| Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
| Konu | : | Giresun Milletvekili Cemal Öztürk ve 106 Milletvekilinin; Afet Yeniden İmar Fonunun Kurulması ile Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi (2/4987) |
| Dönemi | : | 27 |
| Yasama Yılı | : | 6 |
| Tarih | : | 09 .03.2023 |
İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Teşekkür ederim Başkanım.
Sayın Başkanım, değerli milletvekili arkadaşlarımız, Değerli Bakan Yardımcılarımız ve değerli bürokratlarımız, basın mensuplarımız; ben de hepinizi saygıyla selamlıyorum.
Öncelikle, 6 Şubatta Kahramanmaraş merkezli yaşadığımız 2 adet büyük depremde hayatını kaybeden 46 bin vatandaşımıza Cenab-ı Allah'tan rahmet, ailelerine ve milletimize de başsağlığı diliyorum.
Tabii ki bu deprem çok büyük bir depremdi ve 1939'daki Erzincan depreminden sonra yaşadığımız en büyük depremdi ve büyük bir alanı da etkiliyordu. Neticede, baktığımızda, aşağı yukarı 28 milyon dairenin olduğu ülkemizde, yaklaşık 2 milyona yakın kısmı etkileyen bir depremdi. Bu deprem neticesinde 31 bin bina ve 89 bin bağımsız bölüm yıkıldı. Ve yıkık, acil yıkılacak ve ağır hasarlılara baktığımız zaman 231 bin bina ve 645 bin bağımsız bölüm maalesef kullanılamaz hâle geldi.
Tabii ki, bu yaraları hep beraber saracağız. Tabii ki, bunlar, yaralar sarılabilir ama gidenleri getirmek mümkün değil. Her depremden yeni dersler çıkarıyoruz ve bunlarla ilgili adımlar atıyoruz. Tabii, bu depremle beraber bundan önce yaşadığımız Van depremi olsun, Elâzığ depremi olsun, diğer taraftan İzmir depremi olsun, işte, orman yangınlarıdır, su baskınları gibi pek çok felaketi hep beraber yaşadık ve hükûmetlerimiz tabii ki bu afetler olduğu zaman bunlara kısa sürede cevap verme ve bunlarla ilgili mücadele konusunda çok büyük tecrübeler kazandı. Bunu her ne kadar muhalefetteki arkadaşlarımız beğenmese de biz baktığımız zaman... Mesela, Almanya'da bir sel felaketi oldu, Alman Hükûmeti bununla baş edebilmek için gerçekten de çok çalıştı, birçok aksaklıklar yaşadı. Hem bu depremin büyüklüğünü, hem de Etkilediği 11 şehir, 62 ilçe, 10 bin köyü düşündüğümüz zaman gerçekten de çok büyük bir alanı etkileyen, 14 milyon kişinin etkilendiği bir alan yani hangi hükûmeti getirirseniz getirin yani bununla baş etmesi mümkün değil. Yine hava şartlarının da bu kadar zor olmasına rağmen Hükûmetimiz kısa sürede organize olmuş ve 271 bin kamu personelimiz, 35 bin kurtarma personelimiz, 18 bin iş makinemiz, 78 uçağımız ve 116 helikopter, 38 gemi deprem bölgesinde hizmet vermeye başlamıştır. Bugün, tabii ki, hizmet alamayan kardeşlerimiz mutlaka olmuştur, hepsine aynı anda ulaşmak mümkün değil ama bir baktığın zaman aşağı yukarı 356 bin çadır dağıtmışız ve yaklaşık 1,5 milyon vatandaşımız çadırlarda kalmakta. Yine, konteynerler kurmaya başladık, 53 bin vatandaşımız buralarda kalmakta ve aşağı yukarı 2,5 milyon kişiye yine aynı zamanda yemek verilmesi sağlanmakta.
Bu organizasyonları küçümsemek gerçekten de doğru değil çünkü bugün iktidarda biz varız ama geçmiş dönemlerde de felaketler yaşadık, her dönemde hükûmetler gücü ölçüsünde buna müdahale etmeye çalışmıştır ama bugünkü müdahale şeklimiz ve imkânlarımız dünden katbekat öndedir. Tabii, burada aksaklıklar mutlaka olacaktır ama şimdi burada "Depremin faturasını kime çıkaracağız?" derseniz arkadaşlar, depremin faturasını hepimize çıkaracağız arkadaşlar, hepimize. Yani bu, bugünlük bir olay değil. Yani bugün siz baktığınız zaman, işte, Maraş'ta oradaki kamu binalarından yıkılanlar olmuş, özel sektörün yaptığı binalar yıkılmış; ama özel hastaneyi adam kendi yapmış, kendi yaptığı hastanesinin yıkılmasını ister mi? İstemez ve tarihî beş yüzyıllık, bin yıllık binalar yıkılmış, bu şunu gösteriyor: Bu deprem çok şiddetli bir deprem, eski gördüğümüz depremlerden çok farklı bir deprem, çok fazla daha... 99'dan ders çıkardığımız, tedbir aldığımız tedbirler artık bize yetmez hâle gelmiş ve dolayısıyla da bunlardan mutlaka ders çıkarmamız lazım.
Şimdi, tabii ki, arkadaşımız da ifade etti yani yıkılan binaların yüzde 98'i eski yapı, doğrudur...
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
OTURUM BAŞKANI ABDULLAH NEJAT KOÇER - Evet, Sayın Güneş, tamamlar mısınız lütfen?
İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - ...eskiye ait. Dolayısıyla da burada geriye dönüp baktığınız zaman, AK PARTİ iktidarları üzerine düşeni yapmış mı diye baktığınız zaman büyük bir kısmını yapmış. Mesela diyeceksiniz ki: "Bu eski yapıların dönüştürülmesi..." Biz demişiz ki 2012 yılından bugüne kadar riskli yapılarda; 898.810 bağımsız birim riskli alan olarak tespit edilmiş ve 279 riskli alan, 181 kentsel dönüşüm... Bunlardan bir tanesi de Uşak'tadır, aşağı yukarı 1.250 daire ve 975 dükkân dönüştürülmüştür ve 564 rezerv alan ilan edilmiş. Şimdi, neticede de 1 milyon 845 bin 768 bağımsız birim dönüştürülmüş arkadaşlar fakat bunun neticesinde şöyle bir algı oluşturulmuş: Sanki her kentsel dönüşüm rantsal dönüşüm gibi bir algı oluşturularak bunlara karşı çıkılmış arkadaşlar ve dolayısıyla da baktığınız zaman bir sürü dava açılmış. Bugün işte, Hatay'da bir sürü bina yıkıldı; buradaki riskli alanları ilan etmişiz, bunu mahkemeler iptal etmiş. İstanbul'da 36 dava açılmış ve bugün hemen hemen Türkiye'nin toplamında 81 dava açılmış arkadaşlar. Netice de şu...
CAVİT ARI (Antalya) - Düzgün yapılmadığı için...
İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Hayır, düzgünle alakası yok.
Bunun üzerinden siyaset yapmanın anlamı yok arkadaşlar. Ben size şunu söyleyeyim...
OTURUM BAŞKANI ABDULLAH NEJAT KOÇER - Sayın Güneş, tamamlar mısınız lütfen...
İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Tamamlayamıyorum Başkanım. On dakika hakkım var, bazıları on beş dakika kullandı, kullanacağım.
OTURUM BAŞKANI ABDULLAH NEJAT KOÇER - On dakika hakkınız bitti, artıyı kullanıyorsunuz.
İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Hayır, beş dakika verdiniz Başkanım.
OTURUM BAŞKANI ABDULLAH NEJAT KOÇER - Hayır, hayır.
İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Beş dakika verdin Başkanım, beş dakika.
OTURUM BAŞKANI ABDULLAH NEJAT KOÇER - Hayır. on dakika verdim.
İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Değil Başkanım, hayır, beş dakika. Beş dakika ya.
OTURUM BAŞKANI ABDULLAH NEJAT KOÇER - Peki, buyurun.
İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Ve dolayısıyla da şimdi, mesela diyelim ki burada, Kahramanmaraş'ta binalar yıkıldı; tamam, orada Adalet ve Kalkınma Partili belediye var. İşte Hatay'da da yıkıldı yani bu sorun hepimizin sorunu. Yarın Allah korusun, İzmir'de de olabilir, İstanbul'da da olabilir.
MÜZEYYEN ŞEVKİN (Adana) - Biz farklı bir şey söylemiyoruz.
İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Hayır, söylediğiniz şu: Bunun üzerinden sanki bütün sorumluluk bize aitmiş gibi... Bu sorumluluğun hepsi hepimizin arkadaşlar, belki de azı bizim çoğu sizlerin.
EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Siz kimsiniz?
İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Bugün diyelim ki işte, "Kentsel Dönüşüme Hayır" mitingleri yapanlar...
CAVİT ARI (Antalya) - Ya, nasıl da kendini aradan sıyırıyorsun ya!
İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - "Kentsel Dönüşüme Hayır" mitingleri yapanlar bunu iyi düşünmek zorunda.
Peki, şimdi şöyle bir şey: Diyelim ki arkadaşlar İzmir'de kaç yıldır siz varsınız, kentsel dönüşümle ilgili ne yaptınız arkadaşlar? Onu söyleyin ki biz de diyelim ki arkadaşlar "Siz doğru yapmışsınız. Biz sizden utanıyoruz." Böyle bir şey yapalım.
TURAN AYDOĞAN (İstanbul) - Merkezî idareyle büyükşehir belediyesi aynı mı ya?
İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Arkadaşlar, afetlerle ilgili mücadelede bizi bir sürü eleştiriyorsunuz.
EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Siz ne yaptınız? Siz cevap verin, ülkeyi siz yönetiyorsunuz yirmi yıldır.
İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Bak, ben size iddia ediyorum, dünyanın sayılı ülkeleri, önde gelen sayılı ülkeleri anca bizim yaptığımızı yapabilir.
Arkadaşlar, bakın, geçen sene 25 Ocakta İstanbul'a kar yağdı, kar yağdı İstanbul'a, insanlar yollarda kaldı. Bak, İstanbul'da kar yağdı... Tamam mı?
EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Hiç kimse yolda kalmadı.
İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Ya, Allah aşkına arabalar, herkes yolda kaldı, insanlar bıraktı gitti; bunu görmezlikten gelemezsiniz arkadaşlar. Dolayısıyla da bu felaket sizi de bulabilir, bizi de bulabilir. Buradan, arkadaşlar...
CAVİT ARI (Antalya) - Yıllardır siz yönettiniz İstanbul'u. Mahvetmişsiniz ülkeyi.
TURAN AYDOĞAN (İstanbul) - Beceriksizliğini örtmeye kalma.
İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Bakın, şimdi...
TURAN AYDOĞAN (İstanbul) - Karayollarının yolunu da İBB açtı.
İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Öyle bir şey yok, öyle bir şey yok.
TURAN AYDOĞAN (İstanbul) - Karayollarının açması gereken yolu İBB açtı.
OTURUM BAŞKANI ABDULLAH NEJAT KOÇER - Arkadaşlar, müdahale etmeyelim. Arkadaşlar, söz vereceğim size, müdahale etmeyin.
İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Ya, Allah aşkına, herkes her şeyi biliyor.
TURAN AYDOĞAN (İstanbul) - Açması lazım onu, milletin belediyesi.
OTURUM BAŞKANI ABDULLAH NEJAT KOÇER - Turan Bey, şimdi söz vereceğim, cevap verirsiniz.
İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Şimdi, arkadaşlar, şöyle bir şey var: Bunlarla ilgili mücadele edebilmek için hep beraber hareket etmemiz lazım, siyasi kaygı ve endişelerle hareket etmememiz lazım. Bugün diyelim ki işte, "İmar barışını çıkardınız." diyorsunuz ve imar barışı aşağı yukarı 23 kez bizden önce de çıkarılmış ve sizin de seçim beyannamelerinizde varmış. Ya bu bizim için yanlış, sizin için doğru mu arkadaşlar?
MEHMET BEKAROĞLU (İstanbul) - Bakın, afet riski altında olmayan binalar...
İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Ve dolayısıyla da hep biz, hep bizim için.
MEHMET BEKAROĞLU (İstanbul) - Afet riski altında olmayan binalar... Okuma yazman yok mu, niye milleti aldatıyorsun?
İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Ve dolayısıyla da ben size şunu söyleyeyim: Ya, siyasiler maalesef bu konuda birlikte hareket edemediği için ve dolayısıyla da kendileri taviz verdikleri için yapısal, köklü reformlar yapamıyoruz, bunları yapmamız lazım.
MEHMET BEKAROĞLU (İstanbul) - Niye milleti aldatıyorsun?
OTURUM BAŞKANI ABDULLAH NEJAT KOÇER - Sayın Bekaroğlu, müdahale etmeyin lütfen.
MEHMET BEKAROĞLU (İstanbul) - Böyle yalan konuşmaz insan. Ayıptır!
İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Dolayısıyla da bu sadece Adalet ve Kalkınma Partisinin problemi değil, Cumhur İttifakı'nın problemi değil, hepimizin problemi arkadaşlar. Ve dolayısıyla da en önemli şey, şunu yapmak lazım arkadaşlar: Diyelim ki burada biz neler yapabiliriz onu şey etmek lazım, yapısal anlamda, diğer anlamda da...
OTURUM BAŞKANI ABDULLAH NEJAT KOÇER - Sayın Güneş, şimdi on dakikanız doldu, az önce teknik bir hata olmuş; tamamlayın lütfen.
Buyurun.
İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Diyelim ki zorunlu trafik sigortalarında olduğu gibi mutlaka zorunlu deprem sigortasını yapmak lazım. Mesela, diyelim ki diğer taraftan devletin bu yıkılan binaları -şey anlamında diyorum, hukuki anlamda- yapma mecburiyeti var mı? Yok ama bizim devletimiz sosyal bir devlet anlayışı içinde bunları yapıyor. Hiç olmazsa, buralardan kaynak oluşturalım.
TURAN AYDOĞAN (İstanbul) - Sosyal devletin bedava vermesi lazım.
İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Yine, diğer taraftan da yapı denetimle ilgili belli mesafeler kat ettik. Ve dolayısıyla da bunları daha fazla arttırmamız lazım diyorum ve burada kurulan fon da arkadaşlar, daha önce diyelim ki bütçeden buna biz pay ayırıyorduk 1,8 milyar, Cumhurbaşkanımız bunu 5 kat artırabiliyordu fakat bu depremin büyüklüğü aşağı yukarı 1 trilyona; 1,5 trilyona -hatta geçebilir de- varacağı için bu fonun kurulmasının faydalı olduğunu düşünüyorum.
Yasanın ülkemize, milletimize hayırlı uğurlu olmasını diliyorum, hepinizi saygıyla selamlıyorum.
OTURUM BAŞKANI ABDULLAH NEJAT KOÇER - Evet, teşekkür ederim.
EKREM ÇELEBİ (Ağrı) - Olmasını...
İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Olmasını, olmasını; olmasını dedim ya! Olmasını dedim, olmasını.
OTURUM BAŞKANI ABDULLAH NEJAT KOÇER - Düzeltme yapıyorsunuz, tamam.
İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Yasanın vatanımıza, milletimize hayırlı olmasını diliyorum; olmasını söyledim.