Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
Konu | : | 2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi (1/278) ve 2023 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi (1/277) ile Sayıştay tezkereleri a) Kültür ve Turizm Bakanlığı b) Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı c) Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı ç) Vakıflar Genel Müdürlüğü d) Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu e) Atatürk Araştırma Merkezi f) Atatürk Kültür Merkezi g) Türk Dil Kurumu ğ) Türk Tarih Kurumu h) Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü ı) Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü i) Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı j) Kapadokya Alan Başkanlığı k) Uludağ Alan Başkanlığı l) Radyo ve Televizyon Üst Kurulu m) Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı |
Dönemi | : | 28 |
Yasama Yılı | : | 3 |
Tarih | : | 22 .11.2024 |
CEVDET AKAY (Karabük) - Teşekkürler Başkanım.
Sayın Başkanım, değerli Komisyon üyeleri, Sayın Bakanım, çok kıymetli bürokratlar, değerli basın mensupları; ben de hepinizi sevgi ve saygıyla selamlıyorum.
Bakanlık bütçesiyle ilgili bu yıl ayrılan 53 milyar 202 milyonluk rakam genel bütçe büyüklüğü içerisinde yetersiz kalıyor Kültür ve Turizm Bakanlığı için; binde 3,61'e tekabül ediyor. Geçtiğimiz yıl bu rakam binde 3,51'miş. Yaklaşık 14 milyarlık bir artış olmasına rağmen yüzde 36'lık artış yeniden değerleme oranının altında bir artış ve bütçenin yetersizliğine de bir işaret. 2023 yılı kesin hesabına baktığımızda da başlangıç ödeneğiyle yıl sonu harcaması arasında bir aşımınız olmuş; 16 milyar 505 milyonla başlanmış, harcama 24 milyar 752 milyon olmuş; 8 milyar 248 milyonluk bir aşım var Sayın Bakan. Şimdi, ben vaktim kalırsa yine bu rakamlarla ilgili, bütçeyle ilgili bazı konulara değineceğim ama bazı hususları özellikle burada belirtmek istiyorum.
Şimdi, dünyanın en büyük kültür sanat alanları, işte, Tayvan'da açılan performans sanatları merkezi 141 bin metrekare iken, Dubai'de planlanan kültür merkezi 2 bin metrekare iken, yine Avrupa'nın en büyüklerinden biri olan Mystetskyi Arsenal Ulusal Sanat ve Kültür Müzesi Kompleksinin toplam sergi alanı 60 bin metrekare iken endüstriyel demir yolu işlevi gören İstanbul'un merkez tren garları olan Haydarpaşa Garı'nda 500 dönüm, Sirkeci Garı'nda 200 dönüm alanın kültür sanat sermayesinin kullanımına açılmasında ne gibi kamu yararı vardır? Bunu açıklarsanız bu proje hakkında da daha detaylı bilgiye sahip olacağız. Kültür sanat için kullanılacağını ifade ettiğiniz Haydarpaşa ve Sirkeci gar sahası için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına müracaat ederek özel proje alanı kararı çıkarttığınızı biliyoruz. Bu karar ne amaçla çıkarılmıştır? Niçin ihtiyaç duyulmuştur, farklı bir yapılanma mı olacaktır burada? Yine Haydarpaşa ve Sirkeci gar sahalarında kiralama protokolü sonrası uygulayacağınız proje için oluşturduğunuz danışma kurulunda ulaştırma profesörü uzmanı, demir yolu uzmanı gibi bir atama yaptınız mı? Bu konuda uzman kadro oluştu mu? Bir de yine bu Haydarpaşa ve Sirkeci gar binalarında, gar sahalarında 700 dönümlük alanı ne kadara kiraladınız? Bazı duyumlarımız var; 80,5 milyar lira gibi bir rakamdan bahsediyorlar. Bir de burada yapılan yatırımla ilgili de bir mahsuplaşma olacak mutlaka. Bu mahsuplaşma sonucunda metrekare kira bedeli Bakanlığa ne kadara geliyor, bu rakam nedir, bunu merak ediyorum. Bir de burada Galataport gibi bir yapılaşma düşünülüyor mu, öngörüyor musunuz?
Şimdi, ben DÖSİMM'le ilgili bazı bilgileri aktaracağım ve soracağım. Aktif olarak sanatını icra eden burada, kadroda insanlar var, 2011 yılından beri kadrosu memur ya da işçi olan DÖSİMM personelinden bahsediyorum. Bunlar yirmi üç yıldır sanatçı kadrosu bekliyorlar Sayın Bakanım. Bundan önceki Plan ve Bütçe Komisyonu toplantılarında da bu konu size sorulmuştu, siz de yasal düzenleme yapılması gerektiğini ifade etmiştiniz, bir kanun çıkarılması gerektiğini söylemiştiniz. Bununla ilgili bir çalışma var mı, buradaki mağduriyet giderilecek mi? Bunu merak ediyorum, bunu soruyorum.
Bir de kadro alımlarıyla ilgili... Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü tarafından birtakım kadrolara dansçı, saz ve koro sanatçıları olmak üzere 500 sanatçının alımı için mülakat sınavları yapılmış, mülakat sonuçlarının şeffaf bir şekilde yayınlanmadığı ifade ediliyor. Önceki sınavlarda yaş sınırı olduğu hâlde burada bir yaş sınırı konulmamış, örneğin 45-55 yaşlarında dansçı alınmış. Bunlar bu yaşlarda ne kadar hizmet edebilirler? Sizce ideal dansçı yaşı kaçtır mesela? Sınav başvuru şartları arasında yer alan asgari boy kriterlerine de uyulmamış. Bir taraftan burada başarılı sayılan olmuş mudur bu yüzden, kriterlere uymadığı hâlde? Bunu merak ediyoruz. Sanatçıların hak ettikleri kadrolarına mutlaka istihdam edilmesi gerektiğini söylüyoruz.
Bir de sözleşmeli çalışanlar var; yıl sonu geldiğinde, on gün kala sözleşmesi feshedilip tekrar göreve alınıyorlar. Bunlar, kıdem tazminatı ve özlük hakları açısından mağdur olduklarını ifade ediyorlar; bu mağduriyetin giderilmesi gerekiyor.
Yine, baktığımız zaman, bazı oyunların sahnelenip iptal edildiğini görüyoruz. Mesela "Drakula" diye bir oyun hazırlanmış, her şeyi bitmiş, bir sürü de para harcanmış fakat son anda repertuvardan çıkarılmış ve iptal edilmiş; hâlbuki hem AKM'de hem Konya ve Antalya bölgelerinde, uluslararası tiyatro festivallerinde oynanacağı da açıklanmış. Bu oyun niye sahnelenmedi, niçin iptal edildi? Dekorlarına kadar hazırlanan bu oyunla alakalı şimdiye kadar ne kadar bir para harcanmıştı? Bir kamu zararı oluştu mu? Eğer kamu zararı oluştuysa bu zarara sebep teşkil edenlerle ilgili bir soruşturma açıldı mı?
Yine, bir Anayasa Mahkemesi iptali nedeniyle bir boşluk oluştu. Anayasa Mahkemesinin, 7/12/2023 ve 5/6/2023 tarihinde yürürlüğe giren 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin bazı hükümlerinde iptal ve yürürlüğün durdurulmasına, Anayasa'ya aykırı olduğuna ve iptaline oy birliğiyle karar vermesinden sonra 5441 sayılı Kanun'la tarif edilen bu kanuna uygunluk için neler yapmayı düşünüyorsunuz? Burada bir boşluk var yani yaptığınız genel müdür atamalarıyla ilgili bu Anayasa Mahkemesi kararından sonra hukuken bir boşluk oldu. Buradaki boşluğu gidermenizle ilgili ne karar alacaksınız?
Bir de sanat kurumlarında rejisör, dekor, tasarımcı, kostüm tasarımcısı, ışık tasarımcısı gibi bazı hizmet alımları altında dışarıdan bu sergilenen oyunlara veyahut da bu tip işte değerlendirdiğiniz bu kadrolara ne kadar para ödendi? Çünkü bir taraftan da bu oyunların sergilenmesiyle ilgili "teaser"lar hazırlıyorsunuz. Bu "teaser"lar, tanıtımlarla ilgili ne kadar bir harcamanız oldu? Rakamları ben tam bilmiyorum ama 124'e yakın bir oyun sahnelendiği gibi haberler çıktı, çok ciddi bir şey. Her birine çekilen "teaser"la buraya çok ciddi tutarlar, paralar ödenmiştir. Bunlar ne kadardır?
Yine, Devlet Tiyatroları 14 bölgede -kadrolu- perde açacakken 2023 yılında Düzce Bölge Müdürlüğü için sınav yapılmış ancak alınan personel Kayseri Bölge Müdürlüğünde göreve başlatılmış. Şu anda 13 bölgede kadrolu ve yurt genelinde turne düzeninde hizmet verilmektedir. Düzce bölge tiyatrosuna ne olmuştur? Düzce bölge tiyatrosu ne zaman açılacaktır? Bunu da Düzceli hemşehrilerimiz merak ediyor. Ben de Batı Karadeniz Milletvekiliyim, Karabük Vekiliyim, burada vekilimiz de -Düzce vekili- özellikle bu soruyu sormamızı istedi, bende onun adına soruyu soruyorum.
Yine, çalışan personel varken kadroda -Kültür Bakanlığı bünyesinde oyuncu, yönetmen, dekor, tasarımcı gibi kişilerden bahsediyorum- hizmet alımı adı altında dışarıdan alımlar ve görevlendirmeler var. Bu da kamu kaynaklarının bir yerde israfına sebep teşkil ediyor çünkü aynı işi yapabilecek Bakanlıkta, kadrolu ve maaşını alan sanatçılar varken niçin böyle bir uygulamaya gerek duyuldu? Bununla ilgili de bir cevap verirseniz mutlu olacağız.
Kısaca, bu konularla ilgili söyleyeceklerim bunlar fakat bir taraftan da RTÜK'le ilgili birtakım saptamalar yapmak istiyorum. Biliyorsunuz, RTÜK'ün radarı bazı kanalların üzerinde, bazı programları görmekte ve algılamakta ve bunlara çok ciddi para cezaları ve idari para cezaları ve birtakım yaptırımlar uygulanmaktadır. Gördüğümüz kadarıyla da genelde muhalif kanallara daha çok cezalar uygulanıyor. Örnek vereceğim, ben 1 Ocak 2024 ile 12 Kasım 2024 rakamlarını çıkardım Sayın Bakan, bu tarihlerde kesilen cezalarla ilgili. Örneğin, NOW Habere 28 milyon 5 bin 755 TL ceza kesilmiş. Yine, Tele 1'e 493 bin -küsuratını söylemiyorum- Flash Habere 357 bin, Halk TV'ye 306 bin, TGRT Habere 213 bin gibi cezalar var. Bu cezaların -kesilen rakamlarının- toplamı 35 milyon 743 bin lira yapıyor ve bunun yüzde 90'ının üstü aşağı yukarı bu saydığım kanallara yapılmış. 2023'te de durum çok farklı değil, orada da toplam 65 milyonluk kesilen cezanın yüzde 90'ı yine bu kanallara. Burada daha objektif ve daha böyle kanalları koruyucu tarzda hareket etmeyi düşünüyorlar mı -RTÜK Başkanımız da burada- veya böyle niçin cezalar kesiliyor? Bakıyoruz, birtakım kanallara en alt düzeyde para cezaları kesilirken birtakım kanallara da en üst düzeyde idari para cezaları kesiliyor.
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
OTURUM BAŞKANI ORHAN ERDEM - Lütfen tamamlayalım.
CEVDET AKAY (Karabük) - O zaman şöyle: Bu kadar tenkitten sonra ben Tanıtma Genel Müdürlüğünün yurt dışı teşkilat birimine özel teşekkür ediyoru; buradalar mı bilmiyorum. Ben, genel bütçeyi incelediğimde bütçe disiplinine uyan bir birim olduğunu gördüm, kendisine tanınan tahsisleri hiçbir şekliyle aşmamış. 2023 rakamlarında 976 bin tahsis olmuş, bir taraftan da işte, 1 milyar 628 milyonluk ödenek koyulmuşken 976 bin lira para harcamış. Tanıtmayla ilgili yani temsil ve tanıtma giderlerine ödenek konulmuş, hiçbir harcama yapmamış, bir mali disiplin içerisinde çalışmış. Bütün birimlerin bu disiplin içerisinde çalışmasını tavsiye ediyorum.
Bir de taşıtlarla ilgili bilgi isteyeceğim. 10 adet taşıt alımı görünüyor; tasarruf tedbirleri kapsamında 2023 ve 2004 yılında hiç taşıt satıldı mı?
Teşekkür ederim.