Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
Konu | : | 2024 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi (1/276) ve 2022 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi (1/274) ile Sayıştay tezkereleri a) Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı b) Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu c) Nükleer Düzenleme Kurumu ç) Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü d) Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü e) Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu |
Dönemi | : | 28 |
Yasama Yılı | : | 2 |
Tarih | : | 17 .11.2023 |
ORHAN ERDEM (Konya) - Teşekkür ederim Sayın Başkanım.
Değerli Bakanım, çok Değerli Komisyonumuzun değerli üyeleri, milletvekilleri, Bakan Yardımcıları, değerli bürokratlar; hepinizi saygıyla selamlıyorum.
Sayın Bakanım, teşekkür ederiz.
Tabii, biz 2002 yılını baz aldık mı "Artık o geçti." ifadeleriyle karşılaşıyoruz ama biz geçtiğimiz yüzyılın... Sayın Cevdet Bey'in yine böyle gireceğini bildiğim için...
CAVİT ARI (Antalya) - Yirmi iki sene geçti.
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Arı, lütfen...
ORHAN ERDEM (Konya) - Diyorum ki: Son yüzyılın, geçtiğimiz yüzyılın yirmi yılı aralıksız iktidar olduk ve bir veriyi paylaşıyoruz. Bundan önceki seksen yıla bakıyoruz, bir de son yirmi yıla bakıyoruz. Şimdi, buna dair bir şeyler diyeceğim ama beni en çok mutlu eden "Gabar, Kato, Bestler Dereler" lafı geçti mi bizim içimiz burkulurdu, hep kötü haberler gelirdi bölgeden. Şimdi petrol haberlerinin gelmesi ve petrolümüzün yüzde 20'sine kadar yerliliğe çıkabilecek olması gerçekten bu hepimizin zenginliği. Başta doğu, güneydoğu olmak üzere Türkiye'mize büyük zenginlikler katacak.
Yine, yarım saatte... Siz her bir faaliyetinizi belki bir günde anlatamazsınız ama hani şu sondaj gemilerine bakıyorum, rahmetli Demirel'in konuşmasını hatırlıyorum "65'te Kıbrıs'a harekât düşündük ama gemimiz yoktu." dediği günlerden 74'te 5-7 çıkarma gemimizle o büyük başarıları elde ettik.
SEZAİ TEMELLİ (Muş) - 73.
ORHAN ERDEM (Konya) - Bugün, tabii, o sondaj gemilerinin rahat çalışmasını sağlayacak cumhuriyetin 100'üncü yılında 100 gemi de boğazdan geçebiliyor elhamdülillah. Ve bu aramalar da bilhassa Akdeniz'de bu güvenliğiyle birlikte aramayı sağlayacak 4 tane derin sondaj gemisi, 2 sismik araştırma gemisi... Dünyada çok az ülkede var. Fatih'in alınışındaki şeyi biraz hatırlıyorum. Yani 860 milyon dolara yapılmış bir gemi -Hyundai sanırım- Türkiye tam kritik bir dönemde ve çok ciddi bir diplomasiyle bunu 210 milyon dolara alıyor. Sonra 2'ncisini, 3'üncüsünü, 4'üncüsünü... Ve Karadeniz'de çok büyük bir rezervle karşı karşıyayız. Doğu Akdeniz'de kaya gazından herkes bahsediyor. En son saydığımda, dünyanın sınırı olmayan 11 ülkesinin gemileri bir ara oradaydı. Arama yapmak istesen birçok sıkıntıyla karşılaşıyorsun ve yabancı gemilerle arama yapman da mümkün değildi. Şimdi bunun da önünü açmış oldunuz. Kimin bu noktada katkısı varsa başta Cumhurbaşkanımız olmak üzere tüm görev yapan bakanlarımıza teşekkür ediyorum.
Şimdi "100'üncü yılın yirmi yılı bizde." dedik. Bir sorumluluğumuz var ve bu yirmi yılda çok badireler de atlattık. Yani şu son beş-yedi ay önceki büyük depremden geriye doğru sayın; savaşlar, pandemiler; sosyal, ekonomik, siyasal bir sürü sıkıntı da yaşanmış ama buna rağmen Türkiye dünyada madencilikte 8'inci sıraya gelmiş. Ve maden üretiminde 2002'ye kadar 680 milyon dolar ihracatı var, şimdi 6,5 milyar dolara gelmiş. Sondajda altmış yedi yılda 3,7 milyon metre sondaj yapılmış, yirmi bir yılda neredeyse bunun 3 katı 8,6 milyon metre sondaj yapmış. Kömürde aynı 8,3 milyar tondan 20,4 milyar tona getirmiş. Borda yaptıklarınızın çok azını anlattınız, günden güne işlemeyle bunu çok daha kıymetli bir ihraç ürünü hâline getireceksiniz. Şu anda bile Türkiye dünya pazarının yüzde 63'üne sahip durumda ve ülkedeki büyümenin hani On İkinci Kalkınma Planı'nı konuştuk, ara ara Türkiye'nin kalkınmasını eleştirdi arkadaşlarımız ama ya, kalkınmanın görüntüsü bu veriler, 3 kat, 4 kat. Hani, 7-8 milyondan 25 milyona aracı çıkarmışsın, yolları yapmasan göze çarpar ama bu enerjideki şey tamamen bir programlama ve hiçbirimizin görmediği yatırımlar, dağlardan elektrik hatları ve üretimiyle çok öngörüsü olan önemli projeler. Tebrik ediyorum ve bugün her alanda 3-4 kat öne çıkarıldığını görüyoruz.
Yine, Sayın Erdem'in izahatında EPDK Başkanımız çok tecrübeli, o bilgi verecektir ama ben şöyle bir düşündüm, baktım, dolar 1.500 lira; 1,1 dolar petrol o zaman. Hani, bugünün şeyine çevirsen 30 civarı bir rakam ama petrolün varili 23 dolar Mustafa Bey, bugün 93 dolarlardan 83'e indi yani hani inşallah Başkanım çok daha güzel izahat eder.
Akkuyu Nükleer'e geliyorum. Ya, şimdi, bunu eleştiriyoruz, ben, hani saygı duyarım ama şaşırıyorum. 32 ülkede 412 nükleer reaktör var. Örneğin, ABD'de 92 tane, İsrail'de bir avuç yer 2 tane, İngiltere'de 15 tane, Fransa'da 56 tane. Cumhurbaşkanımız o zaman Başbakandı, gelir gelmez bunu yapmak istedi, 2013'e kadar Türkiye'yi oyaladılar, Fransa'yla görüştüler "Başlıyoruz." dediler yapmadılar, orayla, burayla filan, en son Rusya'yla başlandı ve Türkiye de bu kulvarda inşallah gücünü alacak. Allah yardımcınız olsun, çok önemli işler yapıldığını görüyoruz.
Şimdi, çok uzatmadan birkaç da önerim olacak. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne de elektrik götüreceksiniz, konu olmadı. Bu çok önemli bir yatırım Sayın Bakanım, önce suyunu götürmüştük, kemerlerle kalplerimizi birbirine bağladık, şimdi de yeni bir damarla elektriği de götüreceksiniz, bunu çok kıymetli buluyorum.
Yine, EPDK, BOTAŞ ve sizlere bağlı olan dağıtım şirketleriyle çok önemli işler yapıldı, bu yıl sonuna kadar 800 ilçe, 81 ilde doğal gaz ama rica ediyorum Sayın Bakanım, bunu dinlerseniz memnun olurum.
Sayın Bakanım, bir öneride bulunuyorum, Türkiye, şu anda, bir konut açığı yaşıyor. Lütfen, Çevre Bakanlığı farklı bakanlıklarla boş konut olan kullanılabilir ilçelerin küçük mahalleleri var, beldeleri var, buralara teşvik ederek doğal gazı götürüp tersine göçü sağlayalım. Hazır kapasite var, okul var, öğretmen var, evler de boş hepimizin ilçelerinde görüştüğümüzde diyorlar ki: "Gidemeyiz, doğal gaz yok." ve şirketler de verimliliğe bakıyor, buna küçük desteklerle, EPDK çok önemli işler yaptı, bunu yapabilir.
Yine, bu bulduğumuz doğal gazdaki gübre fabrikası sizinle tam ilgili değil ama Tarım Bakanlığı, ticaret vesaire, bu da çok önemli, bunun da hızlı yürümesi lazım. Bir de riskli bölgelerde, hani deprem riski olan yerlerden Anadolu'ya bu sanayiyi kaydırmak lazım, oralara daha fazla enerji desteğinin verilmesi bir adım daha rahatlatacaktır diyorum.
Şimdiden, inşallah, akşam oylanır, kabul edilir. Bütçenizin hayırlı olmasını diliyorum. Tüm çalışanlarınıza da teşekkür ediyorum.