SÜMEYYE BOZ (Muş) - Teşekkürler Başkan.

Değerli üyeler, öncelikle, konuşmaya başlamadan önce, Değerli Vekilimiz Beritan Güneş Altın'ın söylediği her söze katıldığımı belirtmek istiyorum. Ayrıca, bugün söze başlamadan önce, cinsiyetçilik üzerine söz alacağımı belirtiyor fakat bu konuşmanın içeriğine geçmeden önce beş gün içinde 3 gencin KYK yurtlarında yaşamını yitirdiğine değinerek Zeren Ertaş şahsında hayatını kaybeden bütün gençlerin ailelerine başsağlığı dilediğimi belirtmek istiyorum.

Şimdi, kadınlar birçok alanda cinsiyetçiliğe maruz kalırken bu alanlar arasında spor kurumlarındaki kadın görünürlüğünden sahalardaki kadın sporcuların kazancına kadar birçok farklı alanda eşitsizlikler göze çarpıyor. Türkiye'de sporda toplumsal cinsiyet eşitsizliğine dair son veriler de bunu açıkça göstermekte. Buna göre lisanslı sporcularda erkeklerin oranı yüzde 65,16 iken kadınların oranı ise yüzde 34,84. Ayrıca, federasyonlarda ve federasyon yönetim kurullarında yer alan erkeklerin oranı yüzde 92,63 iken kadınlar neredeyse yok hükmünde.

Şimdi, erkek egemen sistem spor alanında almış başını gitmiş, bunu görebiliyoruz ancak burada şuna değinmek gerekiyor: Kadınlar desteklenmiyor, kadın taraftar grupları teşvik edilmiyor, üstelik kadınlar spor alanında engelleniyor. Bunun en somut örneklerini Muş'ta gördük. Şöyle ki "evlilik" adı altında kız çocuklarının istismara maruz bırakılmasını önlemek ve spora yönlendirmek amacıyla kurulan Muş Yağmur Spor Kadın Futbol Takımı 3. Lig'deyken grubunda şampiyon oldu ancak maddi imkânsızlıklardan ve olanakları olmadığından kaynaklı 2. Lig maçına dâhil edilemedi, daha doğrusu dâhil edilemediğine dair bir haber paylaşmıştık, bunun içeriğinde şöyle bir ifade vardı; ilgili futbol kulübü, Muş Yağmur Spor Kadın Futbol Takımı desteklenmedikleri için yetkililere başvuruyor ancak yetkililerden şöyle bir cevap alıyor, kız çocuklarının spor yapmaları "haram" olarak nitelendiriliyor ve bunu bize o futbol takımının direktörü aktardı.

Şimdi, bu sadece Muş'ta kendini göstermiyor, Muş bir örneğiydi ama aynı zamanda bir örneğini de Van'da görüyoruz. Van'da belediyeleri borç batağı içerisinde bırakan ve kadın kurumlarını, 52 tane kadın kurumunu kapatan kayyumlar, kadın spor takımlarına da musallat oldu. Van Büyükşehir Belediyespor kadın takımı, Süper Lig'de olmasına rağmen kayyum atandıktan sonra otobüs, harcırah gibi gerekli destekleri vermedi hatta verilen destekleri engelledi, takımı pasifize etti ve en sonda ise dağıttı. Yine aynı kayyum, Vanspor'daki eş başkanlık sistemini de lağvetti.

Şimdi, bir örneğini de biz Batman'dan aktarabiliriz. Batman'da ise yine Batman Kadın Spor Kompleksi kayyum tarafından Batman Spor Kompleksi olarak değiştirildi, kadınlara açılan bu alanlara ipotek koydu.

Kadınların ve gençlerin neden spora dâhil olmadığı, neden spora yönelmediğiyle ilgili birçok konuşma yapıldı ve bazıları bunun TÜİK'de ilgili verilerini de aktardı. Biz de burada şuna değinmek istiyoruz aslında: Kadınlar ve gençler spora dâhil olamıyorlar çünkü ülkeyi terk ediyorlar, göç etmek zorunda kalıyorlar. Peki, onları bu göçe iten ne? Onları burada tutamamamızın, ülkede tutamamamızın sebebi nedir? Buna değinmek lazım aslında. 300 bin gencin aslında yurt dışına göçtüğünü hatiplerden biri de aktardı ve bu 300 bin gencin 30 bininin Ağrı ilindeki gençler olduğunu da aktarmak lazım. Kendi seçim bölgem Muş'ta da göçlerin sayısı o kadar fazla ki özellikle genç göçleri o kadar fazla ki bunu en somut örneğini 14 Mayıs seçimlerinde vekil sayısının 4 iken 3'e düşmesinde açık ve net olarak görebiliyoruz. Bu, bunun en somut örneği; gençler artık yoklar.

Ülkede gençlerin yüzde 73'ü yurt dışında yaşamak istiyor. Nedenlerine baktığımızda ise ekonomik kriz en başta geliyor. İşsizlik, gelecek kaygısı, düşük ücretli, güvencesiz iş yaşamı ve ayrımcı politikalar gibi faktörler gençlerin yaşam koşullarını ve gelecek planlarını doğrudan etkiliyor. Gençlerin göç etmesinin ekonomik sebeplerinin yanı sıra, sosyal ve politik sebepleri de azımsanmayacak derecede. Bunu da 2021 Yılı Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması sonuçlarına göre aktarabiliriz. Buna göre; hane halkı kullanılabilir fert geliri düzeyi, gruplara göre, daha doğrusu bölge itibarıyla en yüksek TR10, bunun ardından TR31 takip ederken son düzeyde ise en düşük oranıyla Muş, Van, Bitlis, Hakkâri illerinin bulunduğu TRB2 bölgesi gelmekte. Biz "ekonomide ırkçılık", "bölgesel farklılık" dediğimizde, "ekonominin siyasallaşması" dediğimizde kızıyorlar ancak TÜİK verileri de bunu, bölgesel farklılıkları açıkça ortaya koymuş oluyor.

Şimdi, Sayın Bakanın yaptığı konuşmaların içerisinde aslında birkaç nokta vardı, onların bazılarından...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN MEHMET MUŞ - İlave bir dakika veriyorum, toparlayın lütfen.

SÜMEYYE BOZ (Muş) - Sayın Bakan, bağımlılıkla mücadele kapsamında binlerce eğitimin verildiğini ve farkındalık çalışmalarının yapıldığını söyledi. Muş'ta da uyuşturucu ve bağımlılıkla ilgili mücadele eden gençler vardı ve bu gençler bu çalışmaları yürütürken gözaltına alındı. Hatta şu görmüş olduğunuz cihaz gençlik meclisi üyemizin evinde çıktı ve içerisinde Emniyet Genel Müdürüne ait bir SIM kartı var. Böyle bakıldığında, bu bağımlılıkla ilgili farkındalık çalışmalarını sadece siz yapmalıymışsınız, sizin dışınızda kimse yapamazmış gibi bir izlenim çıkıyor çünkü bu alanda mücadele eden, bu alanda çalışma yapan herkesi, gençleri gözaltına alarak ipotek koymuş oluyorsunuz, onları baskılama, yıldırma çalışmaları yapmış oluyorsunuz.

Şimdi, ayrıca, Bakanlığa ifade etmek istediğim birkaç soru var; bu sorularla konuşmayı tamamlayacağım.

BAŞKAN MEHMET MUŞ - İsterseniz soru-cevap kısmında kullanabilirsiniz soru sorma hakkınızı, on beş dakika soru-cevap yapacağım.

SÜMEYYE BOZ (Muş) - Tamam o hâlde.

Bakanlığın şöyle bir ifadesi de vardı...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Boz, süreniz bitti.

SÜMEYYE BOZ (Muş) - Sadece toparlayacağım, son cümle.

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Son kısmını...

SÜMEYYE BOZ (Muş) - Evet, Sayın Bakan açıklamasını yaparken daha adil, daha özgür, eşit şartlar altında yaşamaktan söz etmişti ancak konu Kürt gençleri olduğunda değil üç maymunu oynamak, aslında bahsettiğiniz adalet, eşit, özgür ortamın da tamamen ayaklar altına alındığını bu uygulamalarla görmüş oluyoruz diyorum ve bitiriyorum.

Teşekkürler.