İSMAİL ATAKAN ÜNVER (Karaman) - Evet, teşekkür ediyorum Sayın Başkan.

Öncelikle, söz konusu madde değişikliğinin getirilmesinin ana nedeni, madde gerekçesinde de belirtildiği üzere, Anayasa Mahkemesinin 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin 47'nci maddesinin Anayasa'nın 104'üncü maddesinin 17'nci fıkrasına aykırılığıdır.

Anayasa Mahkemesi ilgili kararında, 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin 47'nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan "...ve müfettişlerin görev, yetki ve sorumlulukları ile..." ibaresini iptal etmiş ve iptal kararının Resmî Gazete'de yayımlanmasından başlayarak dokuz ay sonra yürürlüğe girmesine karar vermiştir. Bu karar, 27/2/2024 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanmıştır.

Anayasa Mahkemesi; Anayasa'nın 144'üncü maddesinde "Adalet hizmetleri ile savcıların idarî görevleri yönünden Adalet Bakanlığınca denetimi, adalet müfettişleri ile hâkim ve savcı mesleğinden olan iç denetçiler; araştırma, inceleme ve soruşturma işlemleri ise adalet müfettişleri eliyle yapılır. Buna ilişkin usul ve esaslar kanunla düzenlenir." hükmüne yer verilmesi, adalet hizmetlerinin denetimine ilişkin usul ve esasların kanunla düzenleneceğinin belirtilmesi karşısında adalet müfettişlerinin görev, yetki ve sorumluluklarına ilişkin düzenleme öngören kuralın münhasıran kanunla düzenlenmesi gereken bir konu olduğu gerekçesiyle söz konusu ibareyi iptal etmiştir. Dolayısıyla kanunun 100'üncü maddesinde yapılan değişikliklerle adalet müfettişlerinin görevleri yeniden tanımlanarak ve Anayasa Mahkemesinin kararına uyum amaçlandığı belirtilse de Anayasa'nın 144'üncü maddesiyle çelişkiler bulunmaktadır. Özellikle adalet müfettişlerinin hâkim ve savcıların görevleri nedeniyle inceleme ve soruşturma görevinin usul ve esaslarının kanunla düzenlenmesi gerekmektedir. Dolayısıyla değişiklik teklifinde yer alan "diğer mevzuat" kavramları kanuna eklenerek Anayasa'daki kanunla görev ve sorumluluk düzenlenmesi hususu belirsizleştirilmekte ve Cumhurbaşkanlığı kararnameleri veya Bakanlık emir ve genelgeleriyle de ilişkilendirilmelerine olanak sağlanmaktadır; bu husus Anayasa'ya aykırılık taşımaktadır. Anayasa'nın 144'üncü maddesine ve kamu görevlilerinin görev ve yetkilerinin kanunla düzenlenmesine ilişkin 128'inci maddesine aykırı olan maddenin (f) bendinde öngörülen "diğer mevzuat" kavramlarının madde metninden çıkarılması gerekir. Diğer yandan, maddenin ikinci fıkrasıyla adalet müfettişlerinin çalışma yöntemleri ile denetim, inceleme, araştırma ve soruşturma yapılmasına ilişkin usul ve esasların yönetmelikle düzenlenmesine ilişkin düzenleme de Anayasa'nın 144'üncü maddesinde açıkça belirlenen kanunilik ilkesini zedeleyici bir nitelik taşımaktadır. Bu nedenle, söz konusu düzenlemenin de önergemizde olduğu gibi teklif metninden çıkarılması gerekmektedir.

Teşekkür ediyorum.

BAŞKAN CÜNEYT YÜKSEL - Teşekkür ediyorum.

Buyurun Sayın Özer.

TURAN TAŞKIN ÖZER (İstanbul) - Teşekkürler Sayın Başkan.

Değerli milletvekilleri, konu adalet müfettişleri olunca birkaç cümle söyleme ihtiyacı da hissettik.

Malum, haziran ayı başında hep beraber bir haber okuduk; okuduğumuz haberde Adalet Bakanı Yılmaz Tunç'un Hâkimler ve Savcılar Kuruluyla arasında bir müfettiş ataması gerginliği yaşadığına hep beraber şahit olduk. Sözü buradan açarak Hâkimler ve Savcılar Kurulunun bağımsız olması gerektiğini, Adalet Bakanının Kurul Başkanlığından mutlaka gölgesinin, elinin çekilmesi gerektiğini belirtelim.

Adalet müfettişleri, hâkim ve savcılar hakkındaki incelemeleri ve soruşturmaları yürütür; müfettişler bunun yanı sıra belli aralıklarla hâkim ve savcıları da denetleyerek haklarında kurul raporu hazırlarlar. Peki, gerçekte olması gereken bu; peki, olan ne, onu söyleyelim. İktidara yakın olan hiçbir hâkim ve savcı hakkında bugün tek bir soruşturma yürütüldü mü? Maalesef hayır. Adliye koridorlarında kararlar için ücret belirleme iddialarından organize suç örgütleriyle iş tutma iddialarına kadar hangi iddianın incelenmiş olduğunu merakla izliyoruz ve gözlüyoruz. Bora Kaplan suç örgütü hakkında hazırlanan iddianamede dönemin cumhuriyet başsavcılığı ve savcılar tarafından bazı şikâyet dilekçelerinin üstünün örtüldüğünü, bazılarına takipsizlik verildiğini, bazıları için yeterince inceleme yapılmadığının yazılmış olduğunu gördük; bunlar için hangi hâkim ve savcı hakkında inceleme başlatıldı, merakla izliyoruz. Onun yerine, dönemin cumhuriyet başsavcısı bugün Yargıtay hâkimi yapıldı.

Dolayısıyla bu siyasi konuşmadan sonra, teknik olarak biraz önce milletvekilimizin anlattığı gibi, "diğer mevzuat" kavramının kanuna eklenmesinin, önergemizde de belirtildiği gibi, Anayasa'nın 2, 128 ve 144'üncü maddelerine aykırı olması gözetilerek önergemiz hususunda 10'uncu maddenin ikinci fıkrasının teklif metninden çıkarılmasını Komisyonun takdirlerine sunuyorum.

Teşekkür ederim.