CEVDET AKAY (Karabük) - Teşekkürler Başkanım.

Sayın Başkanım, Değerli Komisyon üyeleri, Sayın Bakanım, çok kıymetli bürokratlar; ben de hepinizi sevgi ve saygıyla selamlıyorum.

Bakanlık bütçesinin büyüklüğü 56 milyar 233 milyon. Genel bütçe büyüklüğünün binde 3,81'ine tekabül ediyor. Geçen yıl da binde 3,47 civarındaymış, yüzde 46'lık bir artış olmasına rağmen oransal olarak çok bir değişiklik olmamış. Bazı başkanlık bütçelerinin de altında kalan bir Ticaret Bakanlığı bütçesinden bahsediyoruz. Bu payın mutlaka artırılması gerektiğini özellikle buradan vurgulamak istedim. Gerçekten, KOBİ'lerin, esnafların, ticaret erbabının, ihracatçının, sanayicinin, imalatçının ortamında ilgilenildiği konularda böyle önemli bir Bakanlık bütçesinin de payının artması mutlaka gerekir.

Şimdi, ticaretin geliştirilmesi ve kolaylaştırılması programıyla ilgili olarak ayrılan pay 43 milyar yani büyük bir bölümü bütçenin buraya ayrılmış esasında, yüzde 66 civarında bir pay ayrılmış.

Şimdi, kayıt dışı ekonomiyle mücadele. Bu konuyla ilgili olarak çok kıymetli vekiller de bahsettiler rakamın azlığından, düşüklüğünden; 6,4 milyar civarında. Bunun zaten yüzde 83 civarı personel giderine gidiyor, geri kalanı da diğer paylara ayrılmış durumda. Burada 11,39'luk bir orandan bahsediyoruz, geçmiş yıla göre -yüzde 9,94'müş- biraz artış var pay olarak ama bu payın çok daha, Sayın Bakanım, üst noktalara gelmesi, diğer bakanlıklar için de geçerli, onların da ilgili bütçeleri buraya ayırması şart.

Şimdi, bir vergi reform paketi çıkarttık biz buradan torba yasayla ilgili olarak. Kanun da Mecliste kanunlaştı, geçti. Orada esnaflarla ilgili bir özellikle izaha davet usulü vardı Sayın Bakanım, yani kuaför, berber, market, işte işletme, aklınıza ne gelirse, ayda 3 kere, yılda 12 kere bunlar denetim elemanları tarafından denetleniyorlar ve beyanları ile bu denetlemeler sonucunda çıkan ortalamada yüzde 20'yi aşan bir fark varsa izaha davet ediliyorlar ve işte vergi tahakkuk ettiriliyor. Şimdi, bu uygulamadan Sayın Talat Dinçer de bahsetti sabahki konuşmasında, esnafın rahatsızlığından. Bir bölgede de yani benim seçim bölgem Karabük, aynı bölgede, bizim bölgemizde de Safranbolu'dan bu konuda çok şikâyetler geldi Sayın Bakanım. Ben, size buradan özellikle aktarmak istiyorum. Buradaki turizm işletmelerinin denetlemelerinde, özellikle cuma, cumartesi günleri, ziyaretçilerin, turistlerin de yoğun olduğu bir ortamda -başka bölgede böyle bir şey olmuş mu bilmiyorum- 30 kişilik heyetler hâlinde aniden müesseseye, işletmeye girmeler, sanki bir baskın gibi de yani, oradaki ziyaretçiler rahatsız, esnaf rahatsız acaba farklı bir şey mi oluyor diye. Bu, bir ay devam etmiş. Bunun denetlemeleri sonucunda ne çıkacağını bilmiyorum ama bu yöntem çok hoş bir yöntem değil. Tabii ki kurallara uymayan, kanunlara aykırı bir şey varsa, kaçırılan bir vergi varsa herkes devlete ödemek zorunda ama bunun üslubunun, yönteminin ayarlanması gerekiyor. Ticaret erbabının, işletmecinin, esnafın yanında olan bir Bakanlık olarak bu konuyla ilgili diğer bakanlıklarla da irtibata geçerseniz memnun olurum çünkü bu komisyonun içerisinde Kültür ve Turizm Bakanlığından tutun Hazine ve Maliye Bakanlığına kadar değişik bakanlıklar var, 30 kişilik heyet neticede. Bu konuyla ilgili de haklarının savunmasını özellikle sizden talep ediyorlar Sayın Bakanım.

Yine, başka bakanlıklarda da genelde başlangıç ödeneği ile harcama arasında fark var, aşım olmuş. 2023 yılında Ticaret Bakanlığı için de bu söz konusu. Yaklaşık 17 milyarlık bir başlangıç ödeneği varken 20 milyar 907 milyonluk bir harcama olmuş yani 3 milyar 783 milyonluk bir ödenek üstü harcama var.

Cari transferler yine bütçenizin yüzde 59'unu oluşturuyor, 33 milyar. Bunun da büyük bir bölümü hazine yardımı, yüzde 99'u. Bu hazine yardımlarının nerelere kullanıldığıyla ilgili, verimli kullanılıp kullanılmadığıyla ilgili bizimle bir paylaşım yaparsanız mutlu olacağız çünkü 2024 Haziran itibarıyla da 8 milyar 944 milyonluk bir harcama var. Detay bilgi verirseniz sevinirim.

Yine, gayrimenkul sermaye üretimi gideriyle ilgili 2025 yılı için 508 milyonluk bir pay ayrılmış. Yani ne planlanıyor, ne üretilecek? Yani burada yapılacak yatırımın mahiyeti nedir? Bir bütçe ayrıldığına göre mutlaka ayrılacak bir pay var diye düşünüyorum.

Yine, sermaye giderleri, kayıt dışı ekonomiyle mücadelede buradaki program içerisinde 764 milyon ayrılmış. Bu tutarın daha fazla olması gerekir çünkü büyük bir bölüm az önce ifade etmiştim, personel giderlerine gidiyor. Burada teknik cihaz, malzeme gibi alımlar mı olacak, ne gibi alımlar olacak? Kaçakçılıkla mücadelede, kayıt dışıyla mücadelede teknik cihazların özellikle gümrük muhafaza müdürlüklerinde mutlaka olması gerekiyor.

Uluslararası Hizmet Ticareti Genel Müdürlüğü, Haziran 2024 itibarıyla 2 milyar 841 milyonluk bir harcama var. Burada hazine yardımı, 2025 yılı için de 7 milyar 315 milyon öngörüyorsunuz, bununla ilgili de detaylı bir açıklama verirseniz sevinirim. Bir şey dikkatimi çekti: Yine, Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğünde hiç ödenek yokken 2023 yılında 2 milyon 123 bin 698 TL'lik bir harcama olmuş yani bir ödenek koyulmamış ama bir zaruret doğmuş galiba, bunun mahiyetini de bizimle paylaşırsanız mutlu olacağız.

Yine, dahilde işleme rejimi kapsamında yapılan ithalatın ihracat içindeki paylarına baktım, burada yıllar itibarıyla düşüş var; 2023'te yüzde 44 iken, en son, 2024'te yüzde 41, 2025'te de yüzde 40,5 gibi bir oran planlanmış. Yeşil Mutabakat'la ilgili burada desteklenen şirket, proje sayısı 50-250 diye planlıyorsunuz yani bu rakamın daha fazla olması mutlaka önem arz eder. Bu 250'ye mutlaka ulaşmak ve aşmak gerekir diye düşünüyorum.

Bir de yine merak ettiğim bir husus, yurt dışı müteahhitlik hizmetleriyle ilgili iş hacmine baktım sizin raporlarda. Burada, 2023'te 27 milyar -dolardan bahsediyorum, tabii bu dolar- 2024'te 26 milyar dolar, 2025'te de 30 milyar dolarlık bir rakam, yurt dışı müteahhitlik hizmetlerinin iş hacminden bahsediyorum. Bu firmaların hangi firmalar olduğu ve teşvik alıp almadıkları hususunda bizi de bilgilendirirseniz çünkü bunların da döviz girdisi oluyor. Neticede yurt dışı müteahhitlik hizmetleri önemlidir, daha çok iş almak ve döviz girdisi sağlamak önemli ama bir taraftan bu firmaların yurt içinde yaptıkları işler var mı, onunla ilgili Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı da dâhil aldığı teşvik belgesi var mı, devlete maliyeti, vergi harcamaları da dâhil ne kadar, bir kıyaslama yapma açısından önem arz eder diye düşünüyorum. Bunu sizlerin de yaptığını mutlaka düşünüyorum.

E-ticaret işlem hacmiyle ilgili genel olarak baktığımızda da bu hacmin önemli rakamlara ulaşması, işte, yüzde 21'lerde, 2025 için de yüzde 23 hedefleniyor, 3,3 trilyonluk bir rakam. Burada, Komisyonda da Genel Kurulda da benden önceki vekil arkadaşlarım da bahsettiler, Sayın Ednan Vekilim de -burada galiba- Genel Kurulda konuya çok güzel değinmişti buradaki lisans bedellerinin indirimiyle ilgili. Hakikaten bu vicdanları sızlatan bir konu oldu. E-ticaret firmalarından "adrese teslim" diye tabir edilen, ihracatın 4 katıyla çarpılıp, yatırımın 4 katıyla çarpılıp işlem hacminden mahsup edilerek işlem lisans bedellerinin çok düşük tutarlara çekilmesi. Yani 31 milyarların, 350 milyarlık bir işlem hacminde 4 kat ihracat yapan, 50 milyon ihracat yapan bir firmanın -50 milyar daha doğrusu- 1,4 milyar gibi bir bedele inmesi söz konusu, 30 milyarlık bir kayıp söz konusu. Biz burada yine, bu Komisyonda, Savunma Sanayii Destekleme Fonu'na 70-80 milyarlık ek gelirler elde etmek için bir sürü yerlere müdahale ettik değil mi, tartışmalara konu oldu kredi kartı limitleriyle ilgili ama bir taraftan da buradan çok ciddi rakamlar maalesef harcanıyor.

Vaktim biraz kısıtlı olduğu için hızlı geçeceğim. Yurt dışı genel müdürlüklerine yapılması öngörülen bir ödeme var 22 milyon, bir transfer görünüyor, bunun mahiyetini açıklarsanız sevinirim. Yurt dışında Ticaret Bakanlığının ne gibi bir planlaması veya yatırımı var?

Kooperatif sayılarının arttırılması gerekiyor, KOOP-DES projelerinin arttırılması gerekiyor. Faal olan kooperatif sayılarında düşüş ve sabitlenme var.

Yine, şöyle yeni bir düzenleme var Sayın Bakanım, çalışmalar devam ediyor, onunla ilgili bize de bilgi aktarırsanız sevinirim: İthal işçilerden bahsediliyor, bununla ilgili hazırlıklardan, belirli sektörlerde, yurt dışı, yabancı kökenli kişilerin belirli alanlarda çalıştırılmasıyla ilgili. Bu konuda oda başkanlarının da rahatsızlığı olduğunu biliyorum. Önemli olan, yurt içindeki işsizlerin önce istihdama yönlendirilmesi. Atıl iş gücü oranının yüzde 25'leri geçtiğini biliyoruz. Bu konu halkımızın vicdanında da farklı şeylere yol açabilir. Burada seçici olunacak mı, hiç bulunamadığı takdirde mi istihdam edilecek örneğin?

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Akay, açıyorum, toparlayın lütfen.

Buyurun.

CEVDET AKAY (Karabük) - Teşekkür ederim.

Şimdi, İsrail'le ilgili, İsrail'e yapılan ihracatla alakalı ben bir iki şey söyleyeceğim hızlı bir şekilde. Şimdi, "Azerbaycan Respublicası Devlet Gümrük Komitesi" diye geçiyor yani bizdeki karşılığı devlet, Azerbaycan diliyle okudum. Buradaki siteyi incelediğimde çok ciddi tutarlarda Türkiye üstünden petrol sevkiyatı görüyorum. Bakın, şöyle tabloyu göstereceğim size: Burada, en son, tabloda inanın 10'uncu ayda yani ekimin 3'ünde bile sevkiyat var, tankerler Toros, Dikili, Dörtyol, Derince'den geçiyor, listeleme var. Aşağı yukarı burada 12 milyon 916 bin tonluk bir petrol sevkiyatına aracılık etmişiz, varilde de 80 sent gibi bir gelir elde ediyoruz. Şimdi, bu rakam 80 sente vurduğunuzda yaklaşık işte hacmin tamamının bizden geçtiğini düşünürsek...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Akay, toparlayın.

Buyurun.

CEVDET AKAY (Karabük) - ... -ne kadarının geçtiğini bilmiyorum ama- 12 milyar dolarları bulan bir rakam. Hani, bu konuyla ilgili fiilî ticaret olmasa bile aracılık konusu da vicdanlarımızda bir rahatsızlık yaratabilir. Bu konunun gözden geçirilmesini istiyorum.

Uyuşturucuyla mücadelede de hakikaten çok ciddi gelirler elde edilmiş, 18,5 milyar TL diye ifade ettiniz sunumunuzda fakat yakalanmayanlar var. Yakalanmayanlarla ilgili de bakın, piyasa değeri 400 milyon euro olan, 4 bin kilogramlık kokain taşıyan bir gemi Türkiye'den hareket etmiş, Kanarya Adaları'nın açıklarında yakalanmış, Yine, Kolombiya polisi Ekvador'dan İstanbul'a gitmekte olan bir gemide 150 kilo kokain yakalamış. Demek ki uyuşturucuyla mücadeleyle ilgili kaynakları artırıp yakalanmayanları da yakalamak lazım. Türkiye'de cirit atan uyuşturucu baronlarını artık buradan dışarıya göndermek lazım diyorum.

Teşekkür ediyorum, sağ olun.