GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.

Sayın Bakan, değerli bürokratlar; hepinize iyi akşamlar diliyorum.

Sayın Bakanım, Ankara'da rahmet yağıyor, İstanbul'da dün ve bugün yağmur yağıyor; bu, son derece sevindirici.

İstanbul'un içme suyu ihtiyacı günlük 3,5 milyon metreküp, bu da yıllık yaklaşık 1,2 milyar metreküp suya denk geliyor. İstanbul'da bulunan havzalarda yağışla toplanan suyun toplam miktarı da 500 ila 600 milyon metreküp civarında. Yani görünen o ki 16 milyonluk İstanbul kentinin ihtiyacı olan yani kentin havzalarının dışından taşınması gereken su miktarı minimum 600 milyon metreküp.

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün daha önce yapmış olduğu fizibilite raporlarında da İstanbul'un su ihtiyacının Anadolu yakasında Melen Çayı üzerinde yapılacak olan bir barajla rezervuar hâline getirilmesi ve bu suyun daha sonra İstanbul'un Anadolu yakasındaki Ömerli havzasına taşınması, buradan da günlük 1,5 milyon metreküplük suyun Avrupa yakasına taşınmasıyla birlikte özellikle günlük 2,2 milyon metreküp suya ihtiyacı olan Avrupa yakasının su sorununun çözülmesi hedeflenmişti. 2014 yılı yatırım programına alınan, o gün İSKİ Genel Müdürlüğünden farklı tarihlerde toplam 315 milyon dolarlık bir bütçe katkısıyla yapılan Melen Barajı'nın akıbeti hakkında sizin ne düşündüğünüzü de öğrenmek istiyorum. Daha önce, 2018 yılında, yerel seçimler öncesinde tamamlanacağı söylenen, sonrasında 2020 yılına ertelenen, 2020 yılında yeniden ihalesi yapılarak 2023 yılında da tümüyle ihalesi iptal edilen bir barajdan bahsediyoruz.

Şimdi, İstanbul'un şu anda Anadolu yakasında ve Avrupa yakasındaki toplam su rezervi yüzde 16,67. Avrupa yakasındaki membalarda ve rezervuarlardaki toplam su miktarı da yüzde 7,7. Zaten rezervuardaki su yüzde 6'nın altına düştüğünde de herhangi bir biçimiyle artık oradaki canlı yaşamın yok olmaması için su alma faaliyetine de son veriliyor.

Şimdi, öğrenmek istediğim şu: Bakanlığınız ya da Devlet Su İşlerinde, bütün büyükşehirlerde ve yerleşim yerlerinde suyun şehir merkezlerine taşınmasıyla ilgili yükümlülük ve sorumluluk Devlet Su İşlerinde olduğuna göre, İstanbul'un da su ihtiyacının bu kuraklıkla birlikte artık giderek yönetilemez bir hâle geldiğini de dikkate aldığımızda ki biliyorsunuz, kurak mevsimlerde siz isteseniz de... İşte, daha iki gün öncesine kadar Melen'den İstanbul'a basılan toplam su miktarı 800-850 bin metreküp civarındaydı; yani bunun anlamı, geriye kalan 2,2-2,4 milyon metreküplük suyu da siz rezervlerinizden harcamak durumundasınız. Bu sene kurak bir mevsim geçti, gelecek yıl küresel iklimle birlikte bunun çok daha artma ihtimali var. Bakanlığınız, hani Melen'de bir çalışma yapamıyorsanız, hiç olmazsa bunun memba tarafında -yani bu iş görmez barajın memba tarafında- yeni bir su biriktirme işleminin yapılabilmesi için İSKİ Genel Müdürlüğüyle ortak bir çalışma yaparak en azından 150-200 milyon metreküplük bir suyun toplanmasını sağlayabilirse, belki 300-400 milyonluk bir yatırımla, yani kurak mevsimlerde Melen Çayı'ndan alınamayan suyun en azından bu birikmiş olan sudan alınması sağlanabilir. Bu noktada hâlâ bir iş birliğinin sağlanamaması, İstanbul gibi Türkiye'nin en büyük, dünyanın ve Avrupa'nın en önemli şehirlerinden birini, olası bir kuraklık karşısında ciddi riskler altında bırakmaktadır. Sizler de çok iyi biliyorsunuz ki kuraklık ortaya çıktığında alınacak olan tedbirler en azından birkaç yıl sürmektedir.

Ben Bakanlığınızın bütçesiyle ilgili şunu söylemek istiyorum: Bugünden yarına hiç gecikmeden, İstanbul'un bu riskini azaltmak için, ortadan kaldırmak için Bakanlık olarak derhâl çalışmaya başlamanız ve Melen rezervuarında biriken suyun, özellikle ağustos, eylül, ekim ve kasım aylarında yani membada suyun İstanbul'a en azaldığı dönemde hiç olmazsa biriktirilmiş olan suyun istanbul'a aktarılmasıyla ilgili bir çabanın sağlanması gerekir. Bütçenizi inceleme şansımız olmadı ama gördüğüm kadarıyla, sizin 2024 Yatırım Programı'nızda Melen'le ilgili, İstanbul'un susuzluğunu giderme konusunda da bir çalışma göremedim, eğer varsa lütfen bu konuyla ilgili bizi aydınlatınız. Eğer bu konuda Devlet Su İşlerinin yatırım bütçesinden bu kaynak aktarılmadıysa İSKİ Genel Müdürlüğüyle birlikte bir eş güdüm içinde çalışarak en azından, biraz önce söylediğim gibi, burada 200-250 milyon metreküplük suyun biriktirecek bir rezervuar alanı oluşturulup bu suyu biriktirebilmesiyle ilgili yeni bir fizibilite çalışmasının yapılması ve projenin gerçekleşmesi için ivedilikle harekete geçmek gerekir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Zeybek, toparlayın lütfen.

Buyurun.

GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - İstanbul'da öngörülmeyen 1,5-2 milyon civarında da göçmen yani nüfusa kayıtlı olmayan bir nüfusun da varlığını biliyoruz. Daha önce günlük 2 milyon 850 bin-2 milyon 800 bin metreküp su tüketimi 3 milyon 200 bin metreküplerin üzerine çıkmış durumda. Bunun anlamı da İstanbul'da daha çok suya ihtiyaç olduğu. Gelişen şartlarla birlikte daha konforlu yaşamı seçen ailelerimizin su tüketim miktarlarının göreceli olarak artığını da dikkate alırsak hiç gecikmeden bu meseleyle ilgili adım atılmasının önemli olduğunu düşünüyorum.

Bakanlığınızın bütçesinin hayırlı olmasını temenni ediyorum.