VELİ AĞBABA (Malatya) - Sayın Bakan, değerli arkadaşlar; ben de bütçenizin hayırlı olmasını diliyorum.

Tabii, bildiğiniz gibi, Malatya Türkiye'nin en önemli tarım kentlerinden biri, sadece kayısı değil birçok ürünümüz Türkiye'de ünlü; kirazımız, elmamız, cevizimiz, üzümümüz, fasulyemiz, tütünümüz, pancarımız ancak buna rağmen, Malatya'nın maalesef hâlâ sulama sorunu çözülebilmiş değil. Zaman zaman, suyun kıt olduğu zamanlarda maalesef kanalizasyon suyundan borular kırılarak kayısı bahçeleri sulanmakta. Bunun da siyasetin ayıbı, yönetenlerin ayıbı olduğunu düşünüyorum.

Tabii, Malatya deyince akla kayısı geliyor, kayısı denince dünyada Malatya geliyor akla. Herhâlde dünyada hiçbir ürün yok ki kayısı gibi değerli olsun, Malatyalılar için de çok değerli bir ürün kayısı. Dünyada kuru kayısı üretiminin yüzde 85'ini tek başına Malatya karşılıyor. Maalesef, yüzde 85'ini karşılıyor ama bu konuda hak ettiği desteği alıyor mu? Hayır diyebiliriz. Kayısıyla ilgili alan bazlı destek verilsin, üreticiler rahat bir nefes alsın dedik, konuyla ilgili önceki Bakan Sayın Kutbettin Arzu'ya başvurduk, "Kayısı kâr eden bir ürün, desteğe ihtiyacı yok." denildi. Daha sonra size başvurduk soru önergesiyle, alan bazlı destek verilirse kayısı üreticileri daha rahat üretim yapacaklar dedik, Malatya ekonomisi her anlamda gelişecek dedik, herkes zenginleşecek dedik ama maalesef siz de bu konuyla ilgili olumlu bir cevap vermediniz, "Kayısının desteğe ihtiyacı yok." dediniz. Tabii, Tarım Bakanlığından yıllardır desteklenen birçok ürün var, bunların desteklenmesine karşı çıkmıyoruz, fındık gibi, diğer ürünleri desteklemenize karşı çıkmıyoruz ama kayısının da desteklenmesini istiyoruz, bu konuda ayrımcılığı kabul etmediğimizi söylemek istiyorum. Malatyalıların yıllardan beri alan bazlı desteği beklediklerini söylemek istiyorum.

Değerli arkadaşlar, geçtiğimiz yıllarda Malatya'da don olayı oldu, Malatya'daki bütün kayısı tamamen yandı. Hükûmet don konusunda destek vereceğini söyledi, dönüm başına 41 lira destek verdi, üstelik de en fazla 50 dönüme ama bilin ki kayısının bir günlük yevmiyede 40 TL'nin üzerinde, en büyük bahçeye 2 bin TL yardım yapıldı. Yanı başımızdaki bir başka ile -kıskandığımız için söylemiyoruz- bunun tam 3 katı destek verildi, onu da belirtmek istiyorum. Alan bazlı desteğin kayısıyla ilgili hayati bir konu olduğunu söylemek istiyorum.

Kayısı üreticilerinin bir başka derdi TARSİM. Maalesef, TARSİM don ve doludan kaynaklı zararların karşılanması için sigortalıyor ama TARSİM'in sigorta şartları çok zor olduğu için, primlerin yüksekliği, hasar tespitindeki anlaşmazlıklar, çiftçi kayıt sistemine geçişin önündeki engeller üreticiyi TARSİM'den kaçırıyor. Bu kaçış 2014-2015 yıllarında devam etti. Malatya'da ürünlerini sigortalayanların oranı yüzde 45'lere kadar düşüyor. 100 bin liralık kayısı için üreticiler TARSİM'e 13 bin TL para ödüyor, 100 bin liralık fındık için ise üretici 7 bin lira prim ödüyor. Elbette ki fındık üreticilerimizin de haklarını savunuyoruz ama kayısı üreticisine yapılan ayrımcılığı da kabul etmek mümkün değil. 2 kat daha fazla prim ödüyor kayısı üreticisi daha az kazandığı hâlde. 10 binlerce üreticisi bulunan Malatya TARSİM'in yedi yılda yaptığı toplam boliçe sayısı 65 bin. Bu rakam bile üreticilerin TARSİM'e bakışını gösteriyor ve küstüğünü gösteriyor.

Sayın Bakan, kayısı ürünü ülke ekonomisine her yıl ortalama 350 milyon dolar katkı sağlıyor, Malatyalılar bu rakamın 2'ye ve 3'e katlanmasını istiyor, kayısının üretiminin ve tüketiminin çeşitlendirilmesi, pazarlamasının genişletilmesini istiyorlar. Malatyalılar sahipsiz kayısıya sahip arıyor; fındığın, pamuğun, turunçgillerin, zeytinin ulusal konseyleri var ama kayısının yok. Ulusal kayısı konseyinin kurulmasıyla ilgili Malatyalılar tarafından hazırlanan yönetmelik taslağı 2010 yılından beri Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığında bekletiliyor. Tam altı yıldır bekleyen bir yönetmelik olur mu, bu konuyu da sizin takdirlerinize bırakıyoruz, bu konuda destek istediğimizi belirtmek istiyoruz.

Ayrıca, çiftçinin bir problemi daha var Sayın Bakan. 2015 yılında 303, temmuzda 322 olan BAĞ-KUR primleri 2016 yılında 435 TL oldu, 200 lirayı, 250 lirayı ödeyemeyen çiftçinin şu anda 435 lira ödemesi mümkün değil. Bu konuda Türkiye'nin birçok yerinden şikâyet geliyordur ama geçtiğimiz hafta Malatya'da aldığımız en çok şikâyet buydu, bu konuda düzenleme yapılmasını istiyoruz.

Ayrıca, maalesef, Malatya'da geçtiğimiz dönemlerde, özellikle son üç dört yılda Malatya'nın en verimli meraları birilerine peşkeş çekildi, birçoğu hâlâ kullanılmıyor. Bu meraların peşkeş çekilmesini de kınadığımızı belirtmek istiyoruz.

Bir başka sorun Sayın Bakan, Malatya'da yaylalar var, birçok ilde olduğu gibi ancak yaylalarda ciddi üretim olmasına rağmen yaylacıların yaşamış olduğu sorunlara da dikkatinizi çekmek istiyorum. Yol yok, su yok, hiçbir altyapı yok, ona rağmen üretim yapıyorlar bir fabrika gibi.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

VELİ AĞBABA (Malatya) - Bir dakika daha verirseniz...

Bitireceğim.

BAŞKAN - Tabii, verdim bir dakika daha.

VELİ AĞBABA (Malatya) - Yayla üreticilerine birazcık destek verilebilirse... Bir fabrika gibi çalışan, bence vatan görevini yapan, yaylada hayvancılık yapan insanların desteklenmesi gerekiyor. Malatya'nın Arapgir'inden Yeşilyurt'una, Yazıhan'dan Hekimhan'ına kadar birçok yaylada eğer üretim desteklenebilirse, birazcık altyapıda destek verilirse bu sorunların biteceğini düşünüyorum ben.

Ben bütçenin hayırlı olmasını, Malatya'nın bu konuda hak ettiği payı almasını diliyor ve son olarak da birçok tarım ürününde, birçok üründe kamu spotu var. Kayısı spotu konusunda eğer Tarım Bakanlığının bütçesi yoksa ben bunu kendi cebimden harcayarak bir spot hazırlatabilirim yayınlatılması konusunda destek olursanız. Kayısı spotunun mutlaka hazırlatılması gerekiyor, dünyadaki en yararlı meyve kayısıdır, bunu da bilmenizi istiyorum.

Teşekkür ediyorum.