NECİP NASIR (İzmir) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkanım.

Sayın Başkanım, öncelikle bugün sabahleyin İzmir Organize Sanayi Bölgesi'nde toplantım olduğu için sunuma katılamadım, daha yeni gelebildim.

Ben, depremden sonra çok değerli milletvekilimizle ilk defa şimdi, burada beraber olabildim, Antakya'ya da gitmiştim ama görmemiştim, geçmiş olsun dileklerimi iletiyorum.

LÜTFİ KAŞIKÇI (Hatay) - Teşekkür ederim Necip ağabey.

NECİP NASIR (İzmir) - Başımız sağ olsun, yaralılara acil şifalar diliyorum, milletimizin başı sağ olsun, Allah bir daha böyle afet vermesin. Bunu biz "küçük kıyamet" diye nitelendiriyoruz.

LÜTFİ KAŞIKÇI (Hatay) - İki yıl önce Necip ağabeye başsağlığına gittik.

NECİP NASIR (İzmir) - Evet. Allah bir daha bu millete böyle acılar yaşatmasın.

BAŞKAN VEYSEL EROĞLU - İnşallah.

NECİP NASIR (İzmir) - Sayın Vekilimin de ifade ettiği gibi 2020 yılında 20 Ekimde İzmir'de beraberdik. Orada, çok değerli AFAD'la muazzam bir deprem süreci yönetilmişti ve oradaki gözlemlerimle... Sadece AFAD değil tabii, bütün kurumlarıyla, milletiyle, yerel yönetimleriyle... 17 binamız yıkılmıştı, 117 canımız kaybolmuştu ama muazzam bir süreç yönetilmişti, yapılabileceklerin en iyisi yapılmıştı. Ben, o gün AFAD'ın o çalışmalarını, o olaya hâkimiyetini görünce yıllardır, 2012'den beri -geçen bir saatlik sizi yorduğum o sunumda da ifade etmiştim- mesleğim icab, depremdeki çekincelerimden dolayı umutlarım afete karşı, afet sonrası düzenlemelerle ilgili çok perçinlenmiş ve özel bir güvenim gelmişti. AFAD muazzam bir yönetim sergilemişti ama -demin sayın vekilim de ifade etti- orada, İzmir'de olan deprem, lokal bir noktada, 17 binamızın yıkıldığı, değişik yerlerde de hafif hasarlar ve ağır hasarlarla atlattığımız bir süreçti fakat 500 kilometrekare mesafede, 110 bin kilometre, yanılmıyorsam 10 bin yerleşim yerini -ilçe ve köyü- kapsıyor, küsuratı da var. Bu alanda bu şekilde bizim İzmir'deki organizasyona müdahaleyi beklememiz mümkün değil. İlk gün ben -sunumdan önce burada mevzu geçmiş herhâlde askeriyeyle ilgili- direkt Osmaniye'ye görevlendirildim ve öğle vakti askerî kargo uçağıyla İzmir'den mavi bereliler bölgeye intikal ediyordu. Ben de onlarla birlikte, Bornova'daki mavi berelilerimizle birlikte Osmaniye'ye intikal ettim ve orada Hasanbeyli'de görevlendirilmiştim, direkt oraya gittim. Yani askerî birliklerimizle geldik İncirlik Havaalanı'na, oradan gittik.

BAŞKAN VEYSEL EROĞLU - Aynı gün değil mi?

NECİP NASIR (İzmir) - Aynı günde ben gittim ve akşam da sayın vekillerimle, Mücahit vekilimle koordinasyondaydım. Hatta askerler de hepimiz üzüntülü bir durumdaydık -fotoğraflarımız da var- o saatte intikal ettik, İzmir Havaalanı ana baba günü olmuştu.

Şimdi, orada bir şey gördüm, ona AFAD'ın dikkatini çekmek isterim. Tabii, bu kadar geniş alanda eşleştirmeler yapılmış, yakın illerle yapılmış, mutlaka buradan dersler çıkarttırılarak çapraz farklı eşleştirmeler, iller arasında yapılacaktır. Ben, İzmir'de gördüklerimle direkt AFAD Müdürümüzün yanına gittim. Genel Başkan Yardımcımız Ömer İleri Bey orada, Sayın Bakanımız orada, hatta komutanlarımız orada, koordinasyonda. Ben İzmir'de gördüklerimi istedim ikinci gün fakat orada o istediklerim temin edilemedi. Sonra biraz sayın müdüre yüklenince şunu gördüm: Tabii, ben ona dikkat etmemiştim, AFAD İl Müdürlüğümüz binası da hasar görmüş, arzu edilen bilgileri, belgeleri temin etmede sıkıntı var ve benim AFAD Müdürümün de yaşadığı travmadan dolayı ben bir milletvekili olarak hani sanki biraz sıkıntılı taleplerde bulunmuşum diye de sonra üzüldüm. Ya, bu da aynı travmanın içinde, bir kıyameti yaşamış ve ben belgeler istiyorum ama o da nezaketinden bana AFAD il binasının hasarlandığını en son ifade etti, zorunlu kalınca.

Aslında, buradan şu dersi çıkarmamız lazım: Tabii, ben de inşaat mühendisiyim, geçen sunumda da ifade ettim. İzmir depremi de bölgede yaşadığımız deprem de hem 1975 yönetmeliğine ait 2000 öncesi yapılan yapıların tamamının -ki önerilerimizde onu ifade edeceğiz- risk kapsamına alınması, riskte olmadığını iddia eden varsa performans analizlerinin yapılarak ispatıyla sürdürülmesi, hem malzeme hem daha önceki hazır beton olmaması, denetiminin olmaması, müteahhitlik hizmetleri, yapı malzemeleri, bütün bileşenler ve zemin mekaniğinde yapının uyumsuzluklarından kaynaklı alüvyon zeminin üzerindeki çöküntüler... Zaten İzmir depremini de biliyoruz. İzmir'in depremi değil, İzmir'de 17, 1 tane de geçen ay tespit edildi, sabahleyin de söyledim, İzmir'de 1 çocuğumuz daha oldu, 18 tane fay hattı oldu, hareketli fay hatları, merkezinden geçiyor, kırılan o değil, ta Yunanistan'da Sisam Adası'nda deprem oluyor, alüvyon zemin diye Bayraklı'da o yapı ruhsatlı hem de mühendis-mimar odalarının onayladığı ve yüzde 4 harç aldığı... O yüzde 4 harçla ben uzun yıllar mücadele ettiğim için özel vurguluyorum.

BAŞKAN VEYSEL EROĞLU - Orada sıkıntı var.

GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - Öyle bir harç yok.

NECİP NASIR (İzmir) - Yüzde 4, makine mühendisleri de yüzde 2 alıyordu, bizim İzmir'de öyleydi. Onunla çok mücadelemiz olduğu için onu biliyorum. Şimdi aldı, denetimli ama yapı tasarımından kaynaklı o binalar çöktü, İzmir Bayraklı'da çöken ruhsatsız bir bina yoktu.

Şimdi, orada yapı malzemeleri vardı ama sözü oraya getireceğim. Biz, mühendislik olarak, özellikle 2018 deprem yönetmeliği, tasarım yönetmeliği, çıkan müteahhitlik yasasının sınıflandırılmasıyla o ciddi boyuta gelmiş, dünyada 2'nci sıradaki iyi bir donanıma ve altyapıya sahibiz. AFAD il binalarının, zemin etütlerinin özellikle yapılarak çok ciddi olarak dizayn edilmesi gerekiyor ve bunun da önemle vurgulanması gerektiğini düşünüyorum.

Ben, geçen haftaki sunumda bütün hastalıkların aslında daha önce Deprem Araştırma Komisyonunda Sayın Recep Uncuoğlu Vekilimizin Başkanlığında bizlerin de içinde bulunduğumuz komisyonda tespit edilen hastalığın teşhisinin de konulduğunu, ilacının da söylendiğini ama bu hiç beklenmedik, dünyada bin yılda bir olabilecek bir depremden de çıkarımlar yaparak, ikisinin birleştirerek hızlı bir aksiyonla ne alınabilir, onun bu komisyonda gerçekleştirilmesi gerektiğini ifade etmiştim ki burada da kentsel dönüşüm ortaya çıkmıştı, başlık olarak oydu, onunla ilgili de tereddütlerimi ifade etmiştim. Orada Sayın Bakanımızın bir önerisi olmuştu. Bu bizim önerilerimiz içerisinde hem idari hem kanuni, kanun değişikliği gerektiren öneriler var hem hızlı aksiyon alabilecek, idari talimatlarla hızlandırılabilecek düzenlemeler var, bunlarla ilgili bir çalışmayı zaten Komisyon olarak Sayın Bakanımızın başkanlığında hazırlıyoruz. Bugün, sabahleyin -özellikle ona ek olsun, idari olarak hemen aksiyon alalım diye ifade etmek istiyorum- İzmir Atatürk Organize Sanayi Bölgesi'nde toplantı yaptık, orada bir teknoparkla ilgiliydi. Herkes huzursuz ama bir şey düşünmüyor. Örneğin, İzmir Atatürk Organize Sanayi Bölgesi tamamen sıvılaşmaya müsait bir zemin üzerinde yapılmış yapılar ve Sayın Bakanım, oradaki yapıların çoğu da İzmir'in ilk organize sanayisi, ihracata büyük katkılar koyan bir organize sanayi ama yapıların çoğunluğu 2000 öncesi yapılmış.

BAŞKAN VEYSEL EROĞLU - Neredeki, Kemalpaşa'daki mi?

NECİP NASIR (İzmir) - Hayır Çiğli'de, Karşıyaka'nın hemen arkasında ve ben biliyorum, çoğunun temelleri soket temel, pabuç temel olan binalar ve çoğunluğu da ki...

BAŞKAN VEYSEL EROĞLU - Efendim, orada tamamen sıvılaşma söz konusu.

NECİP NASIR (İzmir) - Biz 1999 depreminde Kocaeli'de o düğüm noktalarındaki problemlerden dolayı sanayi tesislerindeki o prefabrik yapıların nasıl kağıt gibi devrildiğini gördük. Orada şunu gördüm: Konumuz bir teknopark kurulmasıydı, orada herkes tereddütte, evini düşünüyor, evle ilgili, kentsel dönüşümle ilgili soruları sorunca konu fabrikalara geldi, esas ekonomik boyutu işin. Allah muhafaza bir Marmara depreminde ne diyoruz? "Dilovası'na kadar olan bölüm, Türkiye'nin yüzde 60 ekonomisini etkileyecek bir bölüm, alüvyonlu bir bölüm." diyoruz ama aynı şey de İzmir Atatürk Organize için geçerli. Oradaki görüşmemizde organize sanayilerin ayrı bir yapıları olduğu için organize sanayisi başkanına organizedeki binaların tespitlerinin yapılmasıyla ilgili bir eylem planı yapmalarını, bir yol almalarını ifade ettim. Bizim Komisyonumuza da önereceğim Sayın Bakanım, bizim bu... Kanuni öneri değil de hızlı aksiyon alabileceğimiz önerilerden biri, idari önerilerden. Çok hızlı sanayi ve organize sanayilere Bakanlığımız aracılığıyla gerekli talimat mı ya da ne gerekiyorsa hızlı... Sanayilerde bulunan yapıların hızlı bir şekilde kontrollerinin yapılması, güçlendirme gerekiyorsa güçlendirilmelerinin sağlanması gerektiğini düşünüyorum. En azından zemin ki yüksek yapılar değil, bunlar basit yapılar...

BAŞKAN VEYSEL EROĞLU - Çok kolay, kolay.

NECİP NASIR (İzmir) - ...çok kolay zemin güçlendirilmesi yapılabilir ve bunun da çok önemli olduğunu düşünüyorum.

Ben, yine, ifade ettim biraz önce, Osmaniye'ye gittim, Osmaniye'deki toparlanma sürecinden sonra diğer illerimize de gittim. Orada çalışmalarından dolayı Başkanımız başta olmak üzere, bütün AFAD teşkilatına... Ki İzmir'de biz görmüştük, orada da bire bir şahit olduk. Bu 500 kilometre, 110 bin kilometrekare bir alanda yaptıkları koordineli çalışmadan, insan üstü çalışmadan dolayı hepsine teşekkür ediyorum. Komisyona ilk girdiğimde, gördüğümde de kendilerine ifade ettim. Allah hepinizden razı olsun.

Bu AFAD, mutlaka bir kamu görevi ama bu görevi, kamu görevini de yaparken insanın yaptığı işi gönülle yapması da çok önemli. Orada, gittiğimiz her ilde, her yerde AFAD görevlilerinin o canla, o inançla, o samimiyetle, Allah rızası için görevlerini tam layıkıyla yapmaya çalıştıklarını gördük. Tabii ki eksiklikler -demin Sayın Vekilim de ifade etti- öngörülmeyen eksiklikler de varsa onları tespit edeceğiz.

Allah sizlerden razı olsun. Çok teşekkür ediyoruz. İyi ki varsınız.