| Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
| Konu | : | 2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi (1/278) ve 2023 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi (1/277) ile Sayıştay tezkereleri a)Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı b)Karayolları Genel Müdürlüğü c)Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü ç)Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu |
| Dönemi | : | 28 |
| Yasama Yılı | : | 3 |
| Tarih | : | 25 .11.2024 |
ORHAN ERDEM (Konya) - Sayın Başkan, çok Değerli Bakanım, Komisyon üyesi milletvekilleri ve Meclisten buraya gelen çok değerli milletvekili arkadaşlarım, değerli bürokratlar, basın mensupları, salonumuzda bulunan tüm heyet; hepinizi saygıyla selamlıyorum. Sayın Bakanım, sunumunuz için teşekkür ederiz. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığımız ülkemizi modern bir ulaşım ağına kavuşturmak, vatandaşlarımıza daha hızlı, güvenli, konforlu seyahat imkânı sunmak amacıyla büyük atılımlara imza atarak ülkemizi ulaşım ve altyapıda iddialı bir seviyeye taşımıştır. Bakanlık tarafından uygulanan projelerle ülkemiz bölgesinde bir lojistik merkezi olma yolunda yer almış ve ilerlemektedir. Ekonomik kalkınmanın ve refahın gelişmesinde büyük önemi olan kara yolu taşımacılığı kendi bünyesi içinde başlı başına bir ekonomik faaliyet olduğu gibi, diğer sektörlerle de çok yakın ilişkisi olan, bu sektörleri olumlu veya olumsuz yönde etkileyen bir hizmet sektörüdür. Ülkemizde gerek yolcu gerekse yük taşımacılığının yüzde 90'ından fazlasının kara yoluyla yapıldığını hepimiz bilmekteyiz. Kara yollarında Bakanlığın öncelikli hedefi, trafik güvenliğini artıracak, taşıt işletme maliyetlerini düşürecek, ayrıca her mevsim tüm ülkede yerleşme birimlerine hizmet götürülmesine olanak sağlayacak geometrik ve fiziki iyileştirmenin yapılması olarak belirlenmektedir ve bu gayreti görmekteyiz. Belirtilen hedefe ulaşılması için gerek sektörel düzenlemeler gerekse altyapı yatırımlarıyla büyük mesafeler katedilmiş olup sadece kamu imkânları kullanılmakla kalmayıp özel sektör iş birliğiyle de pek çok çalışmanın planlanarak hayata geçirilmesi önemlidir. Kara yolu yatırımlarımız büyük bir dönüşümün parçasıdır. Son yıllarda inşa edilen otoyollar, köprüler, tüneller sayesinde şehirlerimiz arasındaki mesafeler kısalarak ekonomimize önemli katkılar sağlanmış, kültür ve turizm faaliyetleri canlandırılmış, yeni istihdam alanları oluşmuş ve sanayicimizin ürettiği malın ihtiyaç sahiplerine daha hızlı ulaşması, esnafımızın daha güvenli ticaret yapması bu sayede sağlanmıştır. Yine, Ulaştırma Bakanlığı tarafından gerçekleştirilen projeler Türkiye'yi çok modlu taşımacılık altyapısı sunan uluslararası bir lojistik merkezi hâline getirerek ülkemizin dört bir yanını doğu, batı, kuzey, güney demeden baştan başa yüksek standartlı yol ağlarıyla donatmıştır. Bugün toplam 68.494 kilometrelik kara yolu ağımızın 29.590 kilometresinin bölünmüş yol ağından oluşması ve 81 ilimizin 77'sinin birbirine bölünmüş yollarla bağlanmış olması, 2053 yılına kadar da bu yol ağının 38 bin kilometreye çıkarılacak olması büyük hedeflerdir; Bakanlığımıza teşekkür ediyoruz. AK PARTİ hükûmetlerimiz döneminde kara yolu tünel sayısına bakıyoruz; 83'ten alınmış 469'a çıkmış; yine, 50 kilometre uzunluktaki tünel uzunluğu 663 kilometreye çıkarılmış; Avrasya Tüneli'nden Sabuncubeli Tüneli'ne, Erkenek Tünel'inden Ilgaz 15 Temmuz İstiklal Tüneli'ne, Ovit Tüneli'nden Cankurtaran Tüneli'ne kadar pek çok proje hayata geçirilmiş. Yavuz Sultan Selim ve 1915 Çanakkale Köprülerimiz ülkemizin gurur abideleri olmuştur. Karadeniz Sahil Yolu, Kuzey Marmara Otoyolu, İstanbul-İzmir Otoyolu gibi projelerle de şehirlerimiz arasında beşerî, lojistik, ekonomik ve ticari bağlar güçlendirilerek tüm Türkiye'nin ulaşımına katkı verilmiştir. Bu konuda Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan ve onun liderliğindeki tüm AK PARTİ hükûmetlerindeki Ulaştırma Bakanlarımıza ve mevcut Bakanımıza teşekkür ediyoruz. Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; bugün küresel çapta karşı karşıya olduğumuz en büyük sorunlardan biri iklim değişikliği ve çevre bozulmasıdır. Fosil yakıtların yoğun kullanımı, havaya salınan karbondioksit salımlarının artması buna sebep olmaktadır. Bunların, küresel ısınmanın hızlanmasına yol açtığını biliyoruz. Bu sebeple, demir yolu taşımacılığı çevre dostu ulaşımın en önemli unsurlarından biri olarak öne çıkıyor. Demir yolunda taşınan her bir ton malzeme kara yolu taşımacılığına kıyasla daha az enerji tüketmekte ve çok daha düşük karbon salımı sağlamaktadır. Demir yolları "yeşil ulaşım" denildiğinde ilk akla gelen ulaşım türlerinden biridir. Bu nedenle, demir yollarına yapılacak yatırımlar yalnız ulaşımı kolaylaştırmakla kalmamakta ve aynı zamanda çevreyi de koruyarak sürdürülebilir kalkınmayı da sağlamak için kritik öneme sahiptir. Ayrıca, demir yolu taşımacılığı, trafik kazalarının en aza indirilmesi açısından da büyük bir avantaj sunmaktadır. Kara yolu taşımacılığı, özellikle büyük şehirlerde yoğun trafik ve kaza risklerini beraberinde getirirken demir yolu güvenli bir ulaşıma alternatif oluşturmaktadır. Bu sebepten demir yolu yatırımları da bu kapsamda çok büyük önem taşımakta. Cumhurbaşkanımızın liderliğinde demir yolları 2002'den itibaren devlet politikası olarak ele alınmış, Ulaştırma Bakanlığı yapmış olduğu proje ve çalışmalarla yüksek hızlı tren hatları ve mevcut demir yolu ağının modernizasyonu sayesinde yolcu taşımacılığında güvenli ve hızlı alternatifler sunma imkânı getirmiştir. İstanbul-Ankara Yüksek Hızlı Tren Hattı gibi projelerle şehirler arası yolculuk süreleri önemli ölçüde kısalmıştır. Ayrıca, Türkiye'nin dört bir yanını demir ağlarla örerek sanayi bölgeleri arasındaki yük taşımacılığının da geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu projelerle 11 bin kilometre olan 2003'teki demir yolu uzunluğu 2.250 kilometresi yüksek hızlı tren olmak kaydıyla 3 bin kilometre artırılarak 13.919 kilometreye getirilmiştir. Yine, başarılı bir sonuçla 2021 ve 2022 yılları arasında tüm Türkiye'de hat başına düşen trafikte yüzde 33 ve hat başına düşen tren sayısında yüzde 20 oranında artış meydana gelmiş. Bu oran, Almanya'nın hat başına düşen trafik yoğunluğunun ve tren sayısının artış oranlarının dahi üzerinde olmuştur. Yine, Bakanlıkça demir yolu sektöründe önemli yük üretim merkezlerinden olan OSB'lerin demir yolu ağına iltisak hatlarıyla bağlantılarının artırılması ve kombine yük taşımacılığının geliştirilmesiyle ilgili de projelerin öncelikle ele alınıyor olunması önemlidir. Bu noktada, demir yoluyla taşınan yolcu sayılarına da bakarsak 73,1 milyondan 2024 yılına gelindiğinde -2003'ten 2024 yılına- 260 milyona çıkmış, 73 milyondan 260 milyona. Yine, yük taşıması 14,6 milyon tondan bugün -2024'te- 23,7 milyon tona kadar yükselmiş durumda. Ayrıca, 2002 yılında, ülke genelinde 95 kilometre kent içi raylı sistem ve 186 kilometresi banliyö hattı olmak üzere 281 kilometre olan raylı sistem hat uzunluğunun 2024 yılına geldiğimizde 1.014 kilometreye çıktığını görüyoruz. Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ilgili kuruluşu TÜRASAŞ'la birlikte ülkemizi Orta Doğu’nun en büyük raylı sistem araç üreticilerinden biri hâline dönüştürdüğünü görüyoruz. Uluslararası standartlarda yeni nesilli lokomotifler, dizel ve elektrikli tren setleri, yolcu ve yük vagonları, cer konvertörü ve motoru, tren kontrol yönetim sistemi gibi ana kritik alt ürünleri de kendimizin üretir duruma gelmemiz çok büyük mutluluk vermekte. Yine, geçen yıl ilk millî ve yerli elektrikli tren setleri hizmete alınarak saatte 160 kilometre hıza sahip "Yeni Sakarya" ismi verilen 3 setin şu an Adapazarı-Gebze arasında yolcu taşımacılığı yapmakta olmasının gururunu da yaşıyoruz. Yüzde 70 yerlilik oranıyla üretilen yerli ve millî sürücüsüz metro aracı raylara inmiş, ilk yerli ve millî metro sinyalizasyon sistemleri kullanılmaya başlanmıştır. Bu çalışmalar ışığında, Ulaştırma Bakanlığı saatte 225 kilometre hıza sahip millî, elektrikli hızlı tren seti projesinin de tasarım çalışmalarını tamamlamış; inşallah, imalat hazırlıklarına başladıklarını da bilmekteyiz. Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; dünya deniz ticareti 2023 yılında 12,3 milyar ton seviyesine ulaşarak bir önceki yıla kıyasla yüzde 2,4 büyümüş. Küresel mal ticaretinin tonaj bazında yüzde 85'lik bölümü deniz yoluyla yapılmakta. Deniz yolu taşımacılığı modern dünyaya gerekli ölçekte mal ithalatı ve ihracatı açısından hayati öneme sahiptir. Ülkemiz, Asya ile Avrupa arasında önemli bir geçiş noktası olması nedeniyle stratejik bir deniz ulaşım merkezidir. Boğazlarımız, Türk deniz yolları sadece ülkemiz için değil, tüm bölge ve dünya için büyük ekonomik değeri barındırmaktadır. Özellikle İstanbul Boğazı, dünya deniz taşımacılığının en önemli geçiş yollarından biridir. Bu nedenle, boğazların ve deniz ulaşım hatlarının güvenliğinin bölgesel istikrar ve küresel ticaret açısından kritik bir rol oynadığını bilmekteyiz. Ülkemiz 2023 yılındaki dış ticaret hacminin yüzde 87,5'ini deniz yoluyla gerçekleştirmiş. 2002 yılında 17'nci sırada yer alan Türk sahipli filomuz bugün 2.100'den fazla gemisiyle 52,7 milyon dwt'a ulaşarak dünyada 11'inci sıraya yükselmiş olduğumuzu görmekteyiz. İnşallah, dünyada ilk 10'da yer alma hedefine sadece bir basamak kaldığını görmekteyiz. Yine, limanlardaki elleçleme denen boşaltma, yükleme işlemlerinde 6,5 kat artış ve deniz yoluyla gelen turist sayısının 3,7 artarak 1,8 milyona yakın turistin gelmiş olması da gerçekten önemli gelişmelerdir. Haberleşme alanında da çok önemli işler yapıldığını biliyoruz. Fiber internet ve 5G teknolojilerinin ülke genelinde yaygınlaştırılmasına çok önem verildiğini biliyoruz. TÜRKSAT 5A uydusunun Ocak 2021'de, TÜRKSAT 5B uydumuzun 19 Aralık 2021'de, TÜRKSAT 6A uydumuzun 2024'te -yedinci ayında ve yüzde 80'i yerli- fırlatılmış olması, yine TÜRKSAT 6A uydumuzun televizyon, radyo ve veri aktarımı gibi hizmetler sunacak olması ve dünya üzerinde bu son uydumuzla birlikte 5 milyar insana ulaşacak olmamız da çok önemli. Yine, Sanayi Bakanlığıyla yürüttüğünüz İMECE uydusunun da montajıyla birlikte yeni bir boyuta ulaşacağını görmekteyiz. Sayın Bakanım, değerli arkadaşlar; tabii, hava yolunda da çok önemli gelişmeler olduğunu görüyoruz, kitapçıkta da okuduk. Havalimanı sayısı 26'dan bugün 58'e yükselmiş ve 131 ülkeyle başlayan bu yolculuklar 347 noktaya bağlantılarıyla birlikte ulaşmış. Yine, yapılan havaalanlarının dünya ölçeğindeki aldığı başarılı sonuçları her gün görmekteyiz. Değerli Bakanım, tabii, muhalefetin de eleştirileri oldu ama ben bu eleştirilere katılıyorum. Şöyle ki: Siz 6.100 kilometre bölünmüş yolu -seksen yılda 6.100 kilometre yapılmış- 29.370 kilometreye getirirseniz yetmez, tabii ki "Daha çok yap." derler. Yine, 83 tünel sayısını 484'e getirirseniz -ve bu yıl 495 olmuş- kilometre olarak da 50 kilometreden 753 kilometreye çıkarırsanız tabii ki "Hedefleriniz düşük kalmış." derler. "Yüksek hızlı tren" diye bir şey yokken bu ülkede, sıfırdan alıp -2022'de 1.460 kilometre- bu yıl 2.251 kilometreye çıkarırsanız, yine, havalimanı sayısını 26'dan alıp 57'ye, yolcu sayısına 34 milyondan alıp 214 milyona ve anlaşma yaptığınız hava yolu ulaşımını da 81 ülkeden 173'e, toplam uçuş noktanızı 60 noktadan alıp 343'e, uçak sayısını 150'den alıp 668'e çıkarırsanız tabii ki diyecek bir şey yok, "Siz '3 bin kilometre.' demiştiniz, 2.500'de kaldınız." derler, desinler, biz de öyle diyoruz. Daha çok çalışın, daha çok bu verileri yükseltin çünkü bundan önce seksen yılda 6 bin kilometre, yılda 76 kilometre yapılmış bölünmüş yol. Allah hepinizden razı olsun, başta Cumhurbaşkanımızdan; yılda 1.100 kilometre bölünmüş yol yapmışsınız ve atasözlerini, deyimleri değiştirdiniz. Benim ilim Konya'ya hızlı tren geldi. Bırakın hızlı treni, Ankara'ya tren ağı yoktu. "Git gel Konya altı saat" sözcüğünü değiştirdiniz, git gel Konya üç saate indi. Bilhassa, Doğu ve Güneydoğu Bölgelerine yaptığınız yatırımlar gerçekten çok önemliydi. Geçen gün de Hakkâri'deki yol açılışlarını duyduk. Terörün o makineleri yakmasına rağmen, orada bir taraftan hizmet gitmeyişi eleştirilirken bir taraftan yapılmak istenene mâni olunan dönemlerde uğraşarak açtığınız hava yolları, duble yollar, otoyollar bugün yöre halkının eşit haklara sahip ve güzel bir ulaşıma, güvenli bir ulaşıma erişimini sağlamış oldu. Son sözler; Konya için de yaptığınız şeylere teşekkür ediyoruz. Konya'mızda şu an sizin de ziyaretlerinize konu olan çevre yolumuz, en önemli beklentimiz. Yunak-Polatlı ayrımında devam eden yolumuzun yapımı başladı, duble yol olarak 60 kilometresi bitti, inşallah onu bir açmamız lazım Sayın Bakanım. (Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı) ORHAN ERDEM (Konya) - Bitiriyorum Sayın Başkanım. BAŞKAN MEHMET MUŞ - Buyurun. ORHAN ERDEM (Konya) - İnşaat firmasını yolu yaparken tanıdım, gerçekten çok düzgün çalışan bir ekip olduğunu gördük ve yolu tamamladılar. Kalan 33 kilometrelik kısmının da ihale edilmesi önemli ve yine Akşehir'den Antalya'ya giden -Yalvaç üzerinden- yolumuzun da yatırıma alınması önemle ricamız. Sayın Bakanım, teşekkür ediyoruz. Bütçeniz hayırlı olsun. Tüm ekibinizle güzel çalışmalar diliyoruz. Gerçekten sağlık alanında olduğu gibi, ulaştırmada bugün AK PARTİ'nin geldiği nokta milletin gönlüne girmesinde önemli bir Bakanlık olarak uhdenizde; daha iyi noktalara ulaşmasını temenni ediyor, saygılar sunuyorum.