| Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
| Konu | : | 2024 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi (1/276) ve 2022 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi (1/274) ile Sayıştay tezkereleri a) Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı b) Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu c) Karayolları Genel Müdürlüğü ç) Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü d) Havaalanı İşletme ve Havacılık Endüstrileri AŞ (HEAŞ) |
| Dönemi | : | 28 |
| Yasama Yılı | : | 2 |
| Tarih | : | 23 .11.2023 |
BURAK DALGIN (Balıkesir) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.
Sayın Başkan, Sayın Bakan, değerli milletvekilleri, kıymetli bürokratlar; hepinizi saygıyla selamlıyorum.
Şimdi "altyapı" deyince benim aklıma internet geliyor çünkü bilgi çağını yakalamak için de dünyayla rekabet etmek için de internet altyapısı fevkalade önemli. Şimdi, burada bizim 5 tane büyük problemimiz var. Bir tanesi internetimiz yavaş, 2'ncisi erişilemez, 3'üncüsü pahalı, 4'üncüsü hizmet kalitesi çok düşük ve 5'incisi yasaklarla dolu.
Hızla başlayalım yani yavaşlıkla başlayalım. Sayın Bakanın geçenlerde bir demeci vardı "İnternet hızımız âdeta uçuyor." diye. Hangi ülkeden bahsettiğinizi ben pek anlayamadım açıkçası çünkü Türkiye mobil internet hızında dünyada 66'ncı, Türkiye sabit internet hızında dünyada 106'ncı. Siz uçuyorsunuz belki ama vatandaşın interneti pek uçmuyor. Bu altyapıyla bizim bir yere varmamız mümkün değil. Yani yapay zekâdan bahsediyoruz, bilgi çağından bahsediyoruz, millî teknoloji hamlesinden bahsediyoruz, dünyada ilk 100'e giremeyen bir internet hızıyla bunların hiçbir tanesini başarmamız mümkün değil.
2'ncisi erişilebilirlik. Şimdi, yeni yapılan otoyollardan yakın zamanda geçtiniz mi bilmiyorum, orada internet çekmiyor; herhangi bir temel şehrimizin merkezine gidin, orada fiber internet bulunmuyor, üniversitelerimizde bile doğru düzgün internet altyapısı bulunmuyor. Geçenlerde bir arkadaşımız bir KYK yurduna gitti, internet yoktu "Arkadaşlar nasıl vizeye çalışacaklar?" diye şikâyet ediyordu. Türkiye'de 400 bin kilometrenin biraz üzerinde bir fiber hattı var, bunun en az 1 milyon, tercihen 2 milyon kilometreye acilen çıkarılması lazım, 2'nci meselemiz bu.
3'üncü meselemiz ücretler. Türkiye'de internet çok pahalı. "Megabits per second" başına, saniye başına, megabit başına dünya ortalaması 1,06 dolar Türkiye ortalaması 4,33 dolar. Yani bu kadar kalitesiz bir interneti bu kadar yüksek fiyata satmak hiç uygun bir şey değil.
4'üncüsü, herhangi bir internet servis sağlayıcınızı değiştirmeye çalıştınız mı bilmiyorum yakın zamanda, e-devlette birtakım ilerlemeler var ama maalesef burada vatandaşlarımızın çok ciddi hizmet şikâyetleri var.
5'incisi, internet özgürlüklerine baktığımızda, Freedom House Raporu'na göre Türkiye "interneti özgür olmayan ülkeler" listesinde Zimbabve'yle, Sudan'la, Bangladeş'le aynı seviyede; Türkiye bunu hak etmiyor. Türkiye'nin ulaşması gereken şey 5H'dir. 5H nedir? Hızlı, her yerde, hesaplı, hizmet odaklı ve hür internet. Hızlı internet için Türkiye'nin en azından dünya ortalamasına yani mevcut hızının 3 katına çıkması gerekiyor. Bunu yapmanın yöntemleri... Kamu-özel iş birliğiyle, vergileri indirerek ve maliyetleri düşürerek bunu yapmak mümkün; tabii, bu bir öncelik meselesi.
2'ncisi, her yerde internet; Türkiye'de şehirlerimizde fiber kabloların yerel yönetimlerle beraber en az 1 milyon, sonra da 2 milyon kilometreye bir an önce çıkması lazım.
3'üncüsü, hesaplı internet; buraya yüklenen vergilerin acil bir şekilde azaltılması lazım ama tabii, bu da bir öncelik meselesi.
4'üncüsü, hizmet odaklı internet; onu söyledim zaten, rekabetin tesis edilmesi lazım. Bakan yardımcılarınızın özel şirketlerin yönetim kurullarından çıkması lazım ki kamunun özel şirketlerle ilişkisi doğru bir platformda tesis edilebilsin.
5'incisi, hür internet; Türkiye'nin her alanda önceliği hürriyetleri genişletmek olması lazım, internet de bunun başında gelen alanlardan bir tanesi. Bu konuyla ilgili yasalarda gerekli tadilatların yapılması lazım.
Hepinizi saygıyla selamlıyorum.