BAŞKAN MİHRİMAH BELMA SATIR - Komisyonumuzun değerli üyeleri, kamu kurum ve kuruluşlarımızın temsilcileri, değerli basın mensupları, kıymetli katılımcılar; öncelikle 6 Şubat günü yaşadığımız deprem dolayısıyla tekrar taziyelerimi iletmek istiyorum. Bugün itibarıyla da Adıyaman, Urfa ve Malatya'da bir sel felaketi olduğunu duyduk. Hayatını kaybeden vatandaşlarımız var, kurtarma çalışmaları ve teknik çalışmalar devam ediyor. Ben bir an evvel oradaki arkadaşlarımızın, hemşehrilerimizin, vatandaşlarımızın normal hayata dönmelerini temenni ediyorum, başsağlığı dileklerimi iletiyorum.

Sayın milletvekillerim, bildiğiniz gibi, Komisyonumuzun görevleri iki esasta toplanabilir: Bir tanesi, öncelikli görevimiz, dilekçelerin karara bağlanması; ikincisi de Kamu Denetçiliği Kurumuyla ilgili yaptığımız çalışmalar. Geçen hafta Karma Komisyonda Kamu Denetçiliği Kurumuyla ilgili yaptığımız çalışmaları arşiv niteliğinde olmak üzere detaylı bir şekilde kayıtlara geçirdik.

Bugün hem kendi sunumumda hem buradaki yapacağımız toplantılarda 26'ncı ve 27'nci Yasama Dönemindeki faaliyetleri hakkında izahatlarda bulunmak istiyorum. Bunun sebebi de şu: 2 yasama dönemi boyunca yani 4 devre üst üste başkanlık görevini ifa eden bir milletvekili arkadaşınızım. 1920'den günümüze 40'tan fazla komisyon başkanı içerisinde Dilekçe Komisyonunda en uzun süre başkanlık yapan vekil unvanına erişmiş bulunmaktayım. Bu vesileyle başta Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan olmak üzere, grup yönetimimize, Dilekçe Komisyonumuza Adalet ve Kalkınma Partisini temsil etmemi uygun gördükleri için ve siz çok değerli Komisyon üyelerimize de Komisyon Başkanlığına zatımı seçme lütfunda bulunduğunuz için çok teşekkür ediyorum.

Komisyonumuzun değerli milletvekilleri, asıl görevi anayasal dilekçe hakkının kullanılması kapsamında vatandaşlarımız ve karşılıklılık esası çerçevesinde Türkiye'de yerleşik yabancıların Türkiye Büyük Millet Meclisine gönderilen dilekçe ve şikâyetlerin incelenmesidir. 27'nci Dönemde Komisyonumuza gelen toplam başvuru sayısı, 27.602'ye ulaşmıştır. Bu arada bir sunum hazırladı arkadaşlar, onu da ekrandan izleyebiliriz. komisyonumuza başta e-dilekçe sistemi olmak üzere, postayla elden, faksla veya milletvekilleriyle kurumlar üzerinden de dilekçeler gelmektedir. Özellikle e-dilekçe sisteminde, başvuranların başka dilekçelere katılma imkânı bulunmakta olup yoğun bir şekilde bu formatta kullanılmaktadır. Dilekçe sahiplerinin cinsiyetlerine bakıldığında erkeklerin önde olduğunu görebiliyoruz. İkamet adreslerine göre baktığımızda da 3 büyük ilimizden yani İstanbul, Ankara ve İzmir'den gelen başvuru sayısının fazla olduğunu görüyoruz. Dilekçelerin konuları da Türkiye gündemiyle paralellik arz edecek şekilde devam etmektedir.

Başkanlık Divanı olarak Komisyona gelen dilekçeleri öncelikle inceleyerek 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü çerçevesinde görüşülemeyecek konuları, görüşülemeyecek dilekçeleri karara bağlamaktayız. Genel itibarıyla, gelen dilekçelerin neredeyse tamamı sonuçlandırılmaktadır. İlki 9/8/2018 tarihinde, sonuncusu ise 4/3/2023 tarihinde olmak üzere, 85 Başkanlık Divanı toplantısı yapmış bulunmaktayız. 25.581 dilekçe hakkında 13.577 Başkanlık Divanı kararı alınmış ve 85 cetvel hâlinde yayınlanmıştır. Ayrıca 1.741 dilekçemiz de hıfzedilmiştir. Başkanlık Divanının toplanma sıklığı, teknolojik gelişmelerle birlikte neredeyse yarı yarıya düşmüş bulunmaktadır. Yine teknolojik gelişmeler aynı mahiyetteki dilekçelerin birleştirilerek karara bağlanmasını kolaylaştırmış, karar başına düşen dilekçe sayısı 2 katına çıkmıştır. Bastırılan karar cetvelleri Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin bilgisine sunulmuş ve dağıtım tarihinden itibaren on beş gün içinde itiraz olunmayan Başkanlık Divanı kararları kesinleşerek durum, dilekçe sahiplerine yazılı olarak iletilmiştir.

Komisyonumuza gelen başvurular üzerinde yürütülen çalışmalarda özellikle kanun değişikliği gerektiğinin anlaşılması hâlinde ilgili kurum ve kuruluşlardan meri mevzuat ve yıllara sari istatistiki bilgiler istenmekte olup böylelikle bir taraftan, kanun değişikliği gerektirdiği için dilekçenin görüşülemeyeceğine karar verirken diğer yandan, milletvekillerine kanun teklifi hazırlayabilmesi için bilgi desteği sağlamış bulunmaktayız. Bu tip kararlara kendi aramızda "nitelikli karar" ismini verdik ve bu kararların milletvekilleri için önemli bir hazine olduğunu düşünmekteyiz. Böylesi bilgi yönünden zenginleştirilmiş Başkanlık Divanı kararlarımız yazılı ve görsel basının da yoğun ilgisini çekmektedir.

26'ncı Dönemde olduğu gibi, 27'nci Dönemde de gerek alınan nitelikli Başkanlık Divanı kararlarımız gerekse alt komisyon çalışmaları vesilesiyle Dilekçe Komisyonunun medyada görünürlüğü artmış ve böylelikle toplumsal farkındalık her geçen gün daha da artmaktadır. 17/10/2012 tarihinde hizmete alınmış bulunan e-dilekçe sistemindeki teknolojik yeniliklerle birlikte vatandaşlarımızın teveccühü artmış ve kullanıcı sayısında yüzde 30'lara varan bir artış gözlemlenmiştir. Böylelikle vatandaşların anayasal hakkı olan dilekçe hakkını daha kolay bir şekilde kullanabilmeleri ve başvurulara yönelik işlemlerin daha hızlı ve sorunsuz bir şekilde yürütülebilmesi sağlanmıştır. Bu anlamda, Meclis Başkanımız Profesör Doktor Sayın Mustafa Şentop Bey'e huzurlarınızda teşekkür etmek isterim.

Dilekçe Komisyonumuza gelen dilek ve şikâyetlerden toplumun çoğunluğunu ilgilendiren, ayrıntılı araştırma ve incelemeye ihtiyaç duyulan konular Başkanlık Divanımızca Genel Kurula sunulmaktadır. Böylelikle belirtilen konularda ayrıntılı görüşme ve değerlendirme yapılabilmesini teminen gerekli işlemlerin tüm üyeler eliyle yapılmasındaki zorluk dikkate alınarak genellikle alt komisyon kurulmaktadır. 26'ncı Yasama Dönemi'nde kamuda çalışan engelli ya da engelli yakını bulunan işçiler için memurlara tanınan bazı hakların verilmesine dair bir alt komisyon kurmuştuk. Yine kamuoyunda çok konuşulan araç muayene istasyonlarında muayene ücreti ödeme şekliyle ilgili bir alt komisyon kurmuştuk. Özürlü sağlık kurulu raporundaki engellilik oranına "herediter anjioödem" hastalığının dâhil edilememesi sebebiyle yaşanan mağduriyetlerin araştırılmasıyla ilgili bir alt komisyon kurmuştuk. Gıda bankacılığı uygulamasının araştırılması ve yaygınlaştırılması için bir komisyonumuz oldu ve çok da başarılı bir komisyondu bu. FOREX piyasasındaki aracı kurumların, bireysel yatırımcıları mağdur ettikleri iddialarını Sayın Vekilimizin başkanlığında bir komisyon... Sizin değil miydi?

MUSTAFA KENDİRLİ (Kırşehir) - Özcan Bey'in.

BAŞKAN MİHRİMAH BELMA SATIR - Özcan Bey'in...

Daha sonra evlilik ve izdivaç programlarının aile kurumuna olumsuz etkilerinin araştırılması ve alınabilecek önlemlerin belirlenmesi için bir komisyon kurduk. Şehir merkezlerindeki işlek caddelerin trafik sorunlarının araştırılması ve alınabilecek önlemlerin belirlenmesi için, mesleki eğitim kapsamında staj gören öğrencilere ücret ödenmesindeki sorunlarla ilgili alt komisyonlar kurduk. Gördüğünüz gibi, bütün bu komisyonlar toplumun birçok dinamiğini etkileyen önemli konulardı ve bunlarla ilgili derinlemesine çalışmalar yaptık.

Bu dönemde de 27'nci Dönemde Obezite ile Mücadele Yöntemleri ve Cerrahi Uygulamalardaki Malpraktis İddialarının Araştırılması ve Alınabilecek Önlemlerin Belirlenmesi Alt Komisyonunu çalıştık. Bu da kamuoyunda çok ses getirdi ve bu anlamda, yaptığımız çalışmadan sonra bu ameliyatlardaki sayıların artması ve vefat oranlarının da azaldığını tespit ettik. Devre mülk ve devre tatil sektörlerinde yaşanan mağduriyet iddialarının araştırılması ve alınabilecek önlemlerin belirlenmesi için bir alt komisyon kurduk. Fehmi Vekilimiz bu komisyonumuzun Başkanı oldu hatta geçenlerde şöyle bir olay yaşadık: Yaşadığımız depremden sonra devre mülklerle ilgili istatistiki ve daha toparlanmış bilgiye bakanlıkların ihtiyacı oldu. Bizi aradılar ve bunu biz gönderdik, bu da bizim Komisyonumuzun yaptığı çalışmaların kamuda ne kadar değerli bulunduğunun bir örneği oldu. Yine, ön ödemeli gayrimenkul satışlarında yaşanılan sorunların araştırılması ve alınabilecek önlemlerin belirlenmesiyle ilgili bir alt komisyon kurduk. "Maketten satışlar" diye kamuoyunda duyulan bir konuydu bu ve gerçekten çok teşekkür ediyoruz, sizin emeğiniz çok oldu. Son bir komisyonumuz da Sosyal Kooperatifçilik Kapsamında İsrafın Önlenmesine Yönelik Uygulamaların Araştırılması ve Yaygınlaştırılması Komisyonu. Bu komisyonda da Arzu Vekilimiz başkanlık yaptı, kendisini de dinleyeceğiz biraz sonra inşallah. Bu komisyonları da ayrıntılı olarak inceledik, kamu kurum ve kuruluşlarından bilgiler aldık, ihtiyaç hâlinde yerinde incelemeler yaptık ve yoğun bir tempoyla da çalıştık.

Dilekçe Komisyonu olarak bunlar dışında, alt komisyonlar dışında Yerinde incelemeler de yaptık 26'ncı ve 27'nci Dönemde. Bunlardan bazıları Başkanlık Divanı nezdindeki ön inceleme amacıyla bazen alt komisyonlarımızla bazen Komisyon olarak hep birlikte yaptık. 19 ilimizde 23 yerinde inceleme gerçekleştirdik. Çorum, İstanbul, Adana, Antep, Eskişehir, Hatay, Malatya, Ankara illerinde 26'ncı Dönemde ziyarette bulunduk. 27'nci Dönemde ise Konya, Karaman, Mersin, Tekirdağ, Kırklareli, Kilis, Diyarbakır, İzmir, Çanakkale, Ordu ve Mardin illerinde yerinde incelemelerde bulunduk.

Ayrıca son dönemlerde, son yılda yurt dışında birtakım incelemelerde bulunduk; Köln, Düsseldorf, Essen, Berlin, Brüksel, Zagreb, Prag, Dublin ve Londra'da ikili görüşmelerde bulunduk. Yurt dışında yaşayan Türklerle bir araya geldik. Muhatabımız olan parlamentolardaki dilekçe komisyonu başkanlarıyla ve heyetleriyle toplantı yaptık. Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde Dilekçe Komisyonu ve ombudsman heyeti üyeleriyle de toplantılar yaptık. Dilekçe Komisyonu olarak Kıbrıs'takiler de iade ziyaretinde bulundular. Avrupa'ya yaptığımız ziyaretlerde iadeiziyarette başlamıştı fakat yaşadığımız deprem nedeniyle bunları ertelemek zorunda kaldık, inşallah bir sonraki dönemde iadeiziyaretler yapılacaktır diye düşünüyorum.

Değerli milletvekilleri, bu dönemde yaptığımız önemli bir çalışmadan da bahsetmek istiyorum. Dilekçe Komisyonu olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Mustafa Şentop'un himayesinde 12 Şubat 2020 tarihinde demokrasimizin kalbi yüce Meclisimizin kuruluşunun 100'üncü yılı münasebetiyle Yasama Kalitesinin Artırılmasında Dilekçe Hakkının Rolü konulu bir çalıştay düzenledik. Komisyonumuzda yapılan bu çalıştayın sonuçlarını da böyle bir rapor hâline getirdik ve paylaştık. Çalıştayda idareden gelen cevapların kalitesinin arttırılması amacıyla vatandaşların hak kayıplarının önlenmesi veya varsa telafi edilmesi ve benzeri amaçlar için sistem, süreç, uzmanlaşma, koordinasyon ve benzeri hususların gözden geçirilerek geliştirilmesi ve etkin yönetimi için tedbir alınması gerektiğinin önemini vurguladık. Çalıştayda bakanlıklarımızın strateji geliştirme başkanlıkları, teftiş kurulu başkanları, bilgi işlem başkanları ve akademisyenlerimizin katılımlarıyla 3 ayrı oturum gerçekleşti, hazırladığımız kitapçık basılarak kamuoyunun istifadesine ve üniversitelere gönderildi. Bu vesileyle, yasama kalitesinin artması ve Parlamentonun güçlenmesine destek olan bütün kurumlarımıza ayrı ayrı teşekkür ediyorum. Komisyonumuz hakkındaki faaliyetlerimizi biraz da sıkarak ve hızlıca okuyarak bitirmiş oldum, zamanı iyi değerlendirmek adına.

Değerli milletvekilleri, bugünkü toplantımızda 2 ayrı sunum dinleyeceğiz: Birincisi, Avrupa ülkelerine yaptığımız ziyaretleri ben biraz sonra anlatacağım ama Avrupa'daki, Avrupa ülkelerindeki, parlamentolarındaki dilekçe hakkıyla ilgili Meclisimizin bürokratlarının yaptığı bir çalışma var. Ben kendilerine çok teşekkür ediyorum, çalışma geldi, biz inceledik ama sizin de burada, değerli vekillerimizin de bilgisi olması açısından Meclisin Araştırma Hizmetleri Başkanı Emrah Hurma'dan bu konuda bir sunum alacağız. Avrupa'daki ülkelerin dilekçe komisyonlarının çalışmaları hakkında bize bir sunum yapacaklar. Ondan sonra, biz kendi ziyaretlerimizle ilgili de karşılıklı bir çalışma ve değerlendirme yapacağız.

Buyurun.