GAMZE AKKUŞ İLGEZDİ (İstanbul) - Sayın Başkan, Sayın Bakanım, sayın vekil arkadaşlar; ben özellikle hasta mahremiyeti üzerine konuşmak istiyorum.

Burada özellikle son yıllarda yürürlüğe konan uygulamalardan biri yine hasta mahremiyetinin ihlal edilmesi. 29 Kasım 2013 tarihinde Genel Sağlık Sigortası Medula Web Servisleri Kullanım Kılavuzu'nda bir değişikliğe gidilerek SGK'yla sözleşmeli olan özel sağlık kuruluşlarına başvuran hastalardan parmak izi ya da avuç içi arama yöntemiyle provizyon alınacağı, aksi hâlde sigortalılara sağlık hizmeti verilemeyeceği düzenlemesi yapılmıştır. Resmî kimlik belgeleriyle kimliklerini kanıtlayan sigortalılardan zorla biyometrik veri alınmak istenmesi ve bu uygulamaya karşı çıkanlara sağlık haklarının engellenmesi anlamında ciddi bir direnç gösterildiğini ve insan hakları ihlali ortaya çıktığını düşünmekteyim. Bununla birlikte, 18 Nisan 2014 tarihinde yürürlüğe giren Genel Sağlık Sigortası Uygulamaları Yönetmeliği'nin "Kimlik Tespiti" başlıklı maddesinde de biyometrik veri zorunluluğu getirilmişti. Her iki uygulamanın yürütülmesinin durdurularak iptal edilmesi için Danıştaya başvurulmuştu ve neticede de bu uygulamalar iptal edilmiş, biyometrik kimlik doğrulama olmaksızın Medula sisteminden yararlanmanın ve sağlık hizmetlerinden eşit derecede yararlanmanın önü açılmıştı. Ne var ki Bakanlığınızın hasta bilgilerini toplama konusundaki ısrarı sona ermedi. Kişisel verileri toplamakta büyük bir direnç gösteriyorsunuz. Bu defa, 5 Şubat 2015 tarihinde yayınladığınız genelgeyle "kamuoyunda büyük bir reform" olarak duyurulan "E-Nabız" isimli sağlık net online sisteminin kurulduğunu ve bütün kişisel sağlık bilgilerinin bu sistem üzerinden Bakanlığa gönderilmesi gerektiğini bildirdiniz. Bu genelge kamuoyunda fişlenme tartışmasını getirdi. Belki anımsarsınız, konuyla ilgili 21 Ağustos 2015 tarihinde bir soru önergesi verdim ancak bu soru önergesine dört ay sonra cevap alabildim. Söz konusu önergede sistemin amacının hastaların her nerede tedavi görürse görsün bu sistem üzerinden kendi sağlık bilgilerine erişebilmesi olduğu belirtilmişti.

Bakanlığınıza bağlı hastanelerin sisteme entegre olduğu, aile hekimliği, üniversite hastaneleri ve özel sağlık hizmet sunucularının da 1 Mart 2015 tarihine kadar sisteme dâhil olarak 2015 başından itibaren toplanan kişisel sağlık verilerinin sisteme işlenmesi gerektiği de vurgulanmıştı. Şunu önemle vurgulamak istiyorum ki: Sağlık Bakanlığına bütün hastaların kişisel sağlık verilerini kaydetmesi, işletmesi ve paylaşması konusunda yasayla verilmiş bir yetki yoktur ne yazık ki. 663 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 47'nci maddesiyle, Sağlık Bakanlığına veri toplama ve işleme konusunda 2 kez yetki verilmiş, 2'si de Anayasa Mahkemesi tarafından Anayasa'ya aykırı bulunarak iptal edilmiştir. Ayrıca, bu soru önergesinde, vermiş olduğum soru önergesinde cevapta E-Nabız'ın gerekçesi olarak 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu'nun 3'üncü maddesinin (f) bendindeki "Herkesin sağlık durumunu takip edebilmek için gerekli kayıt ve bildirim sistemi kurulur." ifadesini göstermişsiniz. E-Nabız projesiyle hayata geçirilmek istenen şey, kapsamı itibarıyla hastanın sağlık durumunu takip etmek değil, hastanın kişisel sağlık verilerinin olduğu gibi toparlanmasıdır. Bu istek açıkça Anayasa'mıza aykırıdır. Bununla birlikte, yine soru önergesinde verilen cevapta ısrarla vatandaşın rızasından bahsedilmektedir. Bugüne kadar takip ettiğim uygulamaların hiçbirinde hastalara kişisel sağlık verilerinin depolanacağı yönünde bir bilgilendirmede de bulunulmamıştır. Keza, sağlık meslek örgütleri de konuya itirazlarını aynı şekilde dillendirmektedir ve hastaların rızasının nasıl ve kimler tarafından, hangi yöntemle alınacağının açık olmadığı bildirilmektedir. Sonuç olarak şunu kabul etmek gerekir ki, kişilerin alacakları sağlık hizmetinde önceki sağlık bilgilerinin ilgili hekim tarafından görülebilmesi ve sağlık hizmetlerinin niteliğinin artırılması için bilgilerin merkezî olarak toplanması gerekmemektedir. Dünyada birçok ülkede uygulandığı gibi, hastalara verilecek bir elektronik kartla sağlık hizmetini veren bütün kişi ve kuruluşların yaptıkları işlemlerin kayda geçirilmesi, kişisel bilgilerin devlete değil, kişinin kendisinide toparlanması pekâlâ daha mümkün. Bu yol açıkça...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın İlgezdi, lütfen, süreniz doldu, sözlerinizi toparlayın.

GAMZE AKKUŞ İLGEZDİ (İstanbul) - Hastaların kişisel bilgilerinin merkezî sistemde toplanmak istenmesi anlaşılır değildir. Eğer reform yapılacaksa elektronik kart sistemine geçilmesi daha uygundur. Üstelik bu yöntemle kişilerin özel hayatının güvenlik açığının kötü niyetli kişilerin erişemeyeceği ve tehditlerin olmaması kaydıyla korunabilmesi mümkündür.

Süre çok kısaymış Başkanım, daha çok söyleyecek söz vardı.