CEVDET AKAY (Karabük) - Teşekkürler Başkanım.

Sayın Başkanım, Değerli Komisyon üyeleri, Sayın Bakanım, çok kıymetli bürokratlar, değerli basın mensupları; ben de hepinizi sevgi ve saygıyla selamlıyorum.

Sayın Bakanım, öncelikle, sabah, biz, okullarımızda öğrencilerimize bir öğün yemek verilebilmesiyle ilgili çarpıcı bir eylem olsun diye size şu sandviçi, sütü ve mandalinayı teklif etmiştik. Amacımız, burada bir polemik yaratmak değildi. Siz, belediyelerin konserlerinden bahsettiniz. Zaten bizim büyükşehir belediyelerimiz, İstanbul Büyükşehir Belediyemiz, Ankara Büyükşehir Belediyemiz ve diğer büyükşehir belediyelerimiz ve il belediyelerimiz okullarımızda talep edilmesi durumunda yemek verilebileceğini söyledi; temizlik malzemeleri, temizlik elemanları gönderebileceğini söyledi. Bu konuda da bir kamu tüzel kişisi olarak belediyeler üstüne düşeni yaptı ama siz, Bakanlık olarak gerek olmadığını, sizin kendinizin Bakanlık bütçesiyle bunu halledebileceğinizi ifade etmiştiniz.

Şimdi, Genel Başkan Yardımcımız Sayın Özçağdaş da bahsetti, 14 milyon 574 bin öğrencimiz var; bunlara bir öğün yemek verilebilmesi için de yaklaşık bütçe 190 milyar civarında. Sizin genişletilmiş eğitim bütçenizden yani 2 trilyon 186 milyardan gidersek bütçenin yüzde 8,69'u; merkezî yönetim bütçesinden yani 1 trilyon 451 milyar üzerinden gidersek bütçenin yüzde 13,08'ine tekabül ediyor. Bizim burada Plan ve Bütçe Komisyonu üyesi olarak, Cumhuriyet Halk Partisi Grubu olarak görevimiz, öğrencilerimiz için sizin Millî Eğitim Bakanlığınıza bu ödeneği koydurmak ve onların rahat beslenmesini, ailelerinin rahat etmesini sağlamaktı, gayemiz buydu; öncelikle bunu belirtmek isterim.

Şimdi, bütçenizi incelediğimiz zaman 1 trilyon 451 milyarlık bir bütçe büyüklüğü var, konsolide bütçe büyüklüğünün yüzde 9,84'üne tekabül ediyor. Geçen yıla göre 359 milyarlık bir artış olmuş, yüzde 32'lik bir artış fakat yeniden değerleme oranının altında bir artış var. Bakanlık bütçenizin en azından yeniden değerleme oranının altında kalmaması ve makul bir bütçe büyüklüğüne ulaşması çok çok önemliydi. Umarım, önümüzdeki yıl Millî Eğitim Bakanlığına daha çok bütçe ayırmayı hep beraber beceririz.

Temel eğitime ayrılan pay 758 milyar, bütçenin yüzde 52'sini oluşturuyor. Ortaöğretime ayrılan pay 426 milyar, bütçenin yüzde 29'unu oluşturuyor. Diğer bakanlıklarda da ayrılan ödenekler ile harcama arasında hep aşımlar var. Sizde de 2023 yılı için başlangıç ödeneği 435 milyar olduğu hâlde 584 milyarlık bir harcama yapılmış, yıl sonunda 148 milyarlık bir aşım var yani ödenek üstü harcama var. Bu olmamalı, ödenek tahsis ediliyorsa tahsis edilen ödenek içerisinde kalınması becerilebilmeli. Buradan, bu konunun üzerinde hassasiyetle durulmasını tekrar size ifade etmiş olayım.

Şimdi "Dış Politika Programı" diye bir ana hesabınız var. O kaleme baktım, 50 milyonluk bir şey görünüyor burada. Buraya 2023 yılında ödenek tahsis edilmediği hâlde 2023 yılı sonu itibarıyla 50 milyonluk bir harcama olmuş. Sebebi nedir? Ödenek yok ama mecburi bir durum mu var? Bunun bizimle paylaşılmasını buradan istiyoruz.

Genelde baktığımız zaman ekonomik sınıflandırmaya göre de işte, personel gideri, cari transferler, sermaye gideri, sermaye transferleri, hepsinde başlangıç ödeneğine göre aşım var. Ben personel giderlerinin, sermaye giderlerinin detaylarına çok inmeyeceğim ama personel giderleri çok ciddi tutarlarda, primler hariç bütçenizin yüzde 71'ine tekabül ediyor. Sermaye yani yatırım giderlerine baktığımız zaman da 141 milyar, bütçenin yüzde 9,73'ü; bütçe payı olarak baktığımız zaman düşük bir oran.

Şimdi, temel eğitimde 2025 yılında 2 trilyon 67 milyarlık bir şey var. Sayın Bakanım, kayıtlara doğru geçmesi açısından düzeltiyorum, 2 milyar 67 milyonluk bir dış proje kredi kullanımı planlanıyor. 2026'da 2 milyar 461 milyon, 2027'de de 2 milyar 806 milyon, temel eğitimde kullanılmak üzere proje kredisi kullanımı planlamışsınız. Bu proje belli mi, hangi proje için bu krediyi kullanmayı düşünüyorsunuz, hangi kaynaktan kullanılacak, vade ve koşullarıyla ilgili bir ilerleme oldu mu?

Kâr amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferler kalemine baktık, 7 milyar 26 milyon. 2023 yılında 3 milyar 258 milyon harcanmış, 2024 Haziran itibarıyla da 2 milyar 378 milyon harcamış. Sayın Bakanım, bu kâr amacı gütmeyen kuruluşlar kimler, bunlara yapılan transferlerin detayları nedir? Ben iki yıldır bunu soruyorum, soru önergesiyle de sordum, bir cevap alamadım. Siz "Böyle bir ödeme, transfer yok." diyorsunuz ama ben burada çizdim, bakın, size tekrar gösteriyorum Sayın Bakanım.

MİLLÎ EĞİTİM BAKANI YUSUF TEKİN - Yok demiyorum, açıklaması var diyorum; size de yazdık biz, cevap verdik.

CEVDET AKAY (Karabük) - Ama ben tatmin edici bir cevap alamadım Sayın Bakanım yani detay, hangi kuruluş... Burada "Dernek, vakıf var." diyorlar, siz "Yok." diyorsunuz.

MİLLÎ EĞİTİM BAKANI YUSUF TEKİN - Vakıf olarak...

CEVDET AKAY (Karabük) - Tabii ki Bakan olarak ben sizin sözünüze de itimat etmek istiyorum fakat bunun dökümünü yapmak bu kadar çok zor olmamalı diye düşünüyorum.

MİLLÎ EĞİTİM BAKANI YUSUF TEKİN - Biraz önce Şengül Hanım'a notu verdim, size de vereyim birazdan.

CEVDET AKAY (Karabük) - Zahmet olacak, verirseniz memnun olacağız.

Yine, burada, hane halkı ve işletmelere yapılan transferler kalemi var; bu kalem de 2025 yılında 22 milyar 305 milyon. 2024 Haziran itibarıyla da 7 milyar 229 milyon harcanmış. Burada 2023 yılında tahsis edilen ödeneğin üstünde yine bir harcama yapmışsınız. 9 milyar 93 milyonluk bir harcama var, 35 milyonluk da bir aşımınız var burada. Bunu da not olarak size ayrıca belirtmek istiyorum.

Cari transferler alt hesabında yurt dışına yapılan transferler kalemi, 2025 yılında 1 milyar 697 milyon. 2024 Haziran itibarıyla da 1 milyar 180 milyon yapılan bir harcama var. 2023 yılında bu kaleme başlangıç ödeneği olarak 758 milyar tahsis edilmiş, 1 milyar 852 milyonluk bir harcama yapılmış yani 1 milyar 94 milyonluk bir aşım var, ödenek üstü bir harcama var. Bunun mahiyeti nedir, mantıklı bir açıklaması var mı?

Program dışı giderler uygulamasından vazgeçmişsiniz, teşekkür ediyoruz, genelde program içi ödemeler yapıyorsunuz. Bazı bakanlıklar da bu uygulamadan yavaş yavaş vazgeçiyor ama hâlen devam edenler var.

Yatırımla ilgili, az önce belirtmiştim, sermaye giderleriyle 141 milyar düşük bir rakam, artırılması lazım. Özel eğitim okul ve kurumlarına ayrılan pay yüzde 2,59; 37 milyar.

Gayrimenkul sermaye üretim giderleri; bunların neler olduğuyla ilgili detay açıklama verilmesi bizim için aydınlatıcı olacak. Burada yatırım izleme ve koordinasyon hesabı var, birimi var daha doğrusu, buradaki gayrimenkul sermaye üretim gideri 2023 ve 2024 yıllarında hiç ödenek olmadığı hâlde 196 milyon; sırayla 2023'te 196 milyon, 2024'te 219 milyon harcanmış. İki yıl üst üste ödenek yokken ödenek üstü harcama yapılmış. Eğer böyle bir durum söz konusuysa buraya yeni yılda, 2025'te bir ödenek tahsis etmeniz gerekirdi, bu sefer de ödenek tahsis edilmemiş. Demek ki bu harcama düzenli yapılır hâle gelmiş. 2026 yılında buraya ödenek tahsis edersiniz diye umuyorum.

İnşaat Emlak Genel Müdürlüğü gayrimenkul bakım onarım giderleri; 2023'te 20 milyon ödenek olduğu hâlde 1 milyar 621 milyonluk bir harcama var yani 20 milyon ödenek 1 milyar 621 milyon harcama. Bunun mahiyeti nedir yani bizimle paylaşırsanız iyi olur.

Taşıtlarla ilgili 50 adet taşıt alımınız var; bunun finansmanı merkezî bütçeden değil, hibe yoluyla. Bu güzel bir şey ama bu hibeyi yapan kuruluşlar kimlerdir, onlarla ilgili de bir bilgi verirseniz memnun olacağız.

Evet, Sayın Bakanım, eğitimle ilgili birkaç bir şey söylemek istiyorum. Öğrencilerimizin eğitim maliyetiyle ilgili, velilerimize yüklenen maliyetlerle ilgili çok ciddi artışlar oldu. Ben 2018 yılına, Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemine göre bir karşılaştırma yaptım; 2024 Eylül başı itibarıyla öğrenci maliyeti altı yılda yüzde 738 oranında artmış. Yani burada neler var? İşte, kırtasiye giderleri var, giyim kuşam var, ulaşım var, beslenme var. Bakın, size şu tabloyu göstermek istiyorum Sayın Bakanım.

MİLLÎ EĞİTİM BAKANI YUSUF TEKİN - Buradan okuma ihtimalimiz yok ama.

CEVDET AKAY (Karabük) - Ben söyleyeyim o zaman, kısaca özetini yapayım: 25 kalem kırtasiye malzemesine 2018 yılında 139,15 TL ödenirken 2024 fiyatı 1.653,50 kuruş yani yüzde 1000,88; 11 kat artış var.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

OTURUM BAŞKANI ORHAN ERDEM - Sayın Akay, toparlayalım.

CEVDET AKAY (Karabük) - Giyim kuşamla ilgili baktığımız zaman, 267'den 3.380'e çıkmış, yüzde 1.163; servis ulaşım 4.275 TL'den 40.671 TL'ye çıkmış. Yine, işte, beslenmeyle ilgili de 2.010 TL'den 10.380 TL'ye çıkmış, yüzde 416; ortalama yüzde 738 artış. Bu ekonomik koşullarda bu velilerin öğrencilerini okula göndermesi, sağlıklı eğitim verdirmesi mümkün olmuyor. Onun için de bu beslenmeyle ilgili ödeneğin, bugün burada bizim teklif edeceğimiz ödeneğin girmesi çok çok önemli.

İlimle ilgili birkaç sorundan bahsedeceğim. Karabük ilimizde bulunan 198 okuldan 46 tanesi, yüzde 25'i ikili eğitim uyguluyor. Öğrenciler kendi okullarında eğitim almamakta, evlerine yakın okula gidememekte ve aileler servis tutmaya mecbur kalmakta; bu, ailelerimizi zorluyor. Temizlikle ilgili sıkıntılar var.

Yine Safranbolu ilçemize yaklaşık 7 kilometre...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

OTURUM BAŞKANI ORHAN ERDEM - Sayın Akay, lütfen hemen toparlayın bitti çünkü süre.

CEVDET AKAY (Karabük) - Bitiriyorum. Sağ olun, teşekkür ederim Başkanım.

Açabilecek misiniz Başkanım.

OTURUM BAŞKANI ORHAN ERDEM - Yeni bir usul geliştirmeyelim, sabah da bir sürü tartıştık, bir dakika veriyoruz.

CEVDET AKAY (Karabük) - Tamam.

Safranbolu ilçemizde yaklaşık 7 kilometre uzaklıktaki bir yere yapılan Safranbolu Meslek ve Teknik Anadolu Lisesinde öğrenim gören öğrencilerimizin servisi yok, burada güvenlik açısından da sıkıntılar var, servis talepleri var.

Bir de ikili eğitimde de öğrencilerin kırk dakika eğitim alması gerekirken otuz dakikaya düşüyor; bu da eğitim kalitesini aşağı düşürüyor.

Teşekkür ediyorum Başkanım, sağ olun.