KOMİSYON KONUŞMASI

YUNUS EMRE (İstanbul) - Şimdi iki soru yönelteceğim. Birincisi: Tabii, bu, Burkina Faso'da -herhâlde geçen yıldı- bir askerî darbe gündemi vardı. Tabii, sadece Burkina Faso özelinde değil ama yani bu savunma sanayisi iş birliği gibi konularda o ülkenin siyasi istikrarı ve rejim değişikliği gibi durumları nasıl ele almak gerekir, bu yönde bir hazırlık var mı gibi bir soru sormak istiyorum.

İkincisi de anlaşmada; savunma sanayisi alanındaki ihtiyaçların ortak üretimi, savunma sanayisi ürünlerinin karşılıklı tedariki ve üçüncü ülkelere satışı hususlarında iş birliği... Şimdi, tabii, "tedarik ve satış" daha anlaşılır ama bu "ortak üretim"den bir defa tam olarak neyi anlamamız lazım? Burkina Faso'yla bizim aramızda bir ortak üretim gündemi mi var? Ve tabii, -en başta da- hani böyle bir gündem varsa -metinde bu var; bir teknoloji paylaşımı meselesi, tabii bunun yanında gündeme gelir- bu konularda bir açıklama olursa...

Teşekkür ederim.

SAVUNMA SANAYİİ BAŞKANLIĞI ULUSLARARASI İLİŞKİLER DAİRESİ BAŞKAN VEKİLİ YÜKSEL ERDOĞAN - Soru için teşekkür ediyorum.

Sayın Vekilim, belirttiğiniz konuların hepsi aslında iş birliğinin farklı safhaları. "Eğer gerek görülürse, karşılıklı olarak üzerinde antant kalınırsa yapılabilecek şeyler muhakkak yapılır." diye bir şart yok anlaşmada; bunlar sadece örnek iş birliği usulleri olarak anlaşmada tarifli.

YUNUS EMRE (İstanbul) - Peki, bu antant kalacak kurum hangi kurum?

SAVUNMA SANAYİİ BAŞKANLIĞI ULUSLARARASI İLİŞKİLER DAİRESİ BAŞKAN VEKİLİ YÜKSEL ERDOĞAN - Savunma Sanayii Başkanlığımızla muhatabımız olan Burkina Faso Savunma Bakanlığı. Ama elbette ki bu karar verilen hususların hayata geçmesi için normal ihraç usulleri de akabinde çalışıyor olacak, dolayısıyla hayata geçmesi için standart usuller yine işletilecek. Ama burada ilk kararı alacak kurumlar Başkanlığımız ve Burkina Faso Savunma Bakanlığı olacak.

BAŞKAN FUAT OKTAY - Yani, burada, bu, bir çerçeve anlaşması, doğrudan savunma sanayisinin kendi içerisindeki bir kararla direkt bir ortak üretim vesaire değil, gene belirli bir onay süreci ilgili kurumlar nezdinde...

SAVUNMA SANAYİİ BAŞKANLIĞI ULUSLARARASI İLİŞKİLER DAİRESİ BAŞKAN VEKİLİ YÜKSEL ERDOĞAN - Muhakkak Sayın Başkanım.

BAŞKAN FUAT OKTAY - Bu, karşı ülkeyle olan bir ortak çerçeve anlaşması.

SAVUNMA SANAYİİ BAŞKANLIĞI ULUSLARARASI İLİŞKİLER DAİRESİ BAŞKAN VEKİLİ YÜKSEL ERDOĞAN - Elbette, tam olarak...

BAŞKAN FUAT OKTAY - Yani yine her anlaşmada olduğu gibi aslında bir onay süreci var, hiç kimse kendi başına gidip de bir yerde "Hadi, ben sizinle ortak üretim yapacağım." Böyle bir şey yok, öyle bir niyetiniz olursa bu, iki ülke arasında ona imkân veriyor ama kendi iç süreçlerinizde yine o geçerli.

YUNUS EMRE (İstanbul) - Ama onayı Savunma Sanayii Başkanlığı olarak alıyoruz değil mi; onayı ele alacak ve karara bağlayacak kuruluş orası?

SAVUNMA SANAYİİ BAŞKANLIĞI ULUSLARARASI İLİŞKİLER DAİRESİ BAŞKAN VEKİLİ YÜKSEL ERDOĞAN - Sayın Vekilim, şimdi, bu, benzer anlaşmalarla periyodik olarak birçok ülkeyle birçok değerlendirme yapıyoruz, birtakım kararlar alıyoruz; tabii, bu aldığımız kararların uygulanması konusunda kararın içeriğine göre farklı usuller var. İki devletin de karşılıklı olarak yasal usulleri var. Burada alınan kararlar kamunun diğer usullerinin önüne geçmiyor. Bu kadarını söylemek...

BAŞKAN FUAT OKTAY - Şimdi, tabii, burada şu var: Aslında sorumlu olan Savunma Sanayi Başkanlığı mı, Hükûmet mi; ortak kararla alakalı. Yani muhatap, bir kurumdur ama sonuçta ortak bir şeye karar veriyorsanız, o içerideki bir onay sürecidir. Dolayısıyla savunma sanayisi alanında, hele hele bir kamu kurumu veya özel kurum fark etmez, üçüncü bir ülkede ortak üretim yapacaksa bu mutlaka iç onay sürecinden geçer yani ilgili bakanlıklardan ve ilgili şeylerden geçer o süreç. Oradaki süreci bize tam net öğrenip bildirmenizde fayda var.

SAVUNMA SANAYİİ BAŞKANLIĞI ULUSLARARASI İLİŞKİLER DAİRESİ BAŞKAN VEKİLİ YÜKSEL ERDOĞAN - Sayın Başkan, bu her alınan kararın iki tarafta da farklı yasal uygulama süreçleri var, bunları dikkate alarak uygun kararlar veriyoruz veya ülke içi kurumlarla koordineli olarak bu kararları beraber değerlendiriyoruz, akabinde de rutin süreçler çalışıyor. Eğer Komisyonunuz talep ederse bu tip standart kararlarla ilgili ne yaptığımız konusunda da ayrıca bir rapor arz edebiliriz.

BAŞKAN FUAT OKTAY - Mesela, bir örnek verelim: Diyelim ki böyle bir anlaşma yapıldı Burkina Faso'yla ilgili. Şimdi, 2 anlaşma yapıyorsunuz Burkina Faso'da... Diyelim ki Millî Savunma Bakanlığına bağlı ASFAT var, Makine Kimya Endüstrisi veya ASFAT dedi ki: "Ben orada ortak anlaşma yapacağım." Burada bir koordinatör kurum var, anlaşmanın sorumlusu olan bir kurum olabilir ama nihai karar orada ASFAT'ta veya Millî Savunma Bakanlığındadır. Dolayısıyla Millî Savunma Bakanlığı da Hükûmetin bir parçası olduğu için Hükûmeti bilgilendirmeden ve onayını almadan öyle bir şey yapamaz. Yani iç süreçler tamamlanmadan, birisi "Hadi bakalım, ben şöyle bir şeye karar verdim, gideyim bir yatırım yapayım." değil. Ama öyle bir şeye niyetlendiğiniz zaman da bir çerçeve anlaşması var, bu çerçeve anlaşmasına refere edersiniz; yoksa bu, "Hadi git de ortak yatırım yap." böyle bir şey yok. Yani her şeyden önce sermaye gerekir, sermayeyi aktarabilmeniz için onun binbir türlü her kurum nezdinde prosedürü var.

YUNUS EMRE (İstanbul) - Tabii, çok vaktinizi almak istemiyorum, bu anlaşmaları neticede bir karara bağlayacağız ama şöyle bir durumu Komisyonun dikkatine sunmak istiyorum: Savunma sanayisi alanında ülkemiz gerçekten özellikle son dönemde ciddi bir mesafe katetti; bu, önemli ve olumlu bir şey bir yanıyla. Ancak bir yanıyla şunu da hatırlatmak lazım: Yani biz Türkiye Büyük Millet Meclisinin üyeleri olarak bu savunma sanayisinde, özellikle işte teknoloji paylaşımı ve ihracat konusu Türkiye'nin menfaatleri bakımından uzun dönemli düşünüldüğünde acaba doğru adımlar atılıyor mu ve bunun denetimi hangi kurumlar eliyle yapılıyor? Şimdi bunun yani çok açıklıkla bizim tarafımızdan görülüyor olması gerekir çünkü yarın -örnek olarak şunu söyleyebilirim- bir şekilde insanlığa karşı suç anlamına gelecek bir suç bizim ihraç ettiğimiz silahlarla yapılabilir, Türkiye'nin menfaatlerine çok aykırı bir çatışma bizim gönderdiğimiz silahlarla gündeme gelebilir. Şimdi, bildiğim kadarıyla, Dışişleri Bakanlığından herhâlde bir görüş alınıyor, Savunma Bakanlığından bir görüş alınıyor, bunun bir anlamı var ama hani bunları tartışmamız icap eder, yani acaba Meclis burada başka bir inisiyatif alabilir mi, dünyadaki örnekler bakımından düşünüldüğünde Türkiye'nin ihtiyaçları nedir? Bunu yani tabii şimdi bu anlaşma kapsamında konuşuyoruz ama...