CEVDET AKAY (Karabük) - Teşekkürler Başkanım.

Sayın Başkanım, Değerli Komisyon üyeleri, Sayın Bakanım, çok kıymetli bürokratlar, değerli basın mensupları; ben de hepinizi sevgi ve saygıyla selamlıyorum.

Bakanlık bütçesinin yüzde 1,90’ı yani genel bütçenin, merkezî bütçe büyüklüğünün yüzde 1,90’ı Adalet Bakanlığına ayrılmış, 280,2 milyar. Bu, geçen yıl yüzde 1,79’muş, 81,5 milyarlık bir artış olmuş yani yüzde 41’lik bir artış ama yine de enflasyon oranının altında kalmış. Tahsis edilen başlangıç ödeneği çok önemli, sizin başlangıç ödeneğinize göre yıl sonu harcamanızda harcama olarak 27,8 milyar aşım olmuş; bu, ek bütçe ve ek ödenekle giderilmiş. Başlangıç ödeneklerinin tahsisine uyulması bütçe disiplini açısından önem arz ediyor. Hukuk ve adalet -doğal olarak- bütçenin yüzde 88,74’ünü almış, 248 milyar. Burada bir program dışı gider uygulaması var yine, program dışı giderler uygulaması bazı bakanlıklarda devam ediyor; harcamaların bir program dâhilinde yapılması önemli. 2025 için 9,6 milyar planlanıyor yani yüzde 3,43. Geçtiğimiz yıllarda da 2023’te 4,2 milyarlık, 2024 Haziranında da 3,8 milyarlık bir harcama olmuş. Baktığımız zaman, cari transferler ve sermaye transferi olarak bunun tamamı hazine yardımı, hazine yardımıyla yapılan harcamalar var. Bu harcamaların ne amaçla, nerelere yapıldığıyla ilgili bir de bölgesel dağılım, illere göre de dağılım verilirse; mesela, hangi harcamalar yapılmış, nerelere yapılmış, bu konuda bize bilgi verilirse memnun oluruz.

Vaktim kalırsa tabii devam edeceğim yine buradan hesapların detayıyla ilgili ama şunu da kısaca ifade edeyim: Kâr amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferler kalemi Bakanlık bütçenizde yine var, bu yıl 641,3 milyon bir ödenek ayrılmış ama geçen yıl 2023'te 2,8; 2024 Haziran itibarıyla da 2,6 milyarlık bir harcama yapılmış. Bu yapılan transferler hangi kuruluşlara yapılmış, nasıl yapılmış? Bir de en son olarak, yurt dışına yapılan transferler kaleminiz var; burada bu yıl da 11 milyon 715 bin lira planlıyorsunuz, geçen yıl 4 milyon 166 bin, 2024 Haziran itibarıyla da 6 milyon 750 bin yapılmış. Yurt dışında ne gibi bir transfer olmuş, nerelere yapılmış?

Şimdi, Sayın Bakanım, milletvekillerinin soru önergeleri var, bu vesileyle de biz Meclis denetimimizi yapmaya çalışıyoruz. Tüm vekillerimiz, bütün Bakanlara 25/10 itibarıyla 18.350 tane soru önergesi vermişiz. Burada bu soru önergelerinin toplam 2.668'i Adalet Bakanlığına sorulmuş; bunun 290'ına süresi içerisinde cevap vermişsiniz, 1.649'una da süresi geçtikten sonra cevap verilmiş. Oran olarak sıralamada cevap veren bir Bakanlık bünyesinde görülüyor yani cevap verme titizliğiniz var ama burada içerikler ve zamanında verme konusunda sıkıntılarımız var. Biz sizi bütçe döneminde görüyoruz, sorabildiğimiz kadar soru soruyoruz ama bunun haricinde de vekillerin bakanlıklara sorduğu soru önergelerine cevap verilmesi ve içerik olarak da tatmin edici olması bizim için ve halkımız için önem arz ediyor. Bunu da buradan özellikle ifade etmiş olayım size.

Şimdi, Türk Ceza Kanunu'nun 188'inci ve 191'inci maddeleri gereği yapılan operasyonlar sonucunda 426.320 operasyon 2022, 2023 ve 2024'te yapılıyor yedinci ay itibarıyla. Bunun sonucunda da burada gözaltına alınanların rakamı 534 bin 705 kişi fakat baktığımız zaman, 51.674 kişisi tutuklanmış; oran burada hakikaten çok düşük bir oran, yüzde 10'un altında, yüzde 9,66. Burada bu operasyon sonucu gözaltına alınanlarla ilgili olarak yeterli suç delili oluşmadığı için mi tutuklama oranı az yoksa başka bilmediğimiz bir sebep var mı? Çünkü ülkemizde gerçekten kırmızı bültenle aranan uyuşturucu baronları, suç örgütü liderleri gibi bir sürü çeteler oluşmuş durumda yani yenidoğan çetesi var, bahis-kumar çetesi var, uyuşturucu çetesi var, ihale çeteleri var. İşte, en son SGK'yle ilgili bağlantıları olduğu için SGK çeteleri de var diyebiliriz. Bunlarla mücadele çok önemli.

Tabii, bir taraftan kişisel özgürlüklerle ilgili, ifade özgürlüğüyle ilgili kararlar alınıp tutuklamalar süratle olurken, bir taraftan siyaset açısından da baktığımızda, bazı tutuklamaların yapılmadığını ve gerekli tedbirlerin de uygulanmadığını görüyoruz. Şimdi, Avrupa Konseyinin 2023 yılı Cezaevi Raporu'na göre, nüfusa göre en fazla mahkûm ve tutuklu bulunan ülke sıralamasında Türkiye yine ilk sıralarda. Lozan Üniversitesinin desteğiyle hazırlanmış rapora göre, 100 bin kişi içinde 408 mahkûmla Türkiye Avrupa Konseyi ülkeleri içerisinde ilk sırada. Şimdi, 70'ten fazla sabıkası olanlar var, bunlar içeri girip çıkıyorlar. Şöyle hızlıca gösterip geçeceğim; mesela, örnek olsun diye veriyorum, siyasilerle bağlantısı olsun: "Pudra şekeri çektik." diye lüks araçta kokain kullandığı hâlde yakalanıp adli kontrol şartıyla serbest bırakılan siyasetçiler var, fotoğrafı da burada Sayın Bakan, hızlı hızlı göstereceğim. İstismarcı babaya tahliye var, bunlar hep siyasetle iç içe olanlar yani İzmir'de 5 yaşındaki çocuğunu istismar etmiş ama hiçbir gerekçe gösterilmeden şartlı tahliye edilmiş; bakın, gösteriyorum. Kırşehir'de düzenlenen konserde Fatma Banu Çoban'ı darbedip burnunu kırdığı gerekçesiyle gözaltına alınıyor siyasetçi ama bakıyoruz, yine, hiçbir işlem yapılmadan serbest, aramızda dolaşıyor.

Şimdi, kenevir tarlasında yakalanan uyuşturucular var yani 483 kök kenevir, 10 kilo 300 gram esrar -evlerinde- bulunuyor ancak çıkarıldığı mahkemede bir günde serbest bırakılıyor. Bu memlekette, ülkemizde İçişleri Bakanlığının kartvizitini kullanıp çakarlı zırhlı araçlarla gezen kişiler var, siyasetçiler var ama bu kişi iki ay sonra hızlı bir şekilde serbest bırakılabiliyor. Yani bu gibi bir sürü konuyu anlatabiliriz, devam edebiliriz. Bu konuların üzerine titizlikle gidip hukukun üstünlüğünün mutlaka sağlanması gerekiyor çünkü bu ekonomik açıdan da önemli. Siz ekonomiyle ilgili ne kadar karar alırsanız alın ülkedeki hukuk sistemini, adalet sistemini tam oturtmadığınız müddetçe ve yurt dışındaki uluslararası yatırımcılara bu güveni vermediğimiz takdirde sıkıntılarla yaşamak zorunda kalacağız. Sabit sermaye yatırımlarını da ülkemize çekme konusunda başarılı olmak için mutlaka bu soruna çözüm bulmamız ve bu güveni tesis etmemiz gerekiyor.

Bir de kişisel verilerin kullanılmasıyla ilgili sıkıntılarımız var bizim, yine, Devlet Denetleme Kurulu tarafından -ilk defa bu belirtilmişti, açığa çıkarılmıştı- yazılım firmalarının bir kısmına transferler olduğu gerekçesiyle bazı özel bilgilerimizin, T.C. kimliklerimizin, e-mail hesaplarımızdaki özel, kişisel bilgilerimizin sızdırıldığıyla ilgili. Şimdi, bununla ilgili, yine sitelerde araştırdığımızda, düşük bir bedelle bu sitelere girme hakkını alıyorsunuz, sorguladığınız zaman da burada gayrimenkullerinizden tutun da telefon bilgilerinize, ikametgâhınıza, arabanıza, soyağacınıza kadar bütün özel bilgilerin buradaki kişilerle paylaşılması gerekiyor. Burada, şimdi, Kişisel Verileri Koruma Kurumu Başkanımız da burada, bu konuya titizlikle eğileceğini umuyorum. Bu konu gerçekten çok çok önemli. Özellikle de bu konunun üstüne gidilmesini istirham ediyorum.

Sayın Bakan, siz bizim bölgemizin Bakanısınız, sizinle çok eskiden beri tanışırız. Bölgemize de yaptığınız bazı hizmetler var. Şimdi, 2024 yılı içerisinde adliye sarayıyla ilgili bir yatırım konusunda ifadeniz var ama adliye sarayı yatırımı, yatırım bütçemizde yok; 2024'te yoktu, 2025'te de yok. Karabük, adliye sarayını bekliyor. Bu konuda da gerekli girişimleri yapıp Karabük'ü adliye sarayına da kavuşturursak mutlu olacağız. Beraber takipçisi olacağız diye düşünüyorum.

Şimdi, Anayasa Mahkemesi, Danıştay ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarına uyulmasının Türkiye'deki hukuk güvenliğini sağlaması açısından uluslararası alanda önemli bir etkisi olduğunu ifade etmiştim. Bu konuyla ilgili gerekli tedbirlerin mutlaka alınması gerekiyor. Avrupa ülkeleriyle karşılaştırıldığında, İngiltere'de 90 bin, Fransa'da 72 bin, Polonya'da 71 bin ve Almanya'da 60 bin tutuklu bulunurken Türkiye'nin nüfusa oranla Avrupa'da en fazla tutukluluğa sahip olduğu da bir gerçek. Türkiye hapishanelerinde tutuklu yargılananlar dâhil toplam 348 bin civarında bir rakam olduğunu gördüm. Farklı bir rakamsa da paylaşırsanız mutlu oluruz. Avrupa Konseyi yıllık ceza istatistiği verilerine göre, Türkiye, Avrupa Konseyi ülkeleri arasında...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

OTURUM BAŞKANI ORHAN ERDEM - Buyurun, bir dakika süre daha veriyorum.

CEVDET AKAY (Karabük) - ...en çok tutuklu ve hükümlüye sahip 1'inci ülke. Hukukun Üstünlüğü Endeksi'nde 173 ülke arasında 148'inci sırada. Yine, Ekonomik Kalkınma ve İş Birliği Örgütünün raporuna göre de Türkiye'deki yargı sisteminden memnuniyet oranı kayıtlara yüzde 33 olarak geçiyor. Türkiye, yargıdaki yüzde 33'lük memnuniyet oranıyla Kolombiya, Brezilya, Slovakya, Şili ve Kore gibi ülkelerle aynı kategoride yer alıyor.

Son olarak da yargısal meslek gruplarının gelirleri, ödedikleri vergiler ve sosyal güvenlik primlerine ilişkin hiç bilgi vermeyen adalet istatistikleri söz konusu. Ülkenin hukuk ekonomisine ilişkin, meslek mensuplarının ekonomik durumuna ilişkin fikirlere sahip olamıyoruz. Bu istatistiklerin de paylaşılması gerekiyor diyor, hepinizi sevgi ve saygıyla selamlıyorum.