Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
Konu | : | 2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi (1/278) ve 2023 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi (1/277) ile Sayıştay tezkereleri a) Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı b) Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı c) Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu ç) Türk Standardları Enstitüsü d) Türk Patent ve Marka Kurumu e) Türkiye Bilimler Akademisi f) Türkiye Uzay Ajansı g) GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı ğ) Doğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı h) Konya Ovası Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı ı) Doğu Karadeniz Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı i) Kalkınma Ajansları (Ankara, Bursa Eskişehir Bilecik, İstanbul) |
Dönemi | : | 28 |
Yasama Yılı | : | 3 |
Tarih | : | 07 .11.2024 |
CEVDET AKAY (Karabük) - Teşekkürler Sayın Başkan.
Sayın Başkanım, Değerli Komisyon üyeleri, Sayın Bakanım, çok kıymetli bürokratlar; ben de hepinizi saygıyla selamlıyorum.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının bütçe büyüklüğü 124 milyar 497 milyon yani 14 trilyon 731 milyarlık konsolide bütçe büyüklüğünün binde 8’i gibi bir rakama tekabül ediyor Sayın Bakanım. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı için gerçekten çok düşük bir bütçe. Biz bunu geçen yıl da söylemiştik, umarım bir dahaki yıl bu bütçeden çok daha fazla yüksek tutarlarda pay alır çünkü sanayicimiz, imalatçımız ve ülke ekonomisine katkısı açısından, büyümesi açısından çok çok önemli olduğunu düşünüyorum.
2023 yılına baktığımız zaman, başlangıç bütçe büyüklüğü ile harcama tutarları arasında bir fark oluşmuş yani ödenekten fazla harcama olmuş, aşağı yukarı 10 milyarlık bir aşım olmuş. Burada öngörülemeyen ne vardı? Onu cevaplarsanız memnun olurum.
Yine, kendi kalemleri içerisinde baktığımız zaman, cari transferler diğer bakanlıklarda olduğu gibi bütçede yüzde 52 civarında bir paya teşkil ediyor; yaklaşık 65 milyar bir rakam. Bunun alt kalemleri içerisinde de cari transferlere ait işte sermaye transferleri var 32 milyar civarında; borç verme kalemi var 18 milyar civarında; sermaye gideri var 3 milyar civarında. Biz buradaki harcama detaylarının neler olduğu, nerelere kanalize edildiğiyle ilgili de bir açıklama sizden bekliyoruz. Yine, cari transferlerin içerisinde detaya baktığımız zaman da 32 milyar civarında hazine yardımı, 32,8 milyar civarında da hane halkı ve işletmelere yapılan transferler var. Bunun mahiyetiyle ilgili de açıklama arzu ediyoruz, bekliyoruz. Yine, buradaki sermaye transferlerinin ve sermaye giderlerinin dağılımında da bu hane halkı ve yurt dışı sermaye transferi gibi kalemler de var, 50 milyonluk bir transfer; onunla ilgili de bir açıklama yapılırsa memnun oluruz.
Yine, bir de Bakanlıkta program dışı giderler uygulaması devam ediyor, onun da dağılımı 32 milyarı cari transferler, 27 milyarı da sermaye transferleri. Programa bağlı harcama yapılması genel kanıdır, burada program dışı ödemeler yine bu yıl da devam ediyor.
Bölgesel kalkınmaya ne kadar ayrılmış diye bir baktık, 3 milyar 986 milyonluk bir kaynak ayrılmış. Burada ayrılan kaynağın hangi bölgelere, nasıl dağıtıldığıyla ilgili bir rakam, bir açıklama yapılırsa memnun oluruz çünkü seçim bölgem Karabük'e baktığım zaman, aşağı yukarı son on beş yıl içerisinde 85 milyon TL civarında sanayi ve teknoloji alanıyla ilgili transfer olmuş. Çok düşük yani Karabük gibi ağır sanayi hamlesinin başlatıldığı bir yerde, demir çelik sanayisi açısından önemli olan bir yerde bu tutar çok az bir pay. Bunun da artırılmasını talep ediyoruz Sayın Bakanım.
Şimdi, TÜBİTAK’la ilgili bir şey söyleyeceğim. Burada TÜBİTAK Uzay ve SAGE’ye tahsis edilen ODTÜ’nün arsa ve arazileri var. Bu arsa ve arazilerin kayıt değerlerinde noksanlıklar ve hatalar olduğu ifade edilmiş Sayıştay raporunda, güncellenmesi gerekiyor. Buradaki bu binaların hangi birimler tarafından, ne amaçla kullanıldığı da açıklanırsa sevineceğiz.
Yine, Sayıştay raporunda önemli bir tespit de özellikle organize sanayi bölgeleriyle ilgili yapılan işlerde fiyat farkı uygulamasının enflasyonun çok üzerinde olduğu, yüzde 52'den başlayıp yüzde 148'e kadar devam eden eskalasyon yani fiyat farkı uygulamaları olduğu ve buradan da kamunun ihale bedelinin çok üstünde harcamalar yaptığıyla ilgili kamu zararının oluştuğu konusunda tenkit var. Bu ihaleyi yapan firmalar kimdir? İhale miktarı ne olmuştur? Ne kadar fiyat farkı uygulanmıştır? İşlerin tamamlanma derecesi, bitme derecesi nedir? Çünkü yine benim bölgemde, Eskipazar Metal Organize Sanayi Bölgesi yıllardır bekliyordu, son yıl hamle yapıldı, işte altyapıyla ilgili olarak çalışmalar devam ediyor -onun için de teşekkür ediyoruz- ama bu çalışmaların da bir an önce bitip oradaki sanayi tesislerinin de faaliyete geçmesi bölgemiz açısından önemli. Onun için, burada sizden destek bekliyoruz Sayın Bakanım.
Yine, konuşmanızda bir ifadede bulunmuştunuz, özellikle ifadenizi ben okuyacağım Sayın Bakanım. "KAAN'ın emniyetli ve yüksek performanslı uçuşunu sağlayan ana yönetim bilgisayarını ve gerçek zamanlı iletişim sistemini geliştirerek uçağımıza entegre ettik." diye ifade ettiniz. Bu yaptığınız çalışmalar güzel ama şöyle duyumlar var Sayın Bakanım, sizin bilginiz var mı ben özellikle merak ettiğim için soruyorum, ilgili Savunma Sanayii Başkanlığına da soracağım Cumhurbaşkanlığı bütçesi geldiğinde, Millî Savunma Bakanlığında da soracağım ama belki bilginiz vardır: KAAN'da F-16 motorunun kullanıldığını ifade ediyorlar, bu doğru mudur? Yine TAI motorları, biliyorsunuz, teslim edecek, TAI'nin de yüzde 46 hissesi General Electric'e ait ve bu motor teslimlerinde gecikmeler olduğu ifade ediliyor. Yine KAAN'ın 400 metreden yukarı çıkamadığı ve tekerlekleri açık vaziyette uçtuğu söyleniyor. Bu konularla ilgili bilginiz varsa bizimle paylaşırsanız sevinirim.
Sanayinin geliştirilmesiyle ilgili üretim ve yatırımların desteklenmesi programına baktığımız zaman, 56 milyarlık bir pay ayrılmış. Bu pay da bütçenizin hani yüzde 45'ine tekabül etmesine rağmen yeterli bulduğumuz bir rakam değil çünkü sanayinin geliştirilmesi, üretimin ve istihdamın artırılması önemli. Diyanet bütçesiyle karşılaştırdığımızda 130 milyarlık bir Diyanet bütçesi Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının bütçesinin üstünde. Diyanetin de bütçesi olsun ama sanayinin hak ettiği bütçeyi alması bizim için önemli.
Uzay Ajansına ayrılan pay 2 milyar 344 milyon. Şimdi, uzayla ilgili bir uçuş maliyeti, uzaya gitme maliyeti 70 milyon dolar olduğunda bu rakamın da düşük olduğu muhakkâktır.
Bir de karbon düzenlemesiyle ilgili özellikle bir izahatta bulunmak istiyorum. Bakanlığımızın ve diğer bakanlığımızın ilgili birimlerinde bu konuda çok ciddi çalışmalar var. İklim değişikliğine ve sera gazı salımına duyarlı, sanayi ve teknoloji ihracatına uygun ürünlerin aksamayacak şekilde ihraç edilmesini sağlamak gerekiyor. Yani Avrupa gümrüklerinden mallarımızın dönmemesi için 2025 ve 2026'da da "sıfır karbon" hedefi doğrultusunda çalışmalarımızın hızlandırılması ve gerekli bütçelerin buraya ayrılması özellikle önemli.
Sayın Bakanım, ben geçen yıl yine sormuştum, bu yıl da soracağım çok tatmin edici cevap alamadığım için: 2015 yılında Sanayi ve Teknoloji Bakanı o zaman Fikri Işık'tı yanılmıyorsam, bir yerli üretim otomobilden bahsetmiştik, İsveç'ten 40 milyon euroya bir otomobil alınmıştı. Bu otomobilin akıbeti ne oldu? Acaba TÜBİTAK bu konuyla ilgili çalışmasına devam ediyor mu? Burada 40 milyonluk bir kamu zararı vardı, bu tazmin edildi mi? Bununla ilgili bir açıklama yaparsanız mutlu olacağız.
Yine, Sayıştay raporunda bir açıklama var; Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının aktifindeki duran varlıklardaki binalarla ilgili enflasyon düzeltmesinin yapılmadığı yani yeniden değerlemenin yapılmadığı konusunda tenkitte bulunmuş ve biliyorsunuz, en son bir torba yasayla enflasyon düzeltmesiyle ilgili bütün sanayicileri enflasyon düzeltmesine tabi tuttuk ama bir taraftan bakanlıkların buna uymaması, kanunlara uymaması etik olmuyor. Şöyle bir şey var esasında, bu kanun geçerken de biraz bence noksan geçti. Biliyorsunuz, yapılmakta olan yatırımlarla ilgili yatırım bittiği zaman, işletme aktifine kaydedildiği zamana kadar bir fon hesabında bekletiliyor oluşan oradaki yeniden değerleme farkı; aktife kaydedildiği zaman da hemen ilk yıl beşte 1'i, takip eden yılda da 4 taksitle işte kâra ilave edilip vergilendirilmesi söz konusu. Şimdi, zaten yeniden değerleme "değer artış fonu" diye bir uygulama, sermayeye ilave edildiği zaman vergilendirilmiyor. Sanayicilerin, üreticilerin sıkıntıda olduğu bir ortamda bu fonun sermayeye ilave edilmesi durumunda vergilendirilmemesi uygun olacaktır. İşletmeden çekilip başka bir amaçla kullanılıyorsa vergilendirilsin. Bu tip desteklere de yatırımlara da sanayicimiz devam ediyorsa ihtiyacı var. Bu konuyla ilgili düzenlemenin de yapılması lazım.
Sayın Erdem az önce bahsetti, 2023 yılı faaliyet sonucuyla ilgili eksi 40 milyar civarında bir zarardan bahsetti, olumsuz faaliyet sonucundan bahsetti. Bu konuyla ilgili de önlemlerin alınması gerekir.
Ben bölgemle ilgili birkaç bir şey söylemek istiyorum. Yenice ilçemiz, Türkiye'nin en büyük blok ormanlarına sahip bir alan. Karabük'ün de yüzde 71'i ormanlarla kaplı Sayın Bakanım.
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
OTURUM BAŞKANI ORHAN ERDEM - Sayın Akay, lütfen tamamlayalım.
CEVDET AKAY (Karabük) - Yenice ilçemizde ihtisas ağaç ürünleri, orman ürünleri organize sanayi bölgesi yatırımına ihtiyaç var; bunu bekliyoruz. Eflani'de mermer ürünleriyle ilgili ihtisas organize sanayi bölgesine ihtiyaç var.
Yine, yirmi yıl önce açılan Karabük Organize Sanayi Bölgesi'nin atık su arıtma tesisi hâlâ mevcut değil. Buraya ödenek istiyoruz bu arıtma tesisinin yapılmasıyla ilgili, özellikle talep ediyoruz.
Bir de Gerede Irmağı'yla ilgili sorunlar size de mutlaka gelmiştir. Ankara'nın içme suyunun da bir kısmı oradan sağlanıyor, karşılanıyor. Oradaki bazı organize sanayi firmalarının da sularını dereye akıttığını biliyoruz ve çok ciddi yerden bu dere akarak Karadeniz'le buluşuyor.
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
OTURUM BAŞKANI ORHAN ERDEM - Sayın Akay, son kez lütfen...
CEVDET AKAY (Karabük) - Oradaki gerekli arıtma tesislerinin de fabrikalara yapılması... Sadece onların üstünde değil, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının da bu konuyla ilgili destek vermesi, ödenek aktarması ve bu olayın da çözülmesi çevre açısından önemli diyorum.
Bütçenizin hepimiz için, ülkemiz için hayırlı olmasını temenni ediyorum.
Teşekkür ediyorum Sayın Bakanım, sağ olun.
OTURUM BAŞKANI ORHAN ERDEM - Sayın Akay, çok teşekkür ederim.