CEVDET AKAY (Karabük) - Teşekkür ederim Sayın Başkanım.

Sayın Başkanım, Değerli Komisyon üyeleri, Sayın Bakanım, çok kıymetli bürokratlar, değerli basın mensupları; ben de hepinizi sevgi ve saygıyla selamlıyorum.

Bakanlık bütçesinin hayırlı sonuçlar doğurmasını temenni ediyorum.

Bakanlık bütçesine baktığımız zaman, genel konsolide bütçe büyüklüğü içerisinde binde 4,35'lik gibi çok cüzi bir oranla payını almış yani 48 milyar 323 milyonluk bir rakamdan bahsediyoruz, işte, EPDK gibi kuruluşların da ayrıca gelirlerini ifade etmiştiniz. Bu rakam geçen yıla göre yüzde 156 oranında artmış olmasına rağmen yetersiz bir rakam, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı gibi önemli bir bakanlığın bütçesinin daha fazla olması gerektiğini buradan özellikle ifade edelim. Tabii ki bu bütçeyi daha iyi noktaya getirmek için de -hep konuşmalarda söylüyorum- bütçedeki faiz giderlerini bizim indirmemiz lazım ki ödenekleri bu tarafa aktarabilelim.

Burada, şöyle söyleyeyim: Bakanlık bütçesinin içerisinde 35 milyar 505 milyonluk bir rakam var, yerel yönetimlerin güçlendirilmesine ayrılmış bu rakam yani bütçenin de yüzde 45'ine, 48'ine tekabül ediyor. Şimdi, sunumda bunun detaylarının ne olduğunu ben merak ettim Sayın Bakanım yani bu konuyla ilgili biraz daha ayrıntılı açıklama verirseniz... Çünkü netice olarak, bu rakam, 35 milyar 305 milyonluk bir rakam, bütçenizin çok önemli bir rakamı. Yerel yönetimlerin desteklenmesi güzel bir şey. Acaba sadece aydınlatma giderleri mi yoksa daha farklı şeyler de var mı, bu konu hakkında biraz ayrıntılı bilgi verebilirseniz sevinirim.

Yine, sürdürülebilir çevre ve iklimle ilgili burada ayrılacak ödenek 12 milyon 756 bin lira gibi bir rakam, çok düşük bir rakam. Çevre, iklim, bunlar bizim için olmazsa olmaz. Doğanın korunması ve bu tür iklimle ilgili değişikliklerin uzunca bir süre ülkemizi meşgul etmemesi, bizden sonraki nesillerin daha iyi koşullarda yaşayabilmesi açısından Bakanlığınızdan buraya da daha fazla bütçenin ayrılması gerekir.

Yine dikkatimi çeken bir konu da 2023 yılında hazine varlıklarının ve yükümlülüklerinin yönetimiyle ilgili programda ödenek teklif edilmediği hâlde burada bir harcama olmuş, 190 milyon civarında bir harcama -Yani ödenekte yok, teklifte yok- bu harcamanın ne olduğunu merak ettim, nereye harcanmış, bir de nereden ödenek aktarılmış, onun cevabını bize verirseniz sevinirim. Bu harcamaya gerek varsa niçin 2024 yılı teklifinde de tekrar sıfır bütçe teklif ettiniz?

Yine, program dışı giderler 8 milyar 693 milyon, bütçenizin yüzde 17,98'i. Bu uygulama yanlış bir uygulama. Şu ana kadar gelen bakanlıklar içerisinde bir tek Millî Savunma Bakanlığında program dışı ödemeler yoktu, hepsi programa bağlanmış ödemelerdi. Bunların detayına baktığımız zaman, genelde, hazine yardımı şeklinde olduğunu da gördüm fakat bunların nerelere, nasıl yapıldığının takibi mümkün değil. Ben bütçenizi inceledim, detay baktım, hem geçmiş bütçe dönemlerine baktım hem buna, buradan sağlıklı bir sonuç alamadım. Bunun daha şeffaf olması için nasıl bütçe içi fonlar-bütçe dışı fonlar uygulaması yanlışsa, bütçe içerisinde de program içi ve program dışı uygulamaları yanlış buluyoruz. Bir sonraki bütçe teklifinde inşallah bu konuların düzeltilmesi gerektiğini söylüyoruz.

Yine, mal ve hizmet alımları bütçenizin yüzde 73'ü, 35 milyarlık bir rakam; cari transferler 8 milyarlık bir rakam; sermaye giderleri de aşağı yukarı 3 milyar 140 milyon gibi çok düşük bir rakam. Biz yatırım harcamalarına bütçeden gerekli payı ayırmamışız, ayırmadığımız için de maalesef maden ocaklarında, TTK gibi kuruluşlarda böyle ciddi kazalar oluyor. Bu bütçeden ayrılacak fonlarla, bu paralarla buradaki kazaların önlenmesiyle ilgili gerekli yatırımların yapılmasının da kaçınılmaz olduğunu söylüyoruz, bu konu çok çok önemli. Yani bütçe kaynaklarının etkin bir şekilde kullanılması, optimum kullanılması, önceliklerin iyi belirlenmesi, yatırım harcamalarına gerekli önemin verilmesi kaçınılmaz.

Deniz Vekilim belirtti bazı aksaklıkları, bizim bölgemiz Batı Karadeniz Bölgesi. Sayın Bakanım, siz de Kardemir Yönetim Kurulu Başkanlığından Bakan oldunuz, bölgemiz size uğurlu geldi. Onun için, bölgemiz sizden daha fazla yatırım bekliyor. Bunun için, hem Karabük olsun hem Zonguldak olsun hem Bartın olsun Batı Karadeniz havzasına -Kastamonu dahil- ben gerekli önemi vereceğinizi belirtiyorum ama Deniz Vekilimin belirtmediği birkaç konu vardı, ben onu buradan özellikle belirtmek isterim: Redevans sistemi yanlış bir uygulama, kalkması gerekir. Ben buradan soruyorum: Kaç tane redevans firmamız var? Bu firmalardan alacaklarımız ne kadar? Bunların ne kadarı yasal takibe intikal etti, tahsilat durumu nedir? Yine, Amasra'da, bölgemizde Hema firması var. Mahkeme kararıyla işlem durduğu hâlde o bölgede çalışma yapıyor mu yani çalışmalarına başladı mı? Bunu merak ediyoruz.

Bir de TTK'de bizim norm kadromuz 14 bin olmasına rağmen -en son 2 bin kişi aldınız, biliyorsunuz- 9 bin kişi çalışıyor şu anda. Burada TTK'nin önemli sorunu tecrübeli mühendis ve işçinin az olması, arkadan gelen yeni işçiler tecrübesiz olduğu için kaza olaylarıyla ilgili gerekli önlemleri almada yetersiz kalıyorlar. Bu norm kadronun kullanılması, 2024 yılında emekli olacak 2 bin kişinin de dikkate alınması, onlar emekli olmadan arkadan gelecek tecrübeli mühendislerin ve teknik ekiplerin işçilerimizi, teknik mühendislerimizi, teknikerlerimizi, mühendislerimizi yetiştirmeleri gerekir. İş güvenliğinin alınması gerekir, sadece havalandırma sistemi değil bu; oradaki mühendislerin, teknikerlerin işçilerin, tecrübeli kişilerin görevlerini tam olarak yapamadıklarından dolayı da kazalar meydana geliyor. Bu konuya önem verilmesi gerekir.

Birçok madende bu redevans firmaları belli metrelerde çalışıyor, belli metrelerde de Bakanlık mensupları, kurum mensupları, genel müdürlük mensupları çalışıyor. Bu uygulamadan lütfen vazgeçin, kendi işimizi kendimiz yapalım; zaten zamanında bitiremiyorlar, alacaklarımız var, alacaklarımızı da alamıyoruz. Bunu buradan ayrıca ifade ettim.

Evet, bir de Enerji İşleri Genel Müdürlüğünüz var, önceki yıllarda çok düşük bütçe ayrılmış, 2024'te 3 milyar 356 milyonluk bir bütçe ayrılmış; çok ciddi bir artış var, siz de bakarsanız göreceksiniz. Geçmiş yıllarda olmayıp da bu yıllarda olacak ne var, niçin o bütçe ayrıldı? Oradaki rakamın nereye kullanılacağını merak ettim, bunu bizimle paylaşırsanız sevinirim. Yine, detaylı baktığım zaman, 2 milyar 983 milyonunun hane halkı ve işletmelere verileceğini gördüm. Bu işletmeler kimdir, kimlere yardım ediyoruz? Bunu bilmek istiyoruz, bunu bizimle paylaşırsanız çok seviniriz.

Enerjiye olan bağımlılığımızı da azaltmak için gerekli yatırımlarımızı çoğaltmalıyız. Gerçekten, en büyük sıkıntımız enerji maliyetlerinin yüksek oluşu, dışa bağımlı oluşumuz. Bu nedenle de bütçe açıklarımız, cari açıklarımız büyüyor, onarılamaz vaziyete geliyor; enflasyonist baskılar oluşuyor bu fiyatlar yukarı doğru arttığı için. Enflasyon hedeflerimizin tutmama sebeplerinden biri de bu, bu konulara da önem verilmesi lazım.

Yine, bölgemizde Filyos Limanı var Sayın Bakanım. Kardemir temelini atmıştır Filyos Limanı'nın ve bugünkü hâle gelmesinde çok büyük katkısı olmuştur. Oradaki doğal gaz miktarının ülkemizin ihtiyacının ne kadarlık kısmını karşılayacağını merak ediyorum. Bunu bizimle paylaşırsanız sevinirim. Bir de bu limanın konteynır limanı ve ihracata yönelik kullanılmasıyla ilgili mutlaka faaliyete geçmesi lazım. Sizden özellikle bu konuda diğer bakanlıklarla görüşerek bu işi aktif hâle getirmenizi talep ediyoruz, yöre halkımızın da sanayicimizin de talebi budur. 50 milyon dolarlık ekstra bir navlun gideri söz konusudur, Gebze'den ihracatlarını yapmak zorunda kalıyorlar, bunu belirtmek de önemli bir görev olarak bize düştü, buradan size ifade edeyim. Yine, doğal gaz ulaştırmayla ilgili, bölgemizde "Yenice'ye doğal gazı ekim ayı sonuna kadar getireceğiz." dediniz, getirdiniz fakat orada şöyle bir sıkıntı var Sayın Bakanım, onu lütfen bilin: Burada CNG yani sıkıştırılmış doğal gaz sistemiyle doğal gaz veriliyor, yaklaşık 50 haneye veriliyor, 17 gün kadar yetiyor. Buradaki depolama sistemi tır üstünde -ben size bunu özellikle göstereyim- Sayın Bakanım, şuradan görebiliyor musunuz bilmiyorum. Mutlaka biliyorsunuzdur ama tır üstündeki bu depolama sistemi emniyet açısından çok sıkıntılı. Zaten 50 haneye on yedi gün yetiyor, sayı arttıkça buradaki süre kısalacak. Bölgemiz kar yağışının yoğun olduğu bir bölge, oradaki doğal gaz sevkiyatlarıyla ilgili sıkıntılar yaşayacağız.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Akay, açıyorum mikrofonunuzu, buyurun lütfen.

CEVDET AKAY (Karabük) - Bunu daha düzgün hâle getirirsek memnun olacağız.

Yine, burada, bu bölgede 31/12'de Kargaz'ın belediyeyle olan sözleşmesi doluyor. O sözleşmenin yenilenip yenilenmeyeceğini de buradan ifade edelim. Eflani ve Ovacık da doğal gaz bağlanmasını bekliyor. Enerji nakil hatlarıyla ilgili bölgemizde yatırımların yapılması gerektiği yerler var, yağışlarda özellikle elektrik kesintileri yoğun vaziyette.

Bir de Sayıştay raporlarıyla ilgili konu şu: Geçmiş yıllardaki Sayıştay raporlarında 2017-2020 yılları arasında özellikle EPDK'nin kestiği cezalarla ilgili 4 milyar TL'lik bir rakamdan bahsediliyor, bu da kendi bütçesinin yaklaşık 10 katı kadarına tekabül ediyor. Bu cezalar tahsil edildi mi, edilebiliyor mu? Raporda "Yüzde 90'ı tahsil edilmemiş." şeklinde geçmiş. Bunların tahsil edilmesi gerekiyor çünkü zaman aşımına da uğramak üzere.

Geri kalan konuları da artık soru olarak soracağız.

Teşekkür ediyorum, sağ olun.