KOMİSYON KONUŞMASI

CEVDET AKAY (Karabük) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Sayın Başkan, Değerli Komisyon üyeleri, çok Kıymetli Bakanımız, değerli bürokratlar, kıymetli hazırun; ben de hepinizi sevgi ve saygıyla selamlıyorum.

Tabii ki Gençlik ve Spor Bakanlığı gibi çok çok önemli bir Bakanlığın genel bütçeden aldığı payla ilgili olarak bir tespitle başlamak istiyorum. 11 trilyon 900 milyar liralık bir genel bütçe içerisinden yaklaşık 171 milyar liralık bir pay almış; bu oran, genel olarak baktığımız zaman, sorumluluğu bu kadar ağır, gençlerimizin emanet edildiği bir Bakanlıkta yüzde 1,43'lük gibi bir oran. Öncelikle, gerçekten bu oranın da bu payın da bütçeden aldığınız bu rakamın da tahsisin de artırılması gerektiğini buradan özellikle ifade edelim ki bizim tenkit edeceğimiz hususlarla ilgili doğru noktalara ulaşın ve bu sorunları giderin.

Tabii ki sorun sadece bu da değil, kendi bütçeniz içerisindeki alt dağılıma baktığımız zaman da bazı tespitlerimiz var, bu 171 milyar 30 milyon liralık rakamın dağılımıyla ilgili. Burada en önemli olay cari transferler -bütün bütçelerde olduğu gibi- yani yaklaşık yüzde 76'sı cari transferlere gitmiş; borç verme giderleri var -arkasından gelen bir kalem- bu da yüzde 22 civarında bir oran. Tabii ki gençlerimizle ilgili, sporla ilgili bir sürü görev var, bir sürü dağılım var; genel bütçeden alınan pay düşük olduğunda buralara ayrılacak rakamlar da bir o kadar düşük oluyor. Burada, sporun geliştirilmesi ve desteklenmesi programına 27 milyar liralık bir rakam ayrılmış, bu da yüzde 15,78'lik bir oran; gençlik programlarına da 8 milyar lira civarında bir oran ayrılmış, bu da yüzde 5'e tekabül eden bir oran.

Peki, gençlerimizin biliyorsunuz bağımlılıkla ilgili sorunları var, çok ciddi sorunları var ve bununla ilgili de ülke olarak topyekûn mücadele etmemiz gerekiyor, bu mücadele için de Bakanlığınıza çok önemli görevler düşüyor ve bunun için de finans gerekiyor; baktığınız zaman da buraya sadece 33 milyon liralık bir bütçe ayrılmış, binde 2 bile değil yani binde 1,9'luk bir oran; bu bütçeyle, gençlerimizi bu bataklıktan kurtarmanın da çok zor olduğunu görüyoruz. Dolayısıyla genel olarak kaynakların etkin dağılımı çok önemli olduğuna göre, genel bütçe içerisinde, özel olarak da sizin Bakanlık bütçesi için bu dağılımların düzeltilmesi ve önceliklerin belirlenmesi gerektiği bence bu bütçe içerisindeki en önemli konulardan biri.

Diğer hususlarla ilgili olarak da devam edecek olursak, Vakıflar Genel Müdürlüğünün 2022 Yılı Faaliyet Raporu'nda belirtildiği şekliyle tahsis edilen gayrimenkuller var -işte, derneklere, vakıflara- Gençlik ve Spor Bakanlığına sadece 14 tane gayrimenkul tahsis edilmiş Sayın Bakanım. Eğer vakıflarda böyle bir tahsis varsa -işte, Diyanet Vakfına 961, vakıflara 259, derneklere 60, Gençlik ve Spor Bakanlığına 14 gibi- bu rakamın artırılması gerekir; ben bunu Vakıflar Genel Müdürlüğünün faaliyet raporundan aldım yani 2022 Yılı Faaliyet Raporu'nun rakamlarını veriyorum, güncel rakamlarda değişiklik varsa bizlerle de paylaşırsınız. Bu kadar yurda ihtiyaç olan bir ortamda, bu tahsislerin Gençlik ve Spor Bakanlığı lehine artması ve bu binaların, bu gayrimenkullerin yurt hâline getirilmesi öğrencilerimizin yurt sorununu da çözecektir. Peki, Gençlik ve Spor Bakanlığının bazı dernek ve vakıflara ne kadar destek olduğunu gördüğümüz zaman bu rakama yine baktığımızda 2023 Ocak-Haziran dönemi itibarıyla 522 milyon 660 bin. Bir önceki yılın aynı dönemine, 2022 yılına göre de yüzde 82 artmış. Bu dernek ve vakıflar mutlaka faydalıdır ki aktarılıyor. Bu dernek ve vakıfların isimlerinin ne olduğunu, faaliyetlerinin ne olduğunu, ne görevleri üstlendiğini ve ne kadar miktarlarda dağılım olduğunu -soru sormaya vaktim olamayacağı için- ben bunu şu anda soru olarak da size sormuş olayım Sayın Bakanım. Çünkü Türkiye'de yaklaşık 7 milyona yakın üniversite öğrencisi var -en son resmî rakamları aldığımız ama güncel bakiye biraz daha arttı- 874 bin yatak kapasitesi... Ama buna mukabil bir taraftan kapanan yatak sayısında düşmeler var, bir taraftan da ilaveler var. En son itibarıyla yılın ilk altı ayında 7.363 yatak kapasitesi hizmete girse de yine arkasından, devam ettiğimiz zaman fiziki şartların yetersizliği nedeniyle de 8.874 yatak kapasitesi de hizmetten kaldırılmış. 31 Aralık 2022 itibarıyla da 876.942 olan devlet yurtlarının yatak kapasitesi, 30 Haziranda 874.693; bunlar haziran sonu rakamları. Siz de yoğun yurt taleplerinin olduğu dönemde bu kapasiteyi artırmakla ilgili önemli çalışmalar yaptınız fakat odalardan daha ziyade yatak kapasiteleri -az önce değerli kıymetli bir vekilimizin de belirttiği gibi- ranza sistemleri vesaire gibi hususlar da var. Tabii ki burada siz kiralama yöntemiyle bu yurt sorunlarını çözmeye çalıştınız ama baktığımız zaman bu kiraladığınız alanlar mesken veya iş yeri olarak kullanılmak üzere yapılmış. Şimdi, Sayıştay incelemelerde bulunmuş; yani hem fiziki hem fiilî incelemelerde bulunmuş, bunların yurt olarak kullanılmasının mümkün olmadığı konusunda tespitler yapmış. Yani ne noksanlıklar tespit etmiş? Kısaca, mesela, örnek olsun diye vereyim: Bu binalarda yangına yönelik yağmurlama sistemi yok, otomatik yangın algılama sistemi yok, aydınlatma sisteminde sıkıntılar var, yangına dayanıklı kapılar yok, mutfak davlumbazları söndürme sisteminin bir kısmında sorunlar var. Tabii ki altyapı az sayıda kişinin yaşamasına göre yapıldığı için tesisat sorunları var. Yani burada su deposu, sıhhi tesisat, jeneratör sistemi, ısıtma sistemleri kapasitesinin üzerinde çalışıyor. Her ne kadar bunların düzeltilmesiyle ilgili denetlemeler olsa da fiziki olarak düzeltilemeyecek konular var. Az önce de bahsettim, vakıflarımızın bu kadar gayrimenkulleri var yani bir kısmı diğer yerlere verilmiş, tahsis edilmiş binaların kaydırılarak Gençlik ve Spor Bakanlığı bünyesine verilmesi ve düzgün yurtların yapılmasının çok önemli olduğunu buradan ifade etmek istiyorum.

Bir de tabii ki üniversite mezunlarımızın iş bulma zorlukları da var, sorunları da var; bulsalar da asgari ücretle bulmaya çalışıyorlar, o ayrı bir sorun. Her 5 üniversite mezunundan 1'i anca iş bulabiliyor. Bazıları da okurken yani öğretim hayatına destek olsun diye çalışmaya gayret ediyor fakat burslarla ilgili sıkıntılar var biliyorsunuz. Siz faizlerin silinmesini gerçekleştirdiniz, bir taraftan yapılandırma da yapıldı; bu bir ilkti yani faizlerin komple silinmesiyle ilgili olan bir şey ama yapılandırma da bu faiz silinmesi de yeterli değil. Çünkü bu ülkede çok çeşitli alanlarda vergisel aflar da getiriliyor, çok bahse konu olan o büyük şirketlere de defalarca vergi afları da getirebiliyor. Bu konuyla ilgili öğrencilerimize daha geniş kapsamlı bir destek olunması iyi olurdu. Tabii ki -az önce sayın vekilimiz de konuştu- yeni yıl itibarıyla burs miktarları arttı ama biz bir tablo yaptık bakın, ben buradan göstermek istiyorum bu tabloyu. Burada yıllar itibarıyla öğrencilerimizin dolar karşılığında aldığı burs tutarı... 2013'te 147 dolar alırken böyle devam ediyor, 2019'da 88, 2021'de 72 dolar, 2023'te 1.250 TL iken 44,76 dolar. 2 bin liraya çıktığı zaman da 70-71 dolar olacak ama yeni yeni yıl itibarıyla, ocakta kurun da nereye geleceğini bilmiyoruz, muhtemelen bu seviyeleri koruyacak. Biz burada öğrencilerimize destek açısından bu yurt miktarlarının mümkün olduğunca yükseltilmesini talep ediyoruz. Bunun için de sizin zaten genel bütçeden daha fazla pay almanız lazım. Buraya bu bütçe geldiği zaman biz de Cumhuriyet Halk Partisi Grubu olarak -Başkanımız, sözcümüz de burada aramıza istişare ettiğimiz için söylüyorum- gençlerimizin, öğrencilerimizin lehine bu tür ödenek artışlarına destek vereceğimizi ifade ediyoruz.

Bir de sporcu ücretlerinden tevkifat yoluyla alınan gelir vergisi üzerinden belirlenen payın aktarıldığı özel hesaba ilişkin Sayıştay tenkitte bulunmuş: "Muhasebe işlemlerinin yapılmadığı, özel hesapta yer alan tutarların nemalandırılmadığı ve hesaba iade edilen tutarlara ilişkin bir işlem yapılmadığı görülmüştür." diyor. Bunun son durumuyla ilgili düzeltmeler oldu mu? Ne durumdayız? Bunu da ben soru olarak sormuş olayım.

Yine, en son bir de amatör sporlarla ilgili bir iki tespitimizi yapacağız. Yeni çıkan Spor Kulüpleri Yasası'yla İçişleri Bakanlığının Dernekler Dairesi Başkanlığına bağlı olan bazı federasyonlar, üst kuruluşlar mağdur olmuş, kapanmak zorunda kalmış. Bunlar devletten resmî olarak da yardım almıyor.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

CEVDET AKAY (Karabük) - Bitiriyorum Başkanım.

Çok düşük bütçelerle, kendi rakamlarıyla bu işi döndürmeye çalışıyorlar. Hatta aralarında, inanır mısınız, en son Avrupa ve dünya şampiyonasında 15-20 altın madalya alan federasyonlar olduğunu gördüm ben. Mesela, örneğin, 27-28 dış ülkeden bu şampiyonaya gelen yarışmacılar var. Bunların hepsi kendi ülkelerinde resmî olarak tanınmış ama sadece bizim ülkemizde tanınmamış, Gençlik ve Spor Bakanlığı bütçesinden de herhangi bir pay almamış ama bunlar şerefle 18 tane, 20 tane, 15 tane altın madalyayı göğüslerine takmışlar. Bir kereye mahsus, burada ülkemiz için faydalı olan bu kuruluşlara resmiyet kazandırılması önem teşkil eder, tıpkı Türkiye Amatör Spor Kulüpleri Konfederasyonuna tanınmış yetki gibi.

Beni dinlediğiniz için teşekkür ediyorum, sağ olun.