MUSTAFA DEMİR (İstanbul) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

BEHİÇ ÇELİK (Mersin) - Sayın Başkan, ben özellikle usule ilişkin son sözü almak istedim ama.

BAŞKAN CELALETTİN GÜVENÇ - Sordum, görmedim de talepte bulunduğunuzu. Bence geçtik, döneriz, size söz veririm ben yani çünkü görsem verecektim, baktım, sesli de sordum. Yani söz veririz Sayın Çelik.

BAŞKAN CELALETTİN GÜVENÇ - Mustafa Bey, buyurun artık.

MUSTAFA DEMİR (İstanbul) - Sayın Başkanım, şimdi Komisyon üyesi arkadaşlarımızın özellikle üzerinde durdukları konulara ben de cevap vermeyi arzu ederim, ondan sonra geneli üzerinde görüşlerimi bildireceğim.

Birincisi, sehven olduğu söylenen madde yani bir önceki metinde 9'uncu madde olarak geçen maddenin özelliği şuydu aslında: Şimdi, kırsal mahalle özelliği taşıyan yani mahalle olan, yani çiftçilerimizin, işçilerimizin olduğu yerlerde bizim çıkardığımız kanunla kırsal mahalle özelliğini taşıyan yerlerin aynı zamanda vergi, harç ve katılım paylarına ilişkin istisnai durumları vardı. Bunların kullanma suyu ve içme suyu da en düşük tarifenin yüzde 25'ini geçmeyecek şekilde su tarifeleri vardı. Hasılıkelam, bu köy özelliği devam eden kırsal mahallelerde bu avantajları yaşıyorlardı ama bu avantajlar süre olarak 31/12/2022 tarihinde bitiyordu. Dolayısıyla, biz burada, kırsal mahallede yaşayan insanlarımızın, çiftçilerimizin, işçilerimizin bu avantajlarıyla ilgili herhangi bir sıkıntı yaşamamaları için o kanunu bu maddelerden çıkarıp bir önceki kanunda hayata geçirilmek üzere gerçekleştirdik.

Ayrıca, yine arkadaşlarımızın söylediği bir husus daha var, işte "Maddenin madem aralık ayı sonu itibarıyla bitiyordu süresi, bu geçen bir ay içerisinde ne var, ne olacak?" deniyordu. Burada da geçici maddede 1/1/2023 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, pardon yürütme maddesi... Dolayısıyla da bu aradaki, vatandaşın aleyhine olacak durum da bu şekilde bertaraf ediliyor.

Şimdi, Sayın Başkan, değerli Komisyon üyeleri; Çevre Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'miz Komisyonumuzda sizlerin değerli katkıları ve değerlendirmeleriyle görüşülecek ve inşallah bu görüşmeleri gerçekleştireceğiz. Özellikle, bu kanun teklifimizde 2872 sayılı Çevre Kanunu, 3621 sayılı Kıyı Kanunu, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu, 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu, 5393 sayılı Belediye Kanunu, 5779 sayılı İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergilerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanun, 6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulmasıyla İlgili Bazı Kanun ve Kanun Hükmündeki Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ve son olarak da geçici maddeyle 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nda değişiklik yapılmasını öngörüyoruz.

Değerli arkadaşlar, kanun teklifiyle değişiklik öngördüğümüz maddelerden ve nedenlerinden kısaca bahsetmek gerekirse; 1'inci maddede günümüzde büyük bir sorun hâline gelen ve gittikçe artarak devam edeceği bilim insanları tarafından dikkat çekilen çevre kirliliğiyle denizlerimizde de mücadele etmek zorunda olduğumuzu biliyoruz. Bu maddelerde idari para cezalarının da hakkaniyetli bir şekilde düzenlenmesi gerekmektedir, bu idari yaptırımlarda geminin türü, kirliliğin niteliği ve geminin büyüklüğü esas alınmaktadır. Ancak mevcut hesaplama yöntemiyle 100 bin groston üzerindeki büyük tonajlı gemiler hakkında uygulanan idari para cezası miktarının da orantısız ve uygulanabilir seviyenin üzerinde olduğu görülmektedir. Burada, idari para cezalarında ortaya çıkan orantısızlığın giderilmesine yönelik düzenlemeler yapılmaktadır.

2'nci maddede kıyı dolgu alanlarında yapmak istediğimiz değişiklikle günümüzde sorun hâline gelen trafik ve buna bağlı olarak ortaya çıkan otopark ihtiyacının karşılanması ve kıyının kamu tarafından etkin kullanılmasının sağlanmasını istiyoruz. Yapılan dolgu alanlarında -özellikle bunun altını çizmek istiyoruz- dolgu yüzeyinden görünmemek ve hiçbir tarafından açığa çıkmamak şartıyla yer altı otoparkı yapma imkânı sağlayacak bir düzenleme yapılmasını öngörüyoruz.

Bir başka maddede, Adana Karataş'ta tarıma dayalı ihtisas organize sanayi bölgesi kurulmasına yöneliktir. Tarıma dayalı ihtisas organize sanayi bölgesinde otomasyon sistemli modern sera işletmeleri kurulacaktır. Söz konusu seralar üretime başlandığında direkt olarak 2 bin kişinin dolaylı olarak da 5 bin kişinin istihdam edilmesi beklenmektedir. Yapılan bu yatırım alanıyla ülke ekonomisine ciddi katkı sağlanacak, özellikle burada yetiştirilen tarım ürünleriyle arz arttırılacaktır.

4'üncü maddede kırsal mahalle ve kırsal yerleşik alanla ilgili düzenleme yapılmıştır. Ancak yapılan düzenleme sonrasında maddenin uygulamasına ilişkin tereddütler oluşmuştur. Kanun teklifiyle kırsal mahalle ve kırsal yerleşik alanla ilgili tereddütlerin giderilmesi ve uygulamanın sağlıklı bir şekilde yürütülebilmesi için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına maddenin uygulama usul ve esaslarına açıklık getirmek üzere yönetmelik çıkarma yetkisi verilecektir. 2020 ve 2021 yılları Merkezi Yönetim Bütçe Kanunlarında getirilen fakat Anayasa Mahkemesi tarafından ilgili kanunda düzenlenmesi gerektiği gerekçesiyle iptal edilen 3 madde kendi kanunlarında düzenlenmiş ve teklifimizde yerini almıştır. Bunlardan konuşmalarda itiraz edilen konulardan biri de buydu, onu atladım. Bu 3 tane maddeyle ilgili aynı zamanda cevap vermek açısından da önemli olduğunu düşünüyorum. Bunlardan ve 1 ve 2'ncisi yani 5'inci ve 6'ncı madde il özel idareleri, belediyeler ve bunların bağlı kuruluşları ile sermayesinin yüzde 50'sinden fazlasına sahip oldukları şirketler tarafından yapılan bazı borçlanmaların bu kanunlarda belirtilen borçlanmaya ilişkin kısıtlamaya tabi olmayacağına dair düzenlemelerdir. Bu düzenleme, 5'inci maddede 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu'na, 6'ncı maddede ise 5393 sayılı Belediye Kanunu'na hüküm olarak eklenmiştir. İlk defa 2009 yılında, 2010 yılı bütçesi için Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu'yla getirilen ve her yıl bütçe kanunlarında yer almaya devam eden ancak iptal edilen düzenlemeye belirtilen türden borçlanmalarının maliyetinin büyüklüğü ve bütçeye olan etkisi dolayısıyla ihtiyaç duyulmaktadır, düzenleme uygulamanın devamı açısından önem arz etmektedir.

Yine, devamı olan 3'üncüsü yani 7'nci madde düzenlenmektedir burada da. Burada da 2020 ve 2021 yılları Merkezi Yönetim Bütçe Kanunlarında merkezî idare kuruluşlarının özel kanunlarında yer alan hükümler haricinde mahallî idarelere yardım amacıyla bütçelerine "pay" "fon" veya "özel hesap" gibi adlarla başka bir ödenek konulamayacağına dair düzenleme 2872 sayılı Kanun, 6306 sayılı Kanun ve 5199 sayılı Kanun gibi özel kanunlar uyarınca merkezî idare kuruluşlarınca mahallî idarelere aktarılması gereken ödeneklerin ilgili kanunların amacına uygun olarak yapılmaya devam edilebilmesi amacıyla Anayasa Mahkemesince iptal edilen hükmün 5779 sayılı Kanun'a hüküm olarak eklenmektedir.

8'inci maddede, 6360 sayılı Kanun'la kapatılan yerel yönetim birimlerinin taşınmazları, hak, alacak ve borçlarına ilişkin olarak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca verilen görüşler ile yine konuya ilişkin olarak adı geçen Bakanlıkça tesis edilen düzenleyici ve yönlendirici işlemlerin uygulanması hususunda belediyeler ve ilgili kamu kurumları, uygulamalarında tereddütler yaşamışlardır. Bu sebeple, kanunun uygulamasına ilişkin yapılan işlemlerin hangilerinin İçişleri Bakanlığı hangilerinin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının yetkisinde olduğuna dair belirleme yapılması gerektiğinden, teklifle bu doğrultuda değişiklik yapılmaktadır.

Geçici madde, yine bu maddede, 4 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin 792/A maddesi gereğince kurulan İklim Değişikliği Başkanlığı, iklim değişikliği konusunda uzmanlığa sahip personeli bünyesinde toplayarak ulusal ve uluslararası arenada hedeflerine en iyi şekilde ulaşmayı amaçlamaktadır. Belirtilen sebeple, kurum tarafından ihtiyaç duyulan uzman personelin merkez teşkilatı uzman kadrolarından -yani dışarıdan herhangi bir kadro, herhangi bir alım yapılmaksızın uzman personelin merkez teşkilatı uzman kadrolarından- karşılanmasına imkân sağlayan bir düzenleme yapmaktayız.

Kanunun, bu tekliflerimizin ülkemize ve milletimize hayırlara vesile olmasını diliyorum.

BAŞKAN CELALETTİN GÜVENÇ - Sayın Demir, teşekkür ediyorum.

BEHİÇ ÇELİK (Mersin) - Sayın Başkan, özür dilerim, Mustafa Bey 7'nci maddeyi bir kez daha açıklayabilir mi?

BAŞKAN CELALETTİN GÜVENÇ - Mustafa Bey, buyurun.

MUSTAFA DEMİR (İstanbul) - İsterseniz tekrar okuyayım: 2020 ve 2021 yılları Merkezi Yönetim Bütçe Kanunlarında merkezî idare kuruluşlarının özel kanunlarında yer alan hükümler haricinde mahallî idarelere yardım amacıyla bütçelerine "pay" "fon" veya "özel hesap" gibi adlarla başka bir ödenek konulamayacağına dair bir hüküm.

Bu, yine bütçe kanunundan bu belediyelerin kendi kanunlarına veya ilgili muhataplarının kendi kanunlarına bu konuyla ilgili bir hüküm getirilmesiyle ilgili zorunluluk hâlinde oluşturulmuş bir maddedir.

GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - Anayasa Mahkemesinin iptali var orada.

MUSTAFA DEMİR (İstanbul) - İptali doğrultusunda.