AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR BAKANI SEMA RAMAZANOĞLU (Denizli) - Sayın Başkan, Plan ve Bütçe Komisyonunun değerli üyeleri, değerli bürokratlar, kıymetli basın mensupları; hepinizi saygıyla selamlıyorum. Herkese günaydın, hayırlı sabahlar diliyorum.

2016 Mali Yılı Bütçe Kanunu Tasarısı kapsamında Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının bütçesini sunmak, Bakanlık faaliyetleri, hedefleri hakkında bilgi vermek üzere huzurlarınızda bulunmaktayım.

Ülkemizde sosyal yardımlarla başlayan sosyal politika uygulamaları yoksullukla mücadele kapsamında toplumun belirli bir kesimini hedef almıştır. Bölgemizde yaşanan savaşlar, göç, kentleşme, yoksulluk gibi temel konular sosyal politikaların aile merkezli uygulanmasını da zorunlu hâle getirmiştir. Türkiye'nin 2023'e doğru tarihsel yürüyüşünde mutlu birey ve güçlü ailelerden oluşan müreffeh bir toplum oluşturmak için çalışıyoruz. Değişimi yönetebilen, sosyal riskleri önleyici, sosyal politikalar geliştiren ve uygulayan bir bakanlık olmayı hedefledik. Bu çerçevede, kurumsal kapasitemizi ve hizmetlerimizi iyileştirmeye, yeni politikalar geliştirmeye, ortaya çıkan sosyal sorunlara ve risklere yönelik çözümler üretmeye devam ediyoruz. Vatandaşlarımız arasında hiçbir ayrım gözetmeksizin eşit ve adil hizmet anlayışıyla toplumun tüm kesimlerini kuşatan, hakkaniyet ölçüsünden ayrılmayan sosyal politikalar belirlemek ve uygulamak öncelikli sorumluluğumuz olmuştur. 2011 yılında Bakanlığımızın kuruluşunu düzenleyen kanun hükmünde kararname başta olmak üzere, son dört yıl boyunca sosyal politikalar alanında çok önemli düzenlemeler gerçekleştirdik.

Sayın Başkan, değerli Komisyon üyeleri; Hükûmet programımızda da belirtildiği gibi Bakanlığımızın politika yaklaşımında aile ve aile değerlerinin korunması önceliğimizdir. Aile politikalarının temel hedefi aile bütünlüğünü korumak, güçlendirmek, ailenin sorun çözme kapasitesini artırmaktır. Bu yaklaşımlarımızın uygulamadaki karşılığı ise aile bütünlüğünü koruyan hizmet ve yardım programlarımızdır.

Sayın Başkan, değerli Komisyon üyeleri; ülkemizde son on dört yıl içerisinde yoksullukla mücadelede dikkate değer bir başarı elde edilmiş, sosyal yardımlara ayrılan kaynaklarda büyük artışlar yapılmıştır. 2002 yılında sosyal yardım ve hizmetlere 1,3 milyar Türk lirası kaynak ayrılmışken bu rakam 2015 yılında yaklaşık 28,5 milyar Türk lirası olarak gerçekleşmiştir. Böylece, sosyal yardım ve hizmet niteliğindeki transferlerin gayrisafi yurt içi hasılaya oranı 2002 yılında sadece binde 5 iken bu oran 2015 yılında yüzde 1,46'ya yükseltilmiştir.

Dünya genelinde yoksulluk değeri günlük 4,3 dolar olarak kabul edilmektedir. Ülkemizde 4,3 doların altında yaşayan toplum kesimi oranı 2002 yılında yüzde 30,3 iken 2014 yılında bu oran yüzde 1,62'ye indirilmiştir.

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı 2013 İnsani Gelişmişlik Raporu'nda Türkiye, insani gelişme açığını en hızlı kapatan 9'uncu ülke olmuştur. Son on yılda orta insani gelişmişlik düzeyinden yüksek insani gelişmişlik düzeyine çıkılmıştır. OECD tarafından 2014 yılında yayımlanan raporda gelir dağılımını en ciddi iyileştiren ülkelerden biri olduk. Bu çerçevede, gelir dağılımı adaletini gösteren Gini katsayısı ülkemiz için 2002 yılında 0,44 iken 2015 yılında 0,39 seviyesine gerilemiştir. Bu başarının bölgemizde ve dünyada ekonomik krizlerin, sosyal çalkantıların yaşandığı bir dönemde elde edilmesi ise kayda değerdir.

Sayın Başkan, değerli Komisyon üyeleri; kamu kaynakları yapılan sosyal yardım programlarının tamamına yakını Bakanlığımız Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü bünyesinde birleştirilmiştir. Bu gerçekten hareketle, yaklaşık 2 milyon hanenin yararlandığı en yaygın programlarımızdan biri olan şartlı eğitim yardımını yoksulluk riski altındaki ailelere eğitim çağındaki çocuklarını düzenli okula göndermeleri şartıyla veriyoruz. Bu uygulamayla devamsız gün sayısının yaklaşık yüzde 50 oranında azaldığı, liseye devam oranının ise yani üç yıllık temel eğitimden sonra liseye devam oranının yüzde 80'e çıktığı tespit edilmiştir. Ayrıca, ödemelerin annelere yapılması, direkt annelerin hesabına yapılması, kadınların güçlendirilmesi, sosyal hayata katılmaları, ekonomik özgürlüğe sahip olmaları konusunda olumlu etkiye sahip olduğu görülmektedir.

Dünyada az sayıda ülkenin yürütebildiği bütün vatandaşlarımızı sağlık güvencesine kavuşturan genel sağlık sigortası uygulamasına 2012 yılında başlanmış, yoksul vatandaşlarımızın ücretsiz sağlık hizmeti alması sağlanmıştır. Bu şekilde gelir seviyesi brüt asgari ücretin üçte 1'inden az olduğu tespit edilen vatandaşlarımızın sağlık primleri Bakanlığımız aracılığıyla ödenmektedir.

2012 yılı Nisan ayından itibaren eşi vefat eden kadınlara düzenli nakdî yardım programı başlatılmıştır. 2015 sonu itibarıyla yaklaşık 295 bin kadınımız aylık 250 TL düzenli nakdî desteğe kavuşturulmuştur. Eşi ya da oğlu askere gittiği için gelirden mahrum kalan kadınlara, 101 bin asker ailesine aylık 250 Türk lirası tutarında düzenli ödeme yapılmaktadır. 2015 yılında ise askerlerimizin çocuklarının ihtiyaçlarının giderilmesi için aylık 100 Türk lirası tutarında düzenli muhtaç asker çocuğu yardımı başlatılmıştır. 2015 yılında öksüz ve yetim yardımı programı hayata geçirilmiş, yoksul durumda olan öksüz ve yetimlerimize aylık 100 Türk lirası tutarında düzenli yardım yapılmaya başlanmıştır.

Diğer taraftan, Türkiye'nin ekonomik ve sosyal gelişmesini desteklemek üzere doğum yardımını başlattık. Birinci çocuk için 300, ikinci çocuk için 400, üçüncü ve sonraki çocuklar için 600 Türk lirası tutarında doğum yardımı ödemesi yapılmaktadır. 2014 yılında ise istihdam yardımları başlatılmış ve sosyal yardım istihdam bağlantısı sayesinde Bakanlığımızdan yardım alan 48 bin vatandaşımız İŞKUR tarafından işe yerleştirilmiştir.

Sayın Başkan, değerli Komisyon üyeleri; 2011 yılı Ekim ayından itibaren hayata geçirilen Bütünleşik Sosyal Yardım Bilgi Sistemi ile yoksul vatandaşlarımıza yapılan sosyal yardımları ilişkin tüm işlemler elektronik ortamda yapılmakta ve otomatik olarak muhasebeleştirilmektedir. Sosyal yardımların transferinde büyük kolaylıklar sağlanmış, PTT ile iş birliği içinde Sosyal Yardım Kartı Projesi hayata geçirilmiş, 2,1 milyon kişiye kart teslimi yapılmıştır. Banka kartından para çekmeye gidemeyen vatandaşlarımız, yaşlılarımız için de konutta ödeme uygulaması başlatılmıştır. Ayrıca, sosyal yardımların e-devlet ile entegrasyonu tamamlanarak 2014 yılı Ocak ayında kullanıma açılmıştır.

Sayın Başkan, değerli Komisyon üyeleri; bilgi çağının gereği olarak sosyal yardımların bilgi iletişim teknolojileriyle sunulması zorunluluk hâline gelmiştir. Hükûmetimiz yoksul vatandaşlarımıza güvenli İnternet erişimini ücretsiz olarak sağlamaya yönelik çalışmalara başlamıştır. Bu çerçevede, 64'üncü Hükûmetimizin eylem planında sosyal yardım kanunu çıkarılarak sosyal destek ve hizmetlerin hak temelli olarak bütünleşik bir şekilde sunulduğu bir sosyal destek sistemi kuracağımızı ilan ettik. Bu kapsamda, asgari gelir desteği modeli temelinde mevzuat ve bilişim altyapısı çalışmalarına devam ediyoruz. Kalkınma Bakanlığı ile iş birliği içinde "İnsani Gelişmeye Geçiş Stratejisi" adı ile ülkemizin ilk ulusal yoksullukla mücadele strateji belgesi hazırlıklarını sürdürüyoruz.

2016 yılı içinde ülkemizde ilk defa mahalle düzeyinde, ilçe düzeyinde ve il düzeyinde sosyal riskleri alt boyutlarıyla birlikte ölçen sosyal uyum endeksi çalışmalarını tamamlayacağız.

Vaka yönetim sistemini tamamladık. Bu sistem hanenin problemlerini ve risklerini belirleyen ve ilgili kurumlarla koordineli şekilde sorunlara müdahale edilmesini sağlamaktadır. Sosyal politikalarda aileyi merkez alan bir Hükûmet olarak ailelerimizin konut sahibi olmalarını destekliyoruz. Bu amaçla, yasal altyapısını oluşturduğumuz yeni programları uygulamaya geçiriyoruz. Yuva kurmayı düşünen gençlerimiz için çeyiz hesabı ve devlet katkısı adı altında yeni bir destek programı başlatmış bulunuyoruz. Maddi imkânsızlıklar sebebiyle konutu olmayan ailelerimizin ev sahibi olmaları için konut tasarruf hesabı programını başlatıyoruz. Bu tasarruf hesabında paralarını biriktiren vatandaşlarımıza Bakanlığımız bütçesinden devlet katkısı yapılacaktır.

Sayın Başkan, değerli Komisyon üyeleri; konuşmamın başında belirttiğim gibi toplumun temel taşı olan ailenin korunması ve güçlendirilmesi temel politikamızdır. Bu konuda Bakanlık olarak aile ve sosyal araştırma projeleriyle AR-GE çalışmaları üzerinde hassasiyetle durmaktayız. Son on iki yılda aile konusunda 33 araştırma yapılmış, sonuçları basılı olarak ve İnternet ortamında paylaşılmıştır. Ayrıca, beş yılda bir tekrarladığımız Türkiye ergen profili ve Türkiye aile yapısı araştırmaları ile ülkemizde yaşanan değişim ve muhtemel problem alanları tespit edilmektedir. Bu süreçte Avrupa'da geçici koruma rejimi örnekleri etüt çalışması, aile dostu kentler etüt çalışması, Türkiye'de sosyal hizmet ve yardımların yeniden organizasyonu etüt çalışması gibi araştırmalar tamamlanmış, sonuçları kamuoyuyla paylaşılmıştır.

Türkiye'de üniversite öğrencileri arasında bağımlılık araştırması ve Türk aile yapısı araştırması sürmektedir. Yaşlılık, emeklilik, ergenlik ve boşanma konularında yeni araştırmaları planladık ve sürdürmekteyiz. Bakanlık olarak ailelerimize yönelik yaygın eğitim programları uygulayarak çeşitli konularda ailelerimizin bilinç ve sorun çözme kapasitelerini yükseltmeye çalışıyoruz. Bu kapsamda, evlilik öncesi eğitim programı yaygınlaştırılmış ve bugüne kadar 283.850 evliliğe hazırlanan vatandaşımıza, gençlerimize eğitim verilmiştir. Aile içi eğitim programı kapsamında ise 422.567 vatandaşımıza aile içi iletişim, hukuk, iktisat, medya okuryazarlığı ve sağlık konularında eğitim verilmiştir. Diğer yandan, Bakanlığımızca boşanma öncesinde, sırasında ve sonrasında olmak üzere üç aşamalı şekilde aile ve boşanma süreci danışmanlığı hizmeti sunulmaktadır. Bugüne kadar 6.428 çifte danışmanlık hizmeti sunulmuştur. Kısaca ASDEP dediğimiz Aile Sosyal Destek Programı Bakanlığımızın hizmet sunum anlayışında önemli bir yer tutmaktadır. ASDEP ile sorun yaşayan bütün dezavantajlı vatandaşlarımıza ulaşarak sorunlarını etkin bir rehberlikle çözmeyi hedefliyoruz. 2016 yılında ASDEP'in hayata geçirilebilmesi ve etkin bir biçimde uygulanabilmesi için mobil bilişim altyapısıyla desteklenen ve sahada görev yapacak ASDEP görevlilerinin istihdamını planlıyoruz. Bu çerçevede yaklaşık 1.500 yeni psikolog ve sosyoloğu istihdam edeceğiz.

Sayın Başkan, değerli Komisyon üyeleri; madde bağımlılığı aile ve toplum yapımızı tehdit eden en önemli sorunların başında gelmektedir. Madde bağımlılığı ile mücadele kapsamında Sağlık Bakanlığımızla teknik çalışmalarımız devam etmektedir. Toplumsal farkındalığı artırmak, ailelerin bilinçlenmesini sağlamak amacıyla da aile ekonomik programı kapsamında 32.883 kişiye madde kullanım riski ve madde bağımlılığından korunma eğitimleri verilmiştir.

Roman vatandaşlarımıza yönelik toplumsal hayata katılımı destekleyen sosyal politika uygulamalarını hayata geçiriyoruz. IPA kapsamında hazırlanan Romanların Yoğun Olarak Yaşadığı Yerlerde Sosyal İçermenin Desteklenmesi Projesi -ki bir Avrupa Birliği projesidir, ortak bir projedir- 9 Kasım 2015 tarihi itibarıyla uygulanmaya başlandı. Söz konusu proje kapsamında 2016 ve 2017 yılları boyunca 12 pilot ilde yirmi dört ay sürecek bir program, yardım ve danışmanlık hizmeti verilecektir. Bu pilot iller Ankara, Adana, Balıkesir, Hatay, Edirne, Eskişehir, İstanbul, İzmir, Kırklareli, Manisa, Mersin ve Tekirdağ'dır.

Resmî Gazete'de yayınlanan Türkiye Afet Müdahale Planı'nda Bakanlığımıza psikososyal destek hizmet grubu ile ayni bağış depo yönetimi ve dağıtım hizmet grubu sorumluluğu verilmiştir. İl müdürlüklerimiz tarafından yerel düzey psikososyal destek hizmet grubu planları hazırlanmakta olup planlamalar tamamlanma safhasındadır.

Suriyeli misafirlerimiz için psikososyal destek hizmetleri yerel düzeyde il müdürlüklerimizin koordinatörlüğünde psikolog, sosyolog, sosyal çalışmacı, çocuk gelişimcilerden oluşan ekipler tarafından yürütülmektedir.

Sayın Başkan, değerli Komisyon üyeleri; ülkemizin geleceği olan çocuklarımızı her şeyin önünde tutuyor, istikbalimiz için önce çocuk, çocuklarımız için ise önce aile diyoruz. Bu amaçla çocuk politikamızın temel eksenini aile yanında bakım olarak belirledik.

Kuruluş bakımına almak zorunda kaldığımız çocuklar için ise toplu bakım sistemi yerine ev bakım modelleri geliştirdik. Hizmete dönüşüm kapsamında Bakanlığımızca hazırlanan bazı maddi destekler ve hedef kitlemize yönelik birtakım sayısal verileri sizlerle paylaşmak istiyorum.

Sosyal ekonomik destek hizmeti kapsamında 2015 yılı sonu itibarıyla 71.845 kişiye yardım sağlanmıştır. Ailelere ödenen aylık destek miktarı ortalama 582 Türk lirasıdır. Son on iki yılda kuruluş bakımından ailesinin yanına döndürülen çocuk sayısı 11.085'e ulaşmıştır. 2002 yılında koruyucu aile yanında bakılan çocuk sayısı 520 iken 2015 yılı sonu itibarıyla koruyucu aile hizmetinden yararlandırılan çocuk sayısı 4.615'e ulaşmıştır. 2002 yılına kadar toplam 6.976 çocuk evlat edindirilmişken bu sayı 2015 yılı sonu itibarıyla toplam 14.515'tir.

2015 yılı sonu itibarıyla hizmet dönüşümünü yüzde 90 oranında tamamladık. 2015 yılı çocuk evi sayısı 1.057'ye, hizmet verilen çocuk sayısı ise 5.366'ya ulaşmıştır. 20-25 çocuğa 1 bakım elemanı düşmekte iken eski sistemde, şimdi 5 çocuğa 3 bakım elemanının görev yapması sağlanmıştır.

Çocuk Destek Merkezleri yeni bir hizmet modeli olarak devreye girmiştir. Bu kuruluşlarda suça sürüklenen, suç mağduru olan, madde bağımlısı veya sokak geçmişi olan çocuklarımızın rehabilitasyonu sağlanmaktadır. 2015 yılı sonu itibarıyla 67 Çocuk Destek Merkezinde 1.241 çocuğa hizmet verilmiştir.

2014-2015 eğitim öğretim yılında 421 çocuğumuz üniversite sınavına girmiş -bunlar bizim kendi bünyemizde, korumamız altında olan çocuklar- ve yüzde 71'lik bir başarı oranı ile 298 çocuğumuz bir yükseköğretim kurumuna yerleştirilmiştir. Çocuklarımızın TEOG Sınavı'nda da başarı oranı yüzde 86'dır.

Uluslararası Çocuk Hakları Sözleşmesi'ni kabul etmiş bir ülke olarak Bakanlığımız çocuk haklarına özel bir önem atfetmektedir.

64'üncü Hükûmet Eylem Planı ve Yürütülen Projeler:

Bakanlığımız çocuğun yaşam kalitesini artırarak sosyal hayata daha fazla katılımını sağlamak için farklı kurum ve kuruluşlarla iş birliği yapmakta ve ortak projeler yürütmektedir.

Avrupa Birliği desteğiyle Türkiye'de Çocuk Hizmetlerinde Kurumsal Kapasitenin Ge¬liştirilmesi Projesi, Çocuklar İçin Adalet Projesi, Uluslararası Gönüllülük ve Değişim Programı Projesi bu kapsamdadır. Birleşmiş Milletler desteğiyle Nar Taneleri Projesi, UNICEF destekli ANKA Projesi ile suç mağduru ve mad¬de bağımlılarına yönelik bireysel ve psikososyal destek programları gerçekleştirilmektedir.

2016 yılında çocuklarımıza yönelik politikalarımızdan bazılarını sizlerle paylaşmak istiyorum. Çocuğa Yönelik Şiddetle Mücadele Ulusal Eylem Planı'nın kesinleştirilmesi, hayata geçirilmesi ve takibinin yapılması, kuruluşlarımızda kalmakta olan çocuklarımızdan ailelerinin yanına dönme¬leri uygun olanların sosyal ekonomik destek uygulaması ile ailelerine döndürülmesi, ebeveyn bakımından yoksun Suriyeli çocuklara yönelik aile odaklı bakım hizmetinin geliştirilmesi planlanmaktadır.

Sayın Başkan, değerli Komisyon üyeleri; kadının insan haklarının ve toplumsal statüsünün güçlendirilme¬si, kadına karşı her türlü ayrımcılığın önlenmesi, şiddet ve istismarın ortadan kaldırılması Bakanlığımızın kadın politikalarının temelini oluşturmaktadır. Bu kapsamda kadın alanında Anayasa ve yasa düzeyinde önemli düzenlemeler gerçekleştirdik. Anayasa'mızın 10'uncu maddesinde yapılan değişikliklerle kadın erkek fırsat eşitliği ilkesi güçlendirilmiştir. İstanbul Sözleşmesi'nin kabulü ve sözleşme hükümlerine uyumlu olarak 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun uygulanmaya başlanmıştır. Şid¬dete karşı sıfır tolerans anlayışı içerisinde yürüttüğümüz tüm çalışmalarımıza bundan sonra da kararlılıkla ve azimle devam edeceğimizi özellikle vurgulamak istiyorum. Bu anlayışla 2016-2019 yıllarını kapsayan kadına yönelik şiddetle mücadele ulusal ey¬lem planı tüm tarafların iş birliği ve koordinasyonunda hazırlana¬rak 2016 yılı içerisinde uygulamaya başlanacaktır.

Sayın Başkan, değerli Komisyon üyeleri; sürdürülebilir kalkınmanın öznesi konumunda olan kadınların güçlendirilmesinde kadınların istihdama katılımının artırılması, kadın girişimciliğinin desteklenmesi ve kadın yoksulluğu ile mü¬cadele temel çalışma alanlarımızı oluşturmaktadır.

Ulusal İstihdam Stratejisi'nde -2014-2023'e göre- 2023 yılında kadınların iş gücüne katılım oranının yüzde 41'e çıkarılması ve kayıt dışı çalışma oranının yüzde 30'a düşürülmesi hedeflenmektedir.

64'üncü Hükûmet Eylem Planı'nda katkı verdiğimiz düzenlemelere ilişkin başlıklar ise özetle şunlardır:

Doğum nedeniyle ücretsiz izinde geçen sürelerin derece kademe ilerlemesinde değerlendirilmesi, memurlar için doğuma bağlı yarı zamanlı çalışma, kısmi süreli çalışma haklarının düzenlenmesi, kreş yardımı ve başta OSB'ler yani Organize Sanayi Bölgeleri olmak üzere iş yerlerinde kreşlerin yaygınlaştırılması.

Kadın hizmetlerinde kurumsal altyapımızı güçlendirdik. 2002 yılında 8 kadın konukevi 170 kapasite ile hizmet vermekte iken, 2015 yılında 100 kadın konukevinde toplam kapasite 2.636'ya çıkmıştır. STK'lara ait 4, yerel yönetimlere bağlı 31 olmak üzere, 135 konukevinde toplam 3.404 kadına hizmet verilmektedir.

Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri yani ŞÖNİM ise şiddete karşı mücadelede yakın dönemde faaliyete geçirdiğimiz önemli kuruluşlarımızdandır. ŞÖNİM'Ier 7/24 destek ve izleme hizmetleri vermektedir. 2012 yılında 14 pilot ilde hizmete başlayan Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri 2015 yılında 40 ilde açılmış ve 2016 yılında tüm illerde yaygınlaştırılması planlanmaktadır.

Toplumsal farkındalığı artırmak amacıyla İçişleri Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı ve Millî Savunma Bakanlığıyla protokoller yapılmış ve bu çerçevede personel eğitimleri verilmiştir ve verilmeye devam edilmektedir.

Kadına yönelik şiddetle mücadelede Avrupa Birliğinin en yüksek bütçeli ortak projelerinden biri olan Aile İçi Şiddetle Mücadele Projesi'ni 26 ilde yürütmekteyiz. Proje ile konukevi, ilk kabul birimi, ŞÖNİM'lerin hizmet kalitesi artırılarak şiddetle mücadele alanında görev alan merkezî ve yerel yönetim ile sivil toplum kuruluşlarının iş birliği ve koordinasyonunun güçlendirilmesi sağlanacaktır. Bu kapsamda, hibe bileşeni kapsamında 11 ilde 19 STK desteklenmektedir.

Sayın Başkan, değerli milletvekillerimiz; engelli vatandaşlarımızın hayatın her alanında yer alabilmeleri ve toplumsal hayata katılımlarının önündeki engelleri kaldırmak için hak temelli bir bakış açısı ile kapsamlı faaliyetlerimize devam ediyoruz. Bunun yanında bakım hizmetlerinin kalitesinin arttırılması ve aktif yaşlanmanın sağlanması için gerekli tedbirleri almaktayız. Ülkemiz 2007 yılında Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi'ni ilk imzalayan ülkeler arasında yerini almıştır. 2010 yılında engelliler için pozitif ayrımcılık anayasal düzeyde güvence altına alınmış, 1.500 maddelik engelliler hukuku oluşturulmuştur.

Engelli ve yaşlılara yönelik hizmetler, ülke genelindeki 87 yatılı bakım ve rehabilitasyon merkezi, 156 özel bakım merkezi, 40 yaşlı yaşam evi, 5 gündüzlü aile danışma ve rehabilitasyon merkezi, 131 huzurevi yaşlı bakım ve rehabilitasyon merkezi ve belediyeler, dernekler, vakıflar, azınlıklar ve özel kuruluşlara ait 219 huzureviyle yürütülmektedir.

Engellilerimiz için Umut Evi Projesi'ni hayata geçirdik. Engelli bireylerin toplumsal yaşama aktif katılımlarını sağlamak amacıyla bir apartman dairesinde veya müstakil bir evde bakımlarını Bakanlık olarak tercih ediyoruz. 1 umut evinde 6 kişiye bakım hizmeti verilirken 2015 yılı itibarıyla 111 umut evinde 468 engelliye bakım hizmeti verilmektedir. Farklı illerde 50 umut evinin daha açılması planlanmaktadır. Ayrıca, 2015 yılı itibarıyla yaklaşık 464.494 vatandaşımız evde bakım hizmetinden yararlanmaktadır. 2007 yılına göre bu hizmetten yararlanan engelli sayısı 15 kat, ayrılan bütçe ise 95 kat artmıştır. Bu kapsamda 2015 Aralık ayı itibarıyla 10.823 engelli birey özel rehabilitasyon merkezlerinden faydalanmaktadır. Hizmetlerde yapılan iyileştirmeler sonucu 2002 yılında 30 engelliye 1 bakım elemanı düşerken 2015 yılında 6 engelliye 1 bakım elemanı düşmektedir. Engelsiz yaşam merkezleriyle engelli hizmetlerine yeni bir vizyon kazandırdık. 2015 yılı itibarıyla 25 engelsiz yaşam merkezi bulunmakta olup önümüzdeki dönemde 7 engelsiz yaşam merkezini hizmete açmayı planlıyoruz.

Engellilerimizin toplumsal yaşamda etkin yer almalarını sağlayan en önemli faktörlerden biri de istihdama katılımlarıdır. "Her birey çalışma hayatında çalışma hayatında yer alabilir anlayışının ürünü olan İşe Katıl Hayata Atıl Projesi ile iş koçluğu sistemi ülkemizde uygulanmaya başlanmıştır. 2002 yılında 5.777 olan engelli memur sayısı 2015 yılında 40.656'ya ulaşmıştır. Son olarak Aralık 2015'te 1.950 engelli vatandaşımızın ataması yapılmış olup işe yerleştirme işlemleri devam etmektedir. İşe yerleştirme işlemlerinin sonuçlanmasıyla engelli memurlarımızın sayısı 42.606'ya da yükselmiş olacaktır. Kamuda ve özel sektörde istihdam edilen engelli işçi sayısı 2002 yılı sonunda 45.621 iken bu rakam 2015 yılı Kasım ayı itibarıyla 98.855'e yükselmiştir.

Sayın Başkan, değerli Komisyon üyeleri; ülkemizde refah düzeyinin yükselmesi ve sağlık hizmetlerinin daha düzenli ve sistemli hâle dönüşmesi yaşam kalitesini ve ortalama yaşam süresini artırmıştır. Nüfus projeksiyonlarına göre 2050 yılında ülke nüfusunun yaklaşık yüzde 20'sinin 65 yaş ve üzeri yaş grubunda olacağı tahmin edilmektedir. Bu durum yaşlanan nüfusun ihtiyaçlarına uygun hizmetlerin planlanmasını zorunlu hâle getirmektedir. Bu nedenle ihtisaslaşmış kuruluşlara öncelik vererek yaşlı yaşam evleri hizmetlerimizi yaygınlaştırmaya devam ediyoruz.

Şehit yakınları ve gazilerimiz milletimizin bizlere emanetidir. Bunu en önemli sorumluluğumuz olarak görüyoruz. 2013 yılında yapılan kanuni düzenlemeler ile istihdam ve ücretsiz seyahat hakkındaki mevzuat çalışmaları Bakanlığımızca 2014 yılında tamamlanarak verilen hakların uygulanmasına başlanmıştır. Bakanlığımızca bugüne kadar ataması yapılarak kamu kurumuna yerleştirilenlerin sayısı 14.390 olarak gerçekleştirilmiştir.

Ermenek'te meydana gelen maden kazasında hayatını kaybeden işçi yakınları istihdam hakkı kapsamına alınmıştır. İlgili kanun kapsamı maden ocakları yer altı işlerinde meydana gelen iş kazası şeklinde değiştirilerek bu dönemde hayatını kaybedenlerin yakınları da istihdam kapsamına alınmıştır. Önümüzdeki dönemde başvuruda bulunan hak sahiplerinin atamaları da devam edecektir. Rize Hemşin Ali Paşa Şehitliği ve Edirne Asker Hastanesi Şehitliği'nin yapımı ve alan düzenlemesi bitmiştir. Sarıkamış Harekât Alanı, Kazımpaşa Tepesi Anıtı, Hindistan Sümerpur Şehitliği, Slovakya Şehitliği, Myanmar Thayet Türk Şehitliği'nin ise yapım, bakım ve onarımı devam etmektedir.

Yalnız Değilsiniz, Türkiye'nin En Büyük Aile Projesi kapsamında 18 Eylül 2015 tarihinde 0-16 yaş arası şehit çocuklarına tablet bilgisayar, 17-22 yaş arası şehit ve gazi çocuklarına ise dizüstü bilgisayar dağıtımı gerçekleştirilmiştir. Kars ilimizde yapımı gerçekleştirilen gazi evinden sonra Çanakkale ilimize de gazi evi yapımı için çalışmalar başlatılmıştır. İstanbul ilinde psikososyal destek ve rehabilitasyon merkezinin yapımı etüt ve proje çalışmaları planlanmaktadır.

Sayın Başkan, değerli Komisyon üyeleri; ileri teknolojiyle donatılan çağrı merkezlerimiz Alo 183 Aile, Kadın, Çocuk, Yaşlı ve Engelli Sosyal Destek Hattı ve Alo 144 Sosyal Yardım Hatlarından sunduğumuz hizmetlere devam ediyoruz.

Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın sorunlarına anında ve yerinde müdahale edebilmek için müşavirlik ve ataşelik kurma çalışmaları başlattık. Vatandaşlarımızın yoğunluklu olarak yaşadığı ülkelerde orta ve uzun vadede 20 müşavirlik ve ataşelik kurulmasını planladık. Bu kapsamda ilk olarak Almanya Düsseldorf Ataşeliğimizin kuruluş çalışmaları başlatılmış ve 2015 yılında bu ataşeliğimiz hizmete açılmıştır.

Bakanlığımızın 2016 yılı yatırım programında yer alan araştırma, AR-GE ve destek projelerimizden bazıları ise şunlardır: Yaşlı Destek Projesi, Bilgi İşlem Projeleri, Aile Eğitim Programı, Yeni Modül Geliştirme ve Yayınlar Projesi, Boşanma Süreci Danışmanlığı Programı Eğitimi, Basılı ve Görsel Eğitim Materyali Geliştirme Projesi, Türkiye'de Ergen Profili İleri İstatistik Analizi, Türkiye'de Aile Yapısı Araştırması, Avrupa Birliği IPA Kaynaklarından Kadınlar İçin Sığınma Evi Projesi, Aile Sosyal Destek Projesi, Aile Bilgi Sistemi ve Sosyal Politikada Dönüşüm Programlarıdır.

Sayın Başkanım, çok değerli Komisyon üyeleri; ülkemizin değişen ve çeşitlenen sosyal hizmet ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla vatandaşlarımıza gündüzlü ve yatılı hizmetlerin sunulduğu çocuk, engelli, yaşlı ve sosyal hizmet merkezi inşaatlarına devam ediyoruz. Kadına yönelik kuruluşların mahiyeti gereği kiralama yoluyla kuruluş hizmetleri sunulmaktadır.

2011-2014 döneminde 98 kuruluş inşaatı tamamlanmıştır. 2013 yılından bu yana 178 Sosyal Hizmet Merkezi hizmete açılmıştır. Ortaöğretim kız ve erkek yurtlarını da inşa etmeye başlıyoruz. Mevcut hizmet kuruluşlarımıza ek olarak 2015 yılında toplam 31 adet kuruluşumuzun inşaatı da tamamlanmıştır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Bakanım, sözlerinizi tamamlamanız için ilave süre veriyorum.

Buyurun lütfen.

AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR BAKANI SEMA RAMAZANOĞLU (Denizli) - Peki.

Sayın Başkanım, değerli Komisyon üyeleri; konuşmamın başında da ifade ettiğim gibi Bakanlığımız 6'ncı büyük bütçeye sahip olup ayrıca hizmet bakanlıkları arasında Millî Eğitim Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Millî Savunma Bakanlığı'ndan sonra 4'üncü sıradadır. 2016 yılı merkezî yönetim bütçesi içinde Bakanlığımızın payı yüzde 5'tir.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının 2016 yılı için tasarıda öngörülen bütçe tutarı 24 milyar 799 milyon 650 bin Türk lirasıdır. Bakanlığımız bütçesinin harcama kalemlerine, bütçe içindeki paylarına ve geçen yıla göre artış oranlarına bakıldığında 2015'ten 2016'ya 6 milyar 550 milyon Türk lirası tutarında, yüzde 35 oranında bir artış öngörülmüştür.

Ayrıca Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu'ndan 5,7 milyar Türk lirasının yine sosyal yardım harcamalarında kullanılması planlanmaktadır. Personel giderleri için ayrılan kaynak toplam bütçemizin yaklaşık yüzde 3,3'ünü oluştururken yeni hizmet kuruluşu inşaatları ile araştırma projelerine ayrılan kaynak yaklaşık yüzde 1 düzeyindedir.

Sayın Başkan ve değerli Komisyon üyeleri; sözlerime son verirken sosyal yardım ve hizmetlerin vatandaşlarımıza ulaştırılmasında emeği geçenlere, bu konuda inisiyatif alan kişi ve kuruluşlara, desteklerini esirgemeyen gönüllülerimize, sponsorlara ve tüm çalışma arkadaşlarıma teşekkür ediyorum.

2016 mali yılı bütçemizin ülkemiz ve milletimiz için hayırlı olmasını diliyor, siz değerli Komisyon üyelerimize hizmet sunduğumuz tüm vatandaşlarımız adına teşekkür ediyor ve hepinizi, Başkanı ve heyeti de saygıyla selamlıyorum.