CEVDET AKAY (Karabük) - Teşekkürler Başkanım.

Sayın Başkanım, değerli Komisyon üyeleri, Sayın Bakanım, çok kıymetli bürokratlar, değerli basın mensupları; ben de hepinizi sevgi ve saygıyla selamlıyorum.

Dışişleri Bakanlığı çok çok önemli bir Bakanlık ama yıllardır bütçeden hak ettiği payı da ödeneği de maalesef alamıyor. Bu yıl da genel bütçe büyüklüğünden, merkezî bütçe büyüklüğünden aldığı pay binde 2,64 Sayın Bakanım yani 39 milyar 35 milyonluk bir rakam. Geçen yıl 31 milyar 373 milyonmuş, 7,6 milyarlık bir artış yani sadece yüzde 24,42'lik bir artış oranı. Yeniden değerleme oranının yüzde 44'lerde olduğu bir ortamda, enflasyonist baskının olduğu bir ortamda reel olarak bütçede maalesef bir artış olmamış; buradan, tekrar bunu özellikle vurguluyoruz, bütçeden alınan payın mutlaka artırılması gerekir. Biz de önergelerimizde bazı kalemlerde artırım talebinde bulunacağız.

2023 yılı kesin hesabına baktığımda, buradaki başlangıç ödeneğinin üstünde bir harcama yapıldığını gördük; 16 milyar 778 milyonluk bir başlangıç ödeneği var, 17 milyar 303 milyon harcanmış, 525 milyonluk bir aşım var. Doğal olarak bütçe az olunca, ödenek yetersiz olunca ya aşım oluyor ya ek ödenek oluyor. Buradaki tutarların da mutlaka artırılması gerektiğini ifade ediyorum.

Dış politika yüzde 80'ini oluşturuyor, 31 milyar civarında. Doğaldır, tabii ki dış politika çok çok önemli olduğu için. Şehit yakını ve gazilere çok az pay ayrılmış, 10 milyon. Bu payın artırılmasının önemini bir kez daha buradan vurguluyoruz, bütün bakanlıklarda da ben özellikle bunu ifade ediyorum. Artırılması, mutlaka şehit yakınları açısından, gaziler açısından önemli olacak çünkü ilaç ve tedavi masraflarına da baktığımız zaman bunlarla da ilgili, bu masraflarla ilgili ayrılan ödeneklerin de yetersiz olduğunu görüyoruz, burada da aşımlar yapmak zorunda kalıyorsunuz.

Şimdi, bütçe yetersiz olunca bir vakıf kurma gereği hasıl oldu doğal olarak. Bakanlığın hizmetlerinin daha sağlıklı bir şekilde hem yurt içinde hem yurt dışında götürülebilmesi açısından 111 sıra sayılı Dışişleri Teşkilatını Güçlendirme Vakfı Kanunu Teklifi getirildi. O zaman Bakan Yardımcımız buradaydı Sayın Bakan ve burada tartıştık, orada görüşlerimizi, önerilerimizi belirtmiştik, daha iyi olsun, daha düzgün olsun diye. Ben şimdi bunlarla ilgili bir saptama yapıp son durumlarla ilgili sizden bilgi rica edeceğim. Şimdi, 10 milyonluk bir aktarımla vakıf kuruluyor doğal olarak. Şimdi, vakıf senedini görmek istemiştik. Şimdi kuruluşu tamamlandı. Mütevelli heyeti ve yönetim kadroları oluştu mu acaba? Siz Mütevelli Heyeti Başkanısınız zaten. Biz baktık, tam net bir şey göremedik. 10 milyonluk sermaye aktarımı zaten ilk yapılacak işlemdi, onlar yapılmıştır yani buranın hizmet binası tutuldu mu, faaliyete geçti mi, yönetim kadroları nasıl? Bunu niye soruyorum? Çünkü burada tartışılan "Liyakatli atamalar olacak mı, eş dost akraba ataması mı olacak, lojmanlar kimlere verilecek, lüks araçlar mı tahsis edilecek?" gibi konular üzerine yoğun eleştiriler oldu. Tasarruf tedbirlerine de uyulması konusunda da ikazlar olmuştu, mutlaka uyuluyordur ama burada açıklarsanız ve vakıf senedinde değişik konular var mı? Göremedik çünkü onlarla ilgili bilgiler de paylaşılırsa iyi olur diye düşünüyorum.

Üniversite kurumu vardı örneğin. Üniversite kurumuyla ilgili bir aşama katedildi mi? Üniversite kuruluşuyla ilgili hamleler oldu mu? Yine, bu vakfa, Bakanlığın bünyesindeki gayrimenkuller, taşıtlar gereklilik arz ettiği durumlarda tahsis edilebilecekti. Biz burada sormuştuk "Bakanlık bünyesinde, kurumda arsa, arazi, ne gibi durumlar var?" diye, o zaman ifade etmiştiniz. Yine, İstanbul'da önemli bir arsanız vardı Boğaz kenarında "Üniversite için orası mı düşünülüyor?" diye sormuştuk. Üniversite durumu ne aşamada diye tekrar buradan ifade edelim çünkü bu vakıf, iştiraklerde bulunabiliyor, şirket kurulabiliyor, gayrimenkul alıp satabiliyor, her türlü şeyi yapabiliyor, gelir elde etme imkânı da var. Bu gelirlerden en önemlisi de vize gelirleriydi. 2023 rakamına bakmıştık, 5,5 milyarlık bir vize gelirinin yüzde 20'si Bakanlığa geliyordu; 1,1 milyar, yüzde 80'i de vize işleriyle uğraşan kurumlara gidiyordu. Örneğin, bu vakıf bir vize şirketi kurdu mu veya iştirakte bulundu mu? Çünkü 2024 için aşağı yukarı 7 milyarlık bir gelir tahmin etmiştik ve gelirinin artması açısından da bu durum önem arz ediyor. Yine, ihraç edilen devlet iç borçlanma senetlerinden satın alabiliyor vesaire gibi konular var.

Yine, bakanlıkların çok büyük bölümü kâr amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferler kalemi üzerinden dernek ve vakıflara paralar aktarıyor, yine, hane halkı ve işletmeler üzerinden, kurumlar üzerinden de aktarıyor. Siz de Bakanlık olarak bu vakfa böyle bir transfer yapacak mısınız? Sadece Bakanlığınızdan değil, diğer bakanlıklardan da buraya transfer yapılmasında ben fayda görüyorum çünkü soruyoruz "Hangi derneklere, vakıflara paralar gidiyor?" diye. Hiç olmazsa, protokoller de bizimle paylaşılmıyor, Dışişleri Teşkilatını Güçlendirme Vakfına böyle bir transferin yapılması bizim dışişlerimiz açısından da bütün dünyadaki gücümüz açısından da hem ekonomik hem siyasi hem sosyal hem de kültürel alanda daha da güçlenmemizi sağlayabilir.

Şimdi bir soruyla devam etmek istiyorum Sayın Bakanım. Şimdi, Dışişleri teşkilatına eleman alımıyla ilgili yakın zamanda Dışişleri Bakanlığının sınav yönetmeliğinde bir değişiklik olmuş. Sınava katılmak için gerekli yabancı dil sınıf puanı düşürülmüş, YDS puanı düşürülmüş. Sınavda yabancı dilden Türkçeye çeviri kısmı çıkarılmış, her bölümden alınması gereken puan ise 70'ten 60'a çekilmiştir. Dışişleri Bakanlığı personelinin kalitesini artırmak için Dışişleri Bakanlığını Güçlendirme Vakfı kurulurken sınavdaki yeterliliklerinin azaltılması ya da sınav bölümlerin kaldırılmasıyla ilgili durumu bize açıklayabilir misiniz? Bu, kaliteyi artırır mı düşürür mü yoksa bir kadrolaşma yolu mu açılıyor? Bu konunun açıklığa kavuşturulmasını buradan sizlerden talep ediyoruz.

Taşıtlarla ilgili konunuza baktığımda, bu yıl içerisinde 51 adet taşıt alımı görülüyor, 16 adedi hibe edilmiş. Hibe güzel bir olay, hibe eden kurumlar nedir, hangi kişiler hibe ediyor? Bununla ilgili bilgi verirseniz... Bir de 2023 ve 2024'te taşıtlarla ilgili bir satış oldu mu tasarruf tedbirleri kapsamında? Yeni taşıt alımı oldu mu -o dönemler için konuşuyorum- veya kiralanan araçlarla ilgili bir gider tasarrufu sağlandı mı? Bu konularla ilgili de bilgiler aktarırsanız mutlu olacağız.

Ben yine biraz kalemler üzerinden gitmek istiyorum. İncelediğimde "borç verme" hesabınızda 5 milyon 310 bin liralık bir rakam var, 2023'te de 1 milyon 483 bin lira harcanmış. Bunların hangi amaç için nereye verildiğini merak ettik. Bu konuyla ilgili bilgi paylaşırsanız... Personel giderleri doğal olarak bütçenizin yüzde 42'sine tekabül ediyor, cari transferler yüzde 31'ine tekabül ediyor, sermaye giderleri yüzde 4,88. Sermaye giderleri rakamının, burada, gayrimenkul üretim giderleri vesaire gibi birtakım yatırımlar olduğundan biraz arttırılmasında fayda görüyoruz çünkü 1 milyar 905 milyonluk bir yatırım söz konusu. Yurt dışına transferler yapılmış. Bu yıl da 12 milyar 300 milyon yapılması planlanıyor; geçen yıllarda, 2024 Haziran rakamı 4 milyar 417 milyon, 2023'te de 4,5 milyar civarında transfer yapılmış. Hangi konularla ilgili konuldu, ne gibi yatırımlar yapıldı, ne gibi sonuçlar aldık? diye paylaşırsanız mutlu olacağız. Çok Taraflı İlişkiler Genel Müdürlüğünde de yurt dışına yapılan transferlerle ilgili bir kalem var. Bu kalemle ilgili de bilgi verirseniz mutlu olacağız.

Burada baktığım zaman, sizde de aşağı yukarı kâr transferleriyle ilgili, daha doğrusu kâr amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferlerle ilgili bir rakam dikkatimi çekti. Bu yıl 80 milyon 970 bin lira planlıyorsunuz. Umarım Vakfa düşünüyorsunuzdur. Buradaki aktarım nereye olacak, onu merak ettim. Dışişleri Teşkilatını Güçlendirme Vakfına mı düşünüyorsunuz? Bu konuyla ilgili de... Bir de gayrimenkul büyük onarım giderleriniz var, bu yıl 786 milyon planlıyorsunuz. Hizmet binalarınızda noksanlıklar olduğu ifade ediliyordu, onunla ilgili bir onarım mı yapılacak? Bunun mahiyeti nedir? Ciddi bir rakam. Bir de geçmiş yıllarda yapılan harcamalar da burada 251 milyon 261 bin lira 2023'te, 2024 Haziran itibarıyla da 16 milyon 792 bin lira harcanmış. Bunlar hangi projelere harcanmış? İşlerin muhatabı kimlerdir, durumları nelerdir?

Çok teşekkür ediyorum, sağ olun.

Sürem de bitti herhâlde.