanizmasının hiçbir şüpheye yer bırakmayacak şekilde gerçekleşmesinin temini şart ve gereklidir. Bu düşüncenin adli sürecin devam ettiği yenidoğan çetesi operasyonunun bir sonucu olarak görülmeyip zaten olması gereken olduğunu ifade etmek istiyorum ancak bu alçak zihniyetin gereken cezayı alması hukuktan beklediğimiz en önemli husustur. Düğmeyi doğru iliklemek, başlangıç için doğru olanı yapmak, sonrasında eksik kalan veya atlanılan hususlar varsa onları düzeltmek kolay olacaktır. Adalete intikal etmiş olmakla birlikte yenidoğan çetesiyle ilgili durum tüm kamuoyunun taraf olduğu bir husus olup süreçle ilgili net cevap verilerek aydınlatılması hususunda bugün Komisyonda vereceğiniz bilgilerin önemi izahtan varestedir ve bu beklenti mutlaka giderilmelidir.

2023 yılı itibarıyla küresel sağlığı tehdit eden 11 durum tanımlanmıştır: Uzamış Covid, mental sağlık sorunları, iklim değişikliğinin olumsuz etkileri, kalp ve damar hastalıkları, alt solunum yolu enfeksiyonları, yoksulluğun sağlık üzerindeki olumsuz etkisi, sağlık sistemlerindeki eksiklikler, şeker hastalığı, trafik kazaları, demans, toplumun yaşlanması. Bu başlıkların neredeyse tamamına yakını bizim ülkemiz için de yarın yaşanacak sağlık sorunlarının başında gelecektir. İşaretlerine bugünden şahit olduğumuz bu konulara Sağlık Bakanlığının dolaylı veya dolaysız etkileneceği hasebiyle ilgi göstermesi gerekmektedir. Bu ifademiz, ilgi gösterilmediği anlamında yorumlanmamalı ama yarın çok daha fazla önem arz edeceğini hatırlatma amaçlıdır. Zira burada bütçesini görüştüğümüz Bakanlığın insanın temel bir hakkıyla ilgili alanda faaliyet gösterdiğini biliyoruz. Temel anlayış, ihtiyaç duyan herkesin ihtiyaç duyduğu zamanda, ekonomik sorunlarla karşılaşmadan ihtiyaç duyduğu sağlık hizmetlerine erişebilmesidir. Sağlık alanında yapılan iyileştirmeler inkâr edilemez derecede olumlu bir seyir takip etmektedir. Karşılaşılan eksiklik ve arızaların üzerine behemahâl gidilmeli, kötü örnekler genele yayılmadan telafi ve rehabilite edilmelidir. Bu anlamda, hem ilmî kariyeriniz hem iş ve kamu tecrübeniz, atacağınız adımlarda ve yapacağınız işlerde yardımcı olacaktır kanaatindeyim.

Bir küçük not olarak Covid-19 salgınıyla dünyanın mücadele ettiği dönemde, dünya sağlık sisteminin içinden geçtiği süreçte yaşananları hatırlatmak önemlidir diye düşünüyorum. Koca koca ülkelerin birbirlerinden aşı çaldıklarını, yaşlılarını ölüme terk ettiklerini unutmamızı isteyenler olabilir ama sağlıkta dönüşüm yaşanmamış olsaydı ücretsiz aşı, test ve tedavi süreçlerini en az ölüm ve hasarla atlatma imkânı yakalayamamış olacaktık. Dünya Sağlık Örgütü yetkililerince de bir hakkın teslimine o gün şahit olmuştuk. Burada bilvesile tüm sağlık çalışanlarına bir teşekkür borcumuz olduğunu da ifade etmeliyim.

Ayrıca, sağlık çalışanlarına karşı şiddetle mücadelede tavizsiz tutum ve davranışın arkasında durmaya devam edilmelidir. Eşrefimahlukat olarak yaratılmış olan insanın bu özelliğine uygun bir hayat sürebilmesini teminen sağlığına verilecek önemle mütenasip bir hizmetin hem mekânsal hem ulaşılabilir hem de profesyonel performansla yakalanabileceği izahtan varestedir. Burada yapılan tüm eleştiri ve değerlendirmeler bu anlamda bir katkı mahiyetinde dikkate alınmalıdır. Buradan çıkarılacak sonuçlar, yapılacak yeni çalışmalarda ciddi destek sağlayacaktır. Özellikle şehir hastaneleri özelinde yapılan değerlendirmelerin çok daha dikkatle takip edilmesi, yapılan eleştirilerin kamuoyu nezdinde oluşturduğu negatif anlayışı düzeltecek bilgi paylaşımına ihtiyaç duyulduğu anlaşılmaktadır. Merkez üs hâline gelen bu hastanelerin, hasta ve yakınları nezdinde oluşturduğu müspet havayı bozacak, özellikle maliyet, diğer hastanelerden buralara aktarılan doktor ve malzeme konusuyla ilgili şehirlerde oluşan, oluşturulan dezenformasyon bilgilerin ilk elden düzeltilmesi önem arz etmektedir. Bu, Bakanlığın yakından takip etmesi gereken önemli bir konu olarak öne çıkmaktadır.

Sağlık hizmetinin tehir edilemez, ertelenemez bir gereklilik olduğuyla ilgili hiç kimsenin şüphesi ve itirazı olmadığını biliyoruz. Bakanlığın atmış olduğu, atacağı tüm adımların temel felsefesinin de bu olduğundan hiç şüphe etmiyoruz. O zaman söylenecek en önemli şey, bu yaklaşımın tüm toplum nezdinde karşılık bulmasıdır. Bu çerçevede atacağınız her adımın yanında olacağımızdan siz de şüphe etmeyin. Meyvesi olan ağacın altında çok taş olur; siz yeter ki iyi işler yapın, yapmaya devam edin. Bir hastanın duasını almak, bir hasta yakınının duygusallığı çerçevesinde göreceği ilginin ötesinde sizden, bizden beklediği başka bir şey olmayacaktır.

Bakanlığın insana bakış açısı, medeniyetimizin ve geçmişin bize öğrettiği güzellikler içerisinde, hasta olmadan sağlığın kıymetini bilme yol ve yönteminin, bulaşıcı hastalıklara karşı mücadele, salgın hastalığın bulunduğu yere gidilmemesi, böyle bir yerde bulunuluyorsa dışarı çıkılmaması öğretisinin modern tıp uyarı ve tedavileriyle desteklenerek olması gerektiği gibi bir şekil alabilmelidir; bunun temini için de elimizden gelen gayreti göstermeliyiz.

2025 yılı bütçesinin hayırlı olması dileklerimle hazırunu saygıyla selamlıyorum.