ÖZNUR BARTİN (Hakkâri) - Sayın Başkan, Sayın Bakan, Komisyonun değerli üyeleri; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

İktidarın 2024 bütçe teklifinde de sermayenin, savaşın bütçesini görüyoruz çünkü iktidar, bir grup sermayedarın ihyasıyla ve Kürt kimliğine yönelik düşmanlıkla ömrünü uzatabileceğini düşünüyor. Bu ülkede Kürt kimliğine yönelik savaş ve darbe mekaniği iktidarın da temel motivasyon ve güç kaynağı hâline gelmiştir. Bu anlayış ahlaki ve meşru değildir. Ahlaki, politik ve demokratik bir yönetimin ilkelerini burada size anlatma olanağım yoktur ancak böyle bir derdinizin olmadığını da bildiğimiz gibi, savaş, çatışma, şiddet, baskı, kayyum politikalarını tercih etmek, ucuz oyunlarla toplumu manipüle etmek şanınızdır, iliklerinize kadar da yaşıyorsunuz. Bilin ki Kürtlerin kazanımlarına saldırmakla ne bürokrasideki çürümüşlüğü ne de ülkeyi yönetememe âcizliğini örtbas edemiyorsunuz.

Sayın Başkan, iktidarın savaş ve yandaş bütçesinin etkilerinin en derin yaşandığı yer, Kürtlerin yoğunlukta yaşadığı illerdir. Her yere sanayi, teknoloji var; bölgemize baskı, saldırı, sınır duvarı... Bölgesel eşitsizlik her geçen gün derinleşiyorken bir bakanlık hariç diğer bakanlıkların en az harcama yaptığı kentler Kürt nüfusunun yoğun olduğu kentlerdir. Malum bakanlık ise Kürt kimliğini ve coğrafyasını, Rojava'yı, Irak Kürdistan bölgesini hedef alan, bombardımana tutan Millî Savunma Bakanlığıdır. Bütçenin kara deliği güvenlik harcamalarıdır. Bu harcamalar yerine Hakkâri ve çevre kentlerine sanayi ve teknoloji alanında yatırımlar yapılmış olsaydı bugün Hakkâri işsizlik ve yoksulluk kenti olmazdı, sosyoekonomik göstergelerde de bölge kentleri son sıralarda olmazdı.

Aslında TÜİK'in ve diğer birçok resmî kurumun verileri de kürdistan haritasını göstermektedir. Bugün yatırım teşvik...

ADNAN BEKER (Ankara) - Burası Türkiye, burası Türkiye Cumhuriyeti devleti, bırak kürdistanı!

YAVUZ AYDIN (Trabzon) - Ne kürdistanı ya, Türkiye burası! Bunu kim çizdi, kim çizdi bu kürdistan haritasını?

ÖZNUR BARTİN (Hakkâri) - Bunu ben çizmedim, bunu TÜİK çizdi, bunu resmî kurumlar çizdi ve gördüğünüz gibi burada mavi renkle gösterilen yatırım teşvik alanının en az olduğu alanlardır.

YAVUZ AYDIN (Trabzon) - Böyle bir şey yok Sayın Başkanım.

İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Orası 6'ncı bölge, "kürdistan bölgesi" diye bir şey yok.

ÖZNUR BARTİN (Hakkâri) - Kürtlerin nüfusunun en fazla olduğu ama yatırımların en az olduğu yerlerdir. Burada da bütçedeki...

MUSTAFA BAKİ ERSOY (Kayseri) - Burası Türkiye Cumhuriyeti devleti.

İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - 6'ncı bölge orası.

SEZAİ TEMELLİ (Muş) - Onu söylüyor, 6'ncı bölgeyi söylüyor.

ÖZNUR BARTİN (Hakkâri) - Kürdistan 1847'te vilayet unvanını almış bir yerdir.

SEZAİ TEMELLİ (Muş) - "Biz çizmedik." diyor, 6'ncı bölge... Anlayamıyorsunuz.

İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Bölge kalkınsın diye 6'ncı bölge yapıldı, terör altında kalmasın diye.

SEZAİ TEMELLİ (Muş) - Niye kalkınmıyor?

ÖZNUR BARTİN (Hakkâri) - Bunu söyleyen ben değilim. siz kendiniz, kendi atalarınızı eğer inkâr ediyorsanız o da sizin bileceğiniz bir şey.

İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Teröre destek verilmesin diye.

SEZAİ TEMELLİ (Muş) - Niye gelmiyor destek? Niye gelmiyor?

SÜMEYYE BOZ (Muş) - Başkanım, müdahale edecek misiniz?

ÖZNUR BARTİN (Hakkâri) - Örneğin, 2022'de hane halkı kullanılabilir fert geliri...

İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Orada yirmi yıl önce insanlar gece sokağa çıkamıyordu, şimdi her tarafa yatırım yapılıyor.

ÖZNUR BARTİN (Hakkâri) - Beni dinler misiniz... Sonrasında söz hakkı alabilirsiniz beyefendi.

YAVUZ AYDIN (Trabzon) - 6'ncı bölgeyi "kürdistan bölgesi" olarak tanımlamasın Sayın Başkanım, müdahale eder misiniz.

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Şimdi, değerli milletvekilleri, bir müsaade eder misiniz...

Arkadaşlar, ben...

ÖZNUR BARTİN (Hakkâri) - Örneğin, bakın, bunu tanımlayan, 1847'de vilayet unvanını veren biz değiliz efendim.

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Bartin... Sayın Bartin, bir durur musunuz, sözünüze gerekirse ilave süre vereceğim.

Değerli arkadaşlar, ben not aldım, konuşmasından sonra gerekli ikazlarda bulunacağım. Şimdi, TÜİK, oradaki harita nedir, ne değildir, onların açıklamasını yapacağım.

Buyurun lütfen.

ÖZNUR BARTİN (Hakkâri) - Örneğin, 2022'de hane halkı kullanılabilir fert geliri İstanbul bölgesinde 70 bin TL iken en düşük bölge olan Van, Muş, Bitlis, Hakkâri'de 23 bin TL'dir, arada uçurumlar vardır. Bakanlığınızın 2022 İlçelerin Sosyoekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması da başka bir ayrımcılık ve eşitsizlik raporudur. Buna göre, ilçeler gelişmişlik durumuna göre 6 kademe şeklindedir. Bölgeden sadece Erzurum Yakutiye ve Antep Şehitkâmil ilçeleri ilk kademedeyken 6'ncı kademede bulunan 121 ilçeden 92'si Kürtlerin yoğunlukta yaşadığı ilçelerimizdir. Buralar geri kalmış değil, kasıtlı olarak geri bırakılmıştır. Bölgesel sanayi yatırım teşvikleri verisi de bu haritayı belirginleştirmektedir. 2012'den bu yana verilen sanayi yatırım teşviklerinin yüzde 4'ü 6'ncı bölgeye verilmiştir. Peki, 6'ncı bölge neresi? Kürtlerin yoğunlukta yaşadığı kentlerdir. Türkiye geneli verilen 7 milyar TL teşvikten Hakkâri'nin payına sadece 2 milyon TL düşmüştür, bu on binde 3 bile değildir. Kamu bankalarından verilen kredilerde de Hakkâri'ye düşen miktar, bırakın, devede kulak misalidir. 2023'ün ilk altı ayında verilen 22 milyar TL krediden sadece 20 milyon TL'si Hakkâri'ye verilmiştir yani yüzde 0,01 bile değildir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Bartin, sözlerinizi toparlayın.

ÖZNUR BARTİN (Hakkâri) - Bu miktarın 2 katından daha fazlası Hakkâri'ye yakın nüfusa sahip Uşak, Burdur, Karabük, Kırıkkale illerine verilmiştir. Yaptığınız, bölgesel eşitsizliği gidermek değil, daha da derinleştirmektir. Yürüttüğünüz bu politikaların sonucunda bölge göç vermektedir. Hakkâri'de son beş yılda 11.137 kişi göç etmiştir, bölgenin diğer kentleriyle birlikte sadece 2022'de nüfus 40.855 kişi azalmıştır.

Ayrıca, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının görev alanında olup seçim bölgem Hakkâri'de çözüm bekleyen birkaç soruna değineceğim. Bahsettiğiniz anlamda Hakkâri'de sanayi diye bir şey yok. Organize sanayi bölgesi dört yıldır hâlâ proje aşamasını geçemedi. "KOBİ" dediğiniz esnaf kan ağlıyor. Ocak 2022'den bu yana Hakkâri'de 450 esnaf kepenk kapattı, 2023'te 54 esnaf, toplamda 229 esnaf çekini yatıramadı, zamlar nedeniyle esnafı bugün satış yapamaz...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Teşekkür ediyorum.

Sözleriniz toparlayın, araya müdahale ettim.

Otuz saniye veriyorum.

Buyurun lütfen.

ÖZNUR BARTİN (Hakkâri) - Esnafı satış yapmamanın daha kârlı olduğu kanısına getirdiniz. Bundan daha vahimi ne olabilir?

Hakkâri Selahaddin Eyyubi Havaalanı'nın halk arasındaki ismi "yazlık havaalanı" olmuş. Kış aylarında sefer yok çünkü kötü hava koşullarında otomatik güvenli iniş yani aletli iniş sistemi teknolojisi kurulmamıştır. Bu da "Yerli otomobil, SİHA, İHA üretiyoruz." diyen, sözüm ona TEKNOFEST'ler düzenleyen iktidarın bir diğer utancıdır.

Saydığımız sorunlara Bakanın verecek bir cevabı var mıdır merak ediyoruz.