MUSTAFA ŞAHİN (Malatya) - Sayın Başkanım, değerli Bakanım, değerli Komisyon üyesi arkadaşlarımız, değerli bürokratlarımız; görüşmekte olduğumuz bütçemizin hayırlara vesile olmasını dileyerek hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Bugün Türkiye'nin 2023 hedeflerine ulaşmasında yol gösterici ve lokomotif görevi yapan, bugüne kadar özellikle Türkiye kalkınma stratejisinde ve politikalarında önemli roller oynamış, sadece kamunun değil, özel sektör yatırımlarının planlanmasında, kalkınmanın olduğu her alanda önemli roller üstlenen ve Türkiye'nin bugünlere gelmesinde çok büyük katkıları olan Kalkınma Bakanlığımızın bütçesini görüşmekteyiz.

Öncelikle, uzun vadeli hedef ve stratejilerimizin gerçekleştirilmesine yönelik en önemli unsur, tüm politikalarımızın insan odaklı çerçevede ve birbirleriyle koordinasyon içerisinde bir bütün olarak ele alınmasıdır. Kalkınmayı sadece ekonomik göstergelerdeki gelişmelerden ibaret görmeyip ekonomik, sosyal ve kültürel tüm unsurlardaki gelişmeler olarak da değerlendiren bir yapının mensuplarıyız. Kapsayıcı ve sürdürülebilir bir kalkınma yaklaşımını benimseyerek bütün kesimleri ve bütün bölgeleri kapsayan bir anlayış ile kalkınmanın sonuncunda ortaya çıkan refahın, nimetlerin toplumun geneline yayılması anlamında yine kapsayıcı bir kalkınma anlayışı uygulamamızla mümkün olmuştur. Sadece bugünkü nesilleri düşünmeyen, gelecek nesiller ile bugünkü nesiller arası dengeyi gözetip ona göre yatırımların şekil almasını sağlamaktasınız. Bir toplumun kalkınma seviyesini gösteren, kurumsal gelişmişlik, ekonomik ve sosyal refah, eğitim ve insani gelişmişlik düzeyi gibi birçok kavram bulunmakta. Dolayısıyla, çok boyutlu yaklaşım ve politikaların koordinasyon içerisinde yürütülmesi ile kaynakların etkin kullanımı, kalkınmanın sürdürülmesi için büyük bir önem taşımaktadır. Nitekim, çalışmaları bütüncül bir bakış açısıyla ülkemizin potansiyelini ve insanımızın yeteneklerini en üst seviyede kullanma amacına yönelik olarak sosyal devlet olmanın gereğini de dikkate alarak sürdürmeye gayret göstermekteyiz.

Uygulanmakta olan sürdürülebilir kalkınma anlayışına yönelik olarak dar gelirli ve dezavantajlı kesimlerin toplumun üretken üyeleri olmasını sağlayacak adımlardan tutun da çevre dostu politikalara, ülkemizin rekabet gücünü artırmaya yönelik teknoloji ve AR-GE faaliyetlerinden bölgesel gelişmeye kadar birçok farklı alanda çalışmalar yapılmaktadır. Kamu kesiminin tüm unsurlarının mali yapılarını kapsayan kamu kesimi genel dengesi çalışmalarını sağlıklı bir şekilde gerçekleştirerek ekonomik, sosyal sektörleri ve bölgeleri kapsayan tematik ve mekânsal stratejileri ile eylem planları oluşturulmasında da katkıda bulunulmaktadır. Sağlıktan istihdama, sosyal korunmadan toplumsal gelişime, sanayi altyapısından KOBİ'lere, turizm faaliyetlerine kadar birçok alanda faaliyetler yürütülmektedir. Tüm bu çalışmaların önümüzdeki dönemde bölgesel gelişmişlik farklarını çözüm süreciyle beraber her geçen gün azaltacağına da inancımız tamdır.

Bakanlığımızın kalkınma anlayışının temelini, ülkemizin kalkınmasına yönelik uzun vadeli hedef ve stratejilerimizin gerçekleştirilmesi sürecinde tüm politikaların insan odaklı, birbirleriyle uyumlu ele alınması oluşturmaktadır. Bu anlayış çerçevesinde, Bakanlık olarak çalışmalarımızı kapsayıcı ve sürdürülebilir kalkınma yaklaşımı doğrultusunda, stratejik önceliklere dayalı bütüncül bir bakış açısıyla, ülkemizin potansiyelini ve insanımızın yeteneklerini ortaya çıkaracak şekilde, sosyal devlet olmanın gereğini de dikkate alarak sürdürmekteyiz. Bu kapsamda, kalkınma politikamız yüksek, istikrarlı ve kapsayıcı ekonomik büyümenin yanı sıra hukukun üstünlüğü, bilgi toplumu, uluslararası rekabet gücü, insani gelişmişlik, çevrenin korunması ve kaynakların sürdürülebilir kullanımı gibi unsurları ihtiva edecek şekilde tasarlanmıştır.

Değerli arkadaşlar, cumhuriyetin yüzüncü yıl ufkunu ortaya koyan 2023 vizyonuyla uyumlu olarak 2014-2018 dönemini kapsayan ve toplumumuzu yüksek refah seviyesine ulaştırma yolunda önemli bir kilometre taşı olacağını düşündüğümüz Onuncu Kalkınma Planı'nı dört temel eksen üzerine oturtmuş olmamız, yapılacak yatırımların kalıcı olmasının bir göstergesi olarak da görülmektedir.

Bunlardan ilki, insan odaklı politikaların bir gereği olarak ortaya koyduğumuz, daha güçlü ve müreffeh bir toplum yapısına ulaşmayı, beşeri sermayeyi güçlendirmeyi amaçlayan nitelikli insan, güçlü toplum eksenidir. Bu başlık altında insan için ve insanla beraber kalkınma yaklaşımının hayata geçirilmesi ve gelişmişliğin toplumun tüm kesimlerine yaygınlaştırılması amacıyla uygulanacak politikalara yer verilmektedir.

Planın ikinci temel ekseni ise Türkiye'nin büyüme performansını daha ileri seviyelere taşımayı ve yenilikçi bir üretim yapısını güçlendirmeyi amaçlayan yenilikçi üretim, istikrarlı yüksek büyüme eksenidir. Yine, plan döneminde uygulanacak politikalarla ekonominin, sağlam bir makroekonomik temel üzerinde, dünya standartlarında üreten, değer zincirinin daha üst basamaklarında yer alan, daha yüksek teknolojili bir ürün desenine sahip, ithalat bağımlılığını azaltmış istikrarlı bir yapıya kavuşması sağlanacaktır.

Üçüncü ekseni oluşturan "Yaşanabilir mekânlar, sürdürülebilir çevre" başlığı altında ise şehirleşme, çevreye duyarlı yaklaşımlarla sosyal ve ekonomik faydaların arttırılması, bölgeler arası gelişmişlik farklarının azaltılması kapsamındaki hedef ve politikalara yer verilmektedir. İnsanların iş ve yaşam ortamı kalitesinin temel kalkınma ve refah göstergelerinden biri olduğu bilinciyle bu politikalara büyük önem verildiğini görmekteyiz.

Son eksen olan "Kalkınma için uluslararası iş birliği" başlığı altında ise uluslararası iş birliğinin, kalkınma sürecinde daha etkin kullanılabilmesi için ulusal, bölgesel ve küresel düzeyde birbirleriyle tutarlı, tamamlayıcı ve kararlı politikalara yer verildiğini hep birlikte görmekteyiz. Ayrıca, Onuncu Kalkınma Planı'yla birlikte daha önceki planlardan farklı olarak "Öncelikli Dönüşüm Programları" adıyla özel uygulama programlarının tasarlanıp beş yıl içinde sonuçlandırılması öngörülen bu programların plan hedeflerine ulaşılması yolunda ciddi katkısı olacağı kanaatindeyiz.

Onuncu Plan döneminde çeşitli nicel göstergelere ve hedeflere baktığımızda 2023 hedeflerimizle uyumlu bir şekilde 2018 yılına yani planımızın son yılına geldiğimiz tarihte gayrisafi yurt içi hasılamızın 1,3 trilyon dolara; kişi başına gelirimizin ise 16 bin dolara ulaşmasını hedeflemekteyiz. Yine, plan dönemi boyunca 4 milyon insanımız için yeni iş imkânı oluşturmayı, cari açığımızın ise millî gelire oranını plan dönemi sonunda yüzde 5'lerin alt seviyesine düşürmeyi, 2023'ün ikinci beş yıllık diliminde ise daha alt seviyelere düşecek şekilde bu plan döneminde gerekli çalışmaları yapmayı öngörmeniz 2023 vizyonuyla bütünsellik arz ettiğini bir kez daha hatırlatmakta fayda görüyorum.

Değerli arkadaşlar, Türkiye, yapılan devrim niteliğindeki reformları devam ettirip sürdürmek durumunda. Reform yorgunu olmadan bu değişiklikleri yaptığımız sürece Türkiye'nin çok farklı bir büyüme ivmesini yakalayabileceğini düşünmekteyiz. Demografik fırsat penceremiz yine devam ediyor ve epey bir süre bu fırsat penceresinden de yine, Türkiye yararlanmaya devam edecek. Bakın, genç bir nüfusa sahip olduğumuz ülkemizde, son yıllarda neredeyse her yıl 1 puana yakın iş gücüne katılım oranında artışlar görüyoruz. Bu rakamlar kayda değer rakamlardır.

AR-GE konusunda üniversitelerimize altyapı yatırımlarında ödenek tahsis ediliyor. TÜBİTAK proje destekleri sunarken, Bakanlık olarak AR-GE altyapı destekleri sunuyorsunuz. Takdir edersiniz ki altyapı olmadan proje de elbette ki olmaz. Bu altyapıları son yıllarda çok ciddi anlamda geliştirmiş durumdayız. Birçok üniversitemizde merkezî araştırma laboratuvarı, tematik araştırma merkezi kurulmakta.

Ayrıca, çiftçilerimiz için önemli olan, özellikle bizim bu "vahşi sulama" dediğimiz sistemden tamamen kapalı damla sistemine geçiş noktasında da özellikle küçük sulamalar başta olmak üzere yoğun bir çaba sarf ettiğinizi de bilmekteyiz. Kurmuş olduğunuz KOP idaresi hem bu çalışmaları koordine ediyor, izliyor, hem de yeni döneme ilişkin eylem planı hazırlıklarında Bakanlığa yardımcı olmakta. Ayrıca, Malatya'mızda da, onun için de ayrıca bir teşekkür etmeyi borç biliyoruz. Gerçekten, belki örnek olacak yine DAP İdaresinin yapmış olduğu çalışmalar, geçen de yine sizinle beraber yerinde ziyaret etmiş olduğumuz, artık, terfili sistemlerle çiftçilerimizin...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

MUSTAFA ŞAHİN (Malatya) - ...yüksek maliyetlere mal olan sulama sistemlerini güneş enerjisine dönüştürme noktasındaki çabanızı da ayrıca takdir etmekteyiz. Ve bunun yaygınlaştırılması gerçekten çiftçilerimiz üzerindeki enerjiyle ilgili olan yükü de hafifleteceği aşikârdır.

AK PARTİ hükûmetleri AR-GE'ye bu son on bir yıllık dönemde çok ciddi yatırımlar yaptı. Ama bunlar henüz meyvelerini tam olarak vermedi, bunlar uzun vadeli yatırımlar. Eğitime ve AR-GE'ye yaptığımız yatırımların sonuçları da önümüzdeki dönem için önemli bir potansiyelle inşallah yeni ürünler ortaya çıkaracaktır. İyi bir plan, iyi hedefler koyma, bunları gerçekçi olarak belirlemenin yolu eldeki verilerle ve istatistiklerle olur. Gerçekten TÜİK uluslararası anlamda saygınlığı olan bir kurum, bütün çalışmalarını takdirle izliyoruz. TÜİK'in yapmış olduğu çalışmalar, güvenilir ve zamanında üretilmiş bilgi, kamuoyu için olduğu kadar, özel sektör ve STK'lar için de stratejik bir kaynaktır. Sağlıklı istatistikler, demokratik bir ortamda halkın hesap sorma hakkını kullanması açısından da vazgeçilmez önemdedir. Bu anlamda TÜİK'te çok yönlü, yoğun bir çalışma görmekteyiz. Ayrıca yine kurumlarla iş birliğiyle, bir anlamda kurumlarımıza rehberlik yaparak TÜİK, kurumlarımızın içinde istatistik çalışmalarını güçlendirmekte ve bu alanda da ciddi katkılar sunmaktadır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Türkiye kendi ekseninde yapmış olduğu bu orta ve uzun vadeli planları dünyada ve bölgede meydana gelen ve gelebilecek gelişmeleri göz önünde tutarak hazırlamış olması, olası sapmaları minimum seviyeye indirecektir. Orta Doğu'da çok ciddi siyasal çalkantıların yaşandığı bir dönemden geçmekteyiz. Her şeye rağmen Türkiye, bu son yıllardaki büyümesini bu çalkantılı ortam içinde gerçekleştirmekte. Dünya ekonomisindeki gelişmelere baktığımızda, 2008 yılında başlayan ve küresel düzeyde derin etkiler bırakan ekonomik krizden çıkış süreci farklı evreler hâlinde devam etmektedir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Şahin, lütfen toparlayın.

MUSTAFA ŞAHİN (Malatya) - Bitireceğim efendim.

Küresel ekonomide ılımlı bir toparlanma devam etmekle birlikte, yeni riskler ve belirsizlikler de ortaya çıkmaktadır.

Küresel kriz süresince, başta ABD ve avro bölgesi ülkelerinde uygulanan eş zamanlı parasal genişleme ve ekonomiyi canlandırma paketlerinin ve sağlanan uluslararası eş güdümün etkisiyle krizin daha da derinleşmesi engellenmiştir. Ancak, küresel ekonomideki toparlanma eğilimi istenilen düzeyde sürdürülememiştir. Avro bölgesinde durgunluk, mali sürdürülebilirlik ve sorunlu ülkelerin parasal birlikten ayrılmasına yönelik tartışmalar ile ABD'deki mali uçurum ve borç tavanı tartışmaları gibi gelişmiş ülkeler kaynaklı aşağı yönlü risklerin baskın olduğunu görmekteyiz.

Öte yandan, küresel büyümenin dinamiğini oluşturan gelişmekte olan ülke ekonomilerinin birçoğu da zayıf iç talep, bazı yapısal faktörler ve bozulan dış koşullar nedeniyle yavaşlama eğilimine girmiştir. Yani, küresel ekonomide toparlanma eğilimi yavaşlamaya rağmen devam etmekte. Ancak ülkelerin büyüme performanslarında ayrışma yaşanmaktadır. Gelişmiş ekonomilerde büyüme ivme kazanmakta, gelişmekte olan ekonomilerde ise yavaşlama eğilimi görmekteyiz.

Bütün bunlarla birlikte baktığımızda, ben 2023 hedeflerini evet, iddialı ama gerçekleştirilebilir hedefler olarak görmekteyiz.

Özelikle Malatya'mıza -ben biraz da bölgeye gireceğim Sayın Bakanım- 2013 yılı içerisinde toplam 29 projeden 13, 2014 yılında 42 projeden tarımsal 13 proje, 2 adet Meyveciliği Geliştirme Projesi ve 2 adet de Kurumsal Kapasiteyi Geliştirme projelerine vermiş olduğunuz desteklerden dolayı da şükranlarımızı sunuyoruz. 2015, çiftçilerimizin artık bu süre içerisinde suyu ve enerjiyi israf etmeden hem iş gücünün ve emeğin biraz daha azaltılarak çiftçilerimizin, tarımda hizmet alan arkadaşlarımızın, insanlarımızın lehine olacağını da düşünmekteyiz. Bölgesel politikaların önemli bir ayağını kalkınma ajanslarımız oluşturuyor.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Şahin, lütfen toparlayın, son sözlerinizi alayım.

MUSTAFA ŞAHİN (Malatya) - Toparlıyoruz efendim.

Fırat Kalkınma Ajansı'mızda malumunuz, Malatya'mızda bölge planlarını, kalkınma ajanslarımızın koordinasyonunda yerel düzeyin aktif katılımıyla hazırlaması, önümüzdeki dönemde daha nitelikli bölge planlarının yapılacağını da bizlere göstermektedir. Bölgesel çerçevede çok önemli, yenilikçi plan ve programların uygulanmasıyla, cazibe merkezleri gibi programların da uygulamada etkin bir rol aldığını görmekteyiz. Madenlerin taşınmasıyla alakalı, Malatya'mız son yıllarda bilindiği gibi özellikle bir maden başkenti olmaya namzet olan ilimiz. Bilindiği gibi 2017 yılından itibaren özellikle Sivas bölgesindeki maden yataklarının rezervlerinin sona ereceğinden dolayı da bu bölgede birtakım çalışmalar yapılmakta. Özellikle bu alanda da bölgesel ve sektörel bazda çok güzel. Ancak, bunların altyapı problemlerinde birtakım sıkıntılarımız var. Özellikle ulaştırmada, yani şu anda normal şartlarda orada yapılan maden imalatlarımızda bunların uç ve pik ürünlere dönüştürülmesi hususunda ciddi çalışmalar yapılmakta; Erdemli, Oyak ve Kolin şirketlerimiz çalışmakta. Şu anda 500 bin tonluk bir ulaşımı sağlamaya çalışırken belki bunlar yarın 1 milyon tonlara çıktığında çok ciddi sıkıntılarla karşılaşacağımız bir gerçektir. Biz kanunu çıkardık, özellikle demir yollarının özel işletmeye açılması ama şu ana kadar henüz yönetmeliği dahi çıkmadı.

Özellikle büyükşehir olan ilimiz doğunun cazibe merkezi, batının doğusunda, doğunun batısında olan bir sınır bölgesindeyiz. Bu ilimizin büyükşehir olmasıyla beraber Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı kapsamına alınması, gerçekten Malatya'mız için ciddi bir destek olacak ancak şu anda uygulamaya dâhil edilmemesinden dolayı da ciddi bir sıkıntı yaşamaktayız. İnşallah, bu konuda da bölgenin en fazla ihracatını gerçekleştiren illerden biri olan ilimizin önümüzdeki dönemde cazibe merkezleri arasına alınması hem ilimiz hem de bölgemiz için iyi bir kazanım olacağı gerçeğidir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

MUSTAFA ŞAHİN (Malatya) - Ayrıca, Battalgazi'mizi biliyorsunuz.

BAŞKAN - Sayın Şahin, lütfen son cümlenizi alayım.

MUSTAFA ŞAHİN (Malatya) - Bitiriyorum, son cümlelerim.

Özellikle Battalgazi'mizi biliyorsunuz, eski Malatya'mızın olduğu yer. Roma'yla ilgili kalıntılar var, surlarımız var. Gerçekten, orada Belediyemiz, Özel İdaremiz, Valiliğimiz ve sizlerin desteğiyle oranın yeniden ayağa kaldırılması için inşallah desteklerinizi bekliyoruz.

Ayrıca, Malatya ilinin doğu ile batı, güney ile kuzey yol güzergâhlarının kesiştiği bir konumda olmasından dolayı da ilimize lojistik köy kurulmasını elzem hâle getirmiştir.

BAŞKAN - Teşekkür ederim.

MUSTAFA ŞAHİN (Malatya) - Ben bu duygu ve düşüncelerle, yine Bakanlık bütçemizin hayırlara vesile olmasını diliyor, saygılar sunuyorum.